Inge Heslinga

Veilig op reis met Oosting

logo.ensafh

San Salvador, Parijs, de sacrale Chief Mountain en het Vaticaan. In de debuutbundel Rauwe fisken op wynfear wolkens van Simon Oosting (1959) figureren wereldberoemde landschappen, samen met Friese weilanden en de Waddenzee, in gedichten over verlangen en vergankelijkheid. Eén van die gedichten is het in 2004 met een Rely Jorritsmapriis bekroonde ‘Yn ’t foarbygean’.

De gedichten in Rauwe fisken op wynfear wolkens zijn verdeeld over vier hoofdstukken, die de titels ‘Winterskoft’, ‘Seeën bylâns’, ‘Fierder’ en ‘Skilderstikken’ hebben meegekregen. Zoals de hoofdstuktitels al doen vermoeden, hebben de gedichten thema’s als de wisseling van seizoenen in relatie tot het menselijk leven en thema’s als de zee en de kracht van de natuur.… Lês fierder

Inge Heslinga

De stad in de hoofdrol

logo.ensafh

Sinds jaar en dag vervullen steden een belangrijke rol in de literatuur. De mens is altijd al gefascineerd geweest door deze centra van politieke, militaire, economische en religieuze macht. In de stad komen heden en verleden samen door een combinatie van bouwkunst en de individuele geschiedenissen van de stedelingen. Het dynamische karakter van een stad dat daardoor ontstaat, vormt een grote bron van inspiratie voor auteurs. Hoewel Friesland van oudsher de provincie van de elf steden is, domineert in de Friese poëzie nog al te vaak het weidse landschap in de vorm van graslanden en watervlakten. Het is daarom interessant om te zien hoe de Friese dichter Arjan Hut (1976) het stedelijk landschap vorm geeft in de gedichten van zijn nieuwe meertalige bundel 0506.… Lês fierder

Elizabeth Hietkamp

Nocht oan Wilkens

logo.ensafh

In skoftke lyn alwer ferskynde by Utjouwerij Frysk en Frij de earste bondel teksten fan de benammen as troebedoer bekende Piter Wilkens. Pitertuerlikens, sa’t it boek hjit, bestiet út ‘kollumkes’ (sa’t it omslach seit) en noch in stikmannich koarte ferhalen. De kollums binne foar it grutste part hearren west by de lokale omroppen De Boarnsterhim, De Eenhoorn en Omrop Fryslân. Guon fan de koarte ferhaaltsjes ha ek al earder te lêzen west yn it fanklupblêd fan de Freonen fan Piter Wilkens.

It boekje bestiet út sa’n 40 koarte teksten. Sa is it in produkt dat lekker weilêst en datst ek wol yn etappes tusken wat oars troch lêze kinst.… Lês fierder

Rieuwert Krol

De roman als illustratie

logo.ensafh

Veel mensen weten niets van het leven van hun familie in de negentiende eeuw. Dat heeft iets treurigs. De geschiedenis van je familie houdt vaak bij drie generaties eerder op. Literatuur uit de tijd zelf en geschiedenisboeken geven natuurlijk wel een beeld van het leven in een bepaalde tijd, een bepaald land een bepaalde streek. Ze beantwoorden echter niet de vraag hoe het voor iemand is geweest die geen romanpersonage was in die tijd en daardoor onderhevig was aan de wetten van literatuur van die tijd. Daarnaast zijn er natuurlijk de hedendaagse historische romans. In die romans wordt een poging gedaan je het gevoel te geven werkelijk in die tijd te zijn waarin je voorvaders leefden.… Lês fierder

Sytske de Jong

Beppe fertelt

logo.ensafh

It earste dat opfalt oan de biografy oer Tiny Mulder, is dat it in frij tin boek is. Blykber binne wy sa wend oan tsjokke biografyen, dat wy ús fernuverje at se wat tinner binne. Faaks binne de measte biografyen sa tsjok omdat de skriuwer gjin detail oerslaan wol at it om syn of har held giet. Dat soarget trouwens net needsaaklikerwiis foar in better byld fan de haadfiguer. It twadde dat opfalt is dat de held fan dizze biografy noch libbet en der binne net in soad minksen oer wa’t in biografy ferskynt wylst se noch libje. Geart de Vries hat him deroan weage.… Lês fierder

Josse de Haan

In moanne op lakskuontsjes

logo.ensafh

Gearslach wie yn 1995 de earste bondel gedichten fan Albertina Soepboer. It boekje seach der prachtich út en befette fersen sa’t ik jierren yn ’t Frysk net lêzen hie. Ik haw it besprutsen foar Frysk en Frij, mei as titel ‘In blauwe moanne mei bikiny-Frysk’.

Ik haw noch altyd in swak foar dat bondeltsje – foar de foarm en de ynhâld. De fersen pasten by de foarmjouwing, en oarsom. Hjoed de dei krij ik de yndruk is de foarmjouwing wichtiger as de poëzy. Boppedat lykje de bondels allegearre opelkoar. It wurdt klisjee.
 

Foarmjouwing
De bondel Kearsinne fan Albertina Soepboer is hast op deselde wize foarmjûn as Mei fan Herman Gorter.… Lês fierder

Ate Grypstra

De mind games fan Wobbe Atsma

logo.ensafh

Yn syn debútbondel It liket op fleanen (2006) betoant Wobbe Atsma him in rasferteller. Lykas syn kreaasje Liuwe, de haadpersoan út it ferhaal ‘It reade gefaar’, wit de skriuwer syn publyk yn ‘e besnijing te hâlden mei keunstige fertelsels. Fan Liuwe wurdt sein dat er in ‘rike fantasy’ hat en dat er mei syn ‘byldzjende ferhalen’ de minsken ‘bêst fermeitsje’ kin (s.59).

Yn dat opsicht soe Liuwe dus samar in alter ego fan de auteur wêze kinne. Ommers, at it op byldrike fertelkeunst oankomt, lit Atsma fuort oan it begjin fan ‘e bondel al in sterk staaltsje fan syn kinnen sjen.… Lês fierder