Hylke Speerstra schrijft al vele decennia non-fictieboeken over met name het leven in Friesland. In zijn new journalism staan anekdotiek en oral history centraal, wat leidt tot een meer invoelende non-fictie. Nu schreef hij de roman Testament van de ziel, waarin het schrijnende, maar ook hartverwarmende verhaal van twee Friezen in Canada centraal staat. Ik spreek hem in zijn werkkamer in Heerenveen.

Door Antal Giesbers

Het verhaal van de roman kun je je voorstellen als een ritssluiting: vanaf het begin worden twee levensverhalen aan elkaar geritst tot een sluitend geheel. Twee mannen van dezelfde generatie groeiden op in Friesland, maar emigreren uiteindelijk naar Canada.… Lês fierder

“Âlde beammen moatte net
to swier snoeid wirde…”

Se binne in pear dagen oan it snoeien west.

Wol acht man gongen der oer gear. Al it grien moast foart.

Ek in rychje Bjirke beammen gongen tsjin de flakte, se hiene wol in pear jier wurk hân om sa grut te wurden. Enorme stobben waarden by de dyk set.

Der waard in ridend toilet ûnder de lêste Bjirk del set. ‘Dy mei libjen bliuwe’, seine se fan heger hân.

Lês fierder by Tiden hawwe tiden… Lês fierder

Er waren afgelopen dagen afwijzende, soms felle reacties op de wijzigingen die uitgeverij Puffin in de kinderboeken van Roald Dahl heeft aangebracht met als doel om ze inclusiever te maken. Dus om ze toegankelijker en minder aanstootgevend voor een breed publiek te maken.

Puffin is onderdeel van de Engels-Amerikaanse multinational Penguin Random House. De boeken van de Noors-Welshe schrijver Dahl worden door Puffin onder meer uitgegeven in de reeks Puffin Modern Classics. Dat zijn titels als Matilda, Charlie and the Chocolate Factory en Charlie and the Great Glass Elevator.

Maar het omgekeerde gebeurde. De kritiek wees op verschillende aspecten van deze kwestie.… Lês fierder

Ut is ondertussen al wear 10 jaar leden dat ik ouskeid fan ut onderwies nam, as learaar in ut Praktykonderwies. Fia omleidings naar de droombaan dy’t ik nou as sjoernalist en skriëver hew.
Tòch bliëf ik un skoalmeester, fertel mij wat, an selfkennis ontbreekt ut nyt. Ik fòlch nòch altyd met un soad belangstelling hoe’t ut der in ut onderwieslaan om en toe gaat.
Mobyltsjes. Tien jaar leden waren der úteraard ok al Nokia’s en saten púberkes op ut skermke ‘fieze filmkes’ te bekieken. Mar der sat ok un rekenmasyntsje op ut mobyltsje en dat was dan wel wear handech om gebrúk fan te maken.… Lês fierder

Dinosaurussen wiene grut foar har ferstân. Soe dat de reden west hawwe dat se útstoarn binne? Wat dat oanbelanget haw ik bytiden noed dat Friezen – de grutste minsklike wêzens, sa’t it hjit – in gelikens lot beskern is. De útstoarne reptilen koene net mei-inoar, want hja fielden har grutternôch en fyn har eigen paad. No, dat ha wy sjoen. Guon Friezen fiele har ek te grut om mei-inoar, want … ‘wy binne frije Friezen op it lêst’. Krekt oft Friezen harsels op de skeppe hân hawwe. It wiene de Romeinen, hear, dy’t ús dy namme jûn hawwe. No is it sachs sa dat hja ús Frisii neamden om’t wy sa’n ûngeregeld soadsje wiene, dêre boppe de grutte rivieren, en dat de modern Ingelsk-Fryske wurden frij en free etimologysk op dat wurd tebek te fieren binne – dêr wol ik ôf wêze.… Lês fierder

De eerste lezingen in mijn nieuwe leven en in het nieuwe jaar vergden meer voorbereidingstijd dan ik was gewend. Onderwerp van de lezingen waren de boeken die ik schreef over het leven van Louis Godschalk. Het Friese kinderboek (groep 7 en 8, ook geschikt voor volwassenen) Sis my wa’t ik bin speelt zich grotendeels af in 1956. Hier hoort de dan 13-jarige Loek Rienstra dat hij is geadopteerd, dat zijn ouders Joods waren en in de oorlog in een kamp werden vergast. Daar moet hij het mee doen.

Lês fierder by Hanneke de Jong… Lês fierder

Scottish poetry produced in the long eighteenth century might strike you as at once familiar and unknown. Familiar because it includes among its ranks one of the world’s most iconic bards, Robert Burns, as well as one of the most influential novelists of all time, Sir Walter Scott. Unknown because Burns and Scott still overshadow their peers, some of whom have been out of print for decades, even centuries.

Struggling to make an impact on the cultural scene of their age, for a variety of personal and social reasons, some of these poets and songwriters published only a single and often small selection of works.… Lês fierder