Besprekken fan saaklike teksten

Jelma Knol

Antsje Swart oer Trinus Riemersma syn ier skriuwerskip

Pleatst op
Reagearje
logo.ensafh

Foar minsken dy’t Trinus Riemersma kend hawwe en leafhawwers fan syn ier wurk is Bûntskildere werklikheid. Oantinkens oan de skriuwer Trinus Riemersma fan Antsje Swart in oanrieder. Frou Swart, de earste echtgenoate fan Trinus Riemersma, beskriuwt út har ûnthâld wei, wat se mei Trinus as oankommend skriuwer en ûnderwizer belibbe hat. De húslike omstannichheden fan it jonge pear, dat it iene bern nei it oare op de wrâld set, binne op in feardige wize delset en it skriuwerskip fan Trinus en dy syn literêre kontakten en opinys ek. Der steane pearels fan anekdoates yn dêr’t men jin as lêzer o sa mei fernuverje kin.… Lês fierder

Uolf Candrian, André Looijenga

Schigitg ch’il pumer flurescha – Besprek ‘Salang’t de beam bloeit’

Pleatst op
22
logo.ensafh

Uolf Candrian (oersetting: André Looijenga)

Schigitg ch’il pumer flurescha

Salang’t de beam bloeit fertelt yn it koart de skiednis fan de Fryske literatuer, en is ferskynd yn fjouwer ferskillende talen: Dútsk, Ingelsk, Nederlânsk en Frysk. It boek is krekt as it dialektferskaat fan de provinsje bûnt fan foarm; de kleuren wize it paad yn it boek, want de sidenûmers ferdwine suver yn ’e middentear. Dizze koarte Fryske literatuerskiednis yn hânsum formaat is ek gaadlik foar lêzers dy’t oant no ta nea yn de provinsje Fryslân west ha en hjir har fakânsje trochbringe.
It boek begjint mei de âldst bewarre skreaune teksten en Fryske runen, mar de fokus leit dúdlik op de 19e en 20e iuw.… Lês fierder

Jelma Knol

Lêstips foar de neisimmer

Pleatst op
Reagearje
logo.ensafh

Wa’t nocht hat oan de Fryske literatuerskiednis kin dizze neisimmer hielendal weidûke yn in pear mânske boekwurken dy’t it libben fan Joast Halbertsma, Douwe Kalma en oare pioniers fan minderheidstalen yn Europa beskriuwe. De âlde Friezen krije har gerak yn in hearlike samling fan de âldste boarnen, no yn in nije Fryske en Nederlânske oersetting.

Alpita de Jong hat mei har biografy fan Joast Halbertsma in lêsber en ynformatyf wurk taheakke oan har oeuvre. Dizze biografy is tagonkliker as de dissertaasje dy’t se earder oan syn wurk wijde. It trochrinnende ferhaal is noflik skreaun. De wiidweidige sitaten út alle mooglike boarnen steane apart yn it skift ‘Nawoorden’.… Lês fierder

Meindert Reitsma

Literatuer út de njoggentjinde iuw opnij besjoen

Pleatst op
1
logo.ensafh

De lêste jierren ûntstiet der in soad nije belangstelling foar de Fryske literatuer út de njoggentjinde iuw dy’t oantsjutten wurdt mei de term ‘folksskriuwerij’. De ynhâld en kwaliteit fan dy literatuer is lange tiid bekritisearre, benammen troch Douwe Kalma-en-dy, omdat dy net paste yn har idealen foar it Frysk en de literatuer. Yn de literatuerskiednis fan nei de bloeitiid fan de Jongfryske Mienskip wurdt noait echt goed besjoen oft de miening fan Douwe Kalma terjochte wie en ûntbrekke stúdzjes om de teksten yn har tiid te pleatsen. Philippus Breuker skriuwt yn syn boek Brekizers fan de foarútgong – Nut en nocht op doarpen yn de twadde helte fan de njoggentjinde ieu (2017) dit: “It hâldt mei de denigrearjende oantsjutting fan folksskriuwerij foar omtrint alles wat der doe skreaun waard, al gau op.”… Lês fierder

Abe de Vries

It ynhâldlik bysûndere fan Fryske literatuer – Oer de krityk op it ‘Wolkeboek’

Pleatst op
logo.ensafh

It ferskinen fan in nije literatuerskiednis kin foar in literatuer in wichtich momint wêze. It is it momint dat de tiid dêr’t sa’n skiednis yn ferskynt, rekkenskip freget oan it literêre ferline dat er beskriuwt. It is it momint dat in aktuele stân fan saken yn de literatuerwittenskip syn ambysjes jilde litte kin foar de bestudearre literatuer oer. It is in momint fan wierheid foar skriuwers, streamingen, tydskriften, tema’s, ideeën. Mar mei in nije literatuerskiednis drukt it hjoed net allinnich syn stimpel op it juster. Dat hjoed besiket – as it goed is, as it hjoed syn taak en funksje folslein ferstiet – ek de wei nei de takomst sjen te litten.… Lês fierder

Rieuwert Krol

In literatuer sûnder ein

Pleatst op
logo.ensafh

By útjouwerij Venus binne twa moaie bondels ferskynd. Hoe binne de helten fallen en De kul oer it skouder. De earste giet oer de affêre Bauke de Jong en de twadde oer Quatrebras as nij tydskrift.

De skiednis fan de resepsje fan literatuer kinst hiel goed sjen litte oan ’e hân fan de kritiken sels. Kinst ek better sjen hoe’t dy grutte skriuwers eins tochten en foaral skreaunen oer nije ferskynsels. Faak docht dan spitichgenoch bliken dat de tinkkrêft fan de âlde skriuwers benêfter bliuwt.

Yn 1965 hat Bauke de Jong syn ferneamde artikel skreaun dêr’t er Folkertsma as antysemyt yn ûntmaskere of beskreaun hat.… Lês fierder

A.IJ. van den Berg

Weromsjen oer de brek

Pleatst op
Reagearje
logo.ensafh

It fernuveret my altiten wat dat der yn Nederlân safolle boeken binne oer de jeugd fan ien. Of it no om fiksje giet, of om in autobiografy, altiten is der omtinken by de rûs foar de bernejierren. Wylst der no krekt hast noait wat bysûnders te sizzen is oer dizze perioade. De dekors lizze fêst, mei de sitewaasje thús, dy op skoalle, en op syn bêst nochris it boartsjen bûten. En de personaazjes binne dêrmei ek bekend. Hjir hiel ferrassend op fariearjen kin hast net.

Pas as it ien wol slagget wat eigens te dwaan mei it tema, falt op hoe krêftich it eins is.… Lês fierder