Jelma Knol

Mear as sjamanistysk patchwork, oer ‘Herbarium’ fan Albertina Soepboer

logo.ensafh

 

Troch it dichtwurk fan Albertina Soepboer waait faak in stevige seewyn dy’t my as lêzer de noardlike lânskippen oan de kust foartsjoent. Neist har frisse, elemintêre taalgebrûk en sobere foarmerykdom binne it ek de ûnderwerpen dy’t my bekoare: de bernetiid, leafde, dea, de seizoenen, it yninoarranen yn guon fersen fan it no en it ferline, de ferwizings nei archetypyske symboalen, getallen en/of kleuren. De taal yn dizze bondel is sober en tiidleas. Wol blinkt de dichteres út yn it brûken fan âlde en nije wurden lykas ‘breake’ en ‘snietinner’.

It Herbarium dat se oanlein hat en dat yn 2014 by Frysk & Frij ferskynde, liket by earste lêzing net oars as it eardere wurk.… Lês fierder

Geart Tigchelaar

‘In fet fol tsjinstellings is it…’

logo.ensafh

Besprek Pier: De profesij fan bline Simen troch Willem Schoorstra

In nije histoaryske roman fan de skriuwer Willem Schoorstra. Dan mei men der fanútgean dat it kwaliteit en djipgong hat. Oangeande fersoarge styl, ferhaalstruktuer, mar ek in deeglike histoaryske ûnderbouwing. Dat wie mei Rêdbâd: Kronyk fan in kening (2011) sa en mei Pier: De profesij fan bline Simen is it net oars. Yn it besprek oer Rêdbâd haw ik dat Schoorstra syn magnum opus neamd. It boek oer Pier Gerlofs, bekender mei de bynamme Grutte Pier, komt dêr ek maklik foar yn oanmerking. It is minder epysk – dêr’t ik sa’n wurd om sis – as dat oer Rêdbâd, mar de figuer fan Pier lient him ta mear psychologyske útdjipping.… Lês fierder

Steven H.P. de Jong

In memoriam Bauke de Jong

logo.ensafh

Hjirby in koarte skôging fan Steven H.P. de Jong oer de okkerdeis ferstoarne dosint Bauke de Jong:

Bauke de Jong krige yn de sechstiger jierren bekendheid yn it Fryske literêre fermidden omdat er as ien fan de earsten bewegers lykas E.B. Folkertsma (literator en kristlik-Frysk nasjonalist) kapittele. Yn 1938 hie Folkertsma (nei de Kristallnacht) syn teologyske stik ‘De jage joad’ publisearre yn De Stim fen Fryslân, dêr’t er in typysk dialektyske redeneartrant yn opbout troch te sizzen dat de joaden ek net altiten sokke bêsten wiene. Unfoech praat, sjoen wat der allegear barde tusken 1933 en 1945 fûn Bauke de Jong achternei.… Lês fierder

Greet Andringa

Teleks: Besprek fan de fiif romans fan Koos Tiemersma

logo.ensafh

Yn ferbân mei de takenning fan de Gysbert Japicx-priis 2015 oan Koos Tiemersma en de útrikking dêrfan op sneon 10 oktober, pleatst Ensafh hjir it yn 2012 yn de papieren Ensafh ferksynde artikel fan Greet Andringa oer it oant dan ta ferskynde wurk fan Koos Tiemersma. Dêrnêst linke wy hjir nochris nei it artikel fan Geart Tigchelaar op Skanomodu oer Einum, Tiemersma syn priiswinnende roman.
It artikel fan Greet Andringa is yndertiid ta stân kommen as lêzing fan it Sirkwy seminar 2012’, dat organisearre waard troch Tresoar, Ensafh, Bibliotheek Service Fryslân, Taalburo Popkema en Bersa Tekstwurk. De oantsjutting ‘Sirkwy’ ferwiist nei de literauerwebside fan Tresoar: www.sirkwy.nlLês fierder

André Looijenga

Ynhâld + Redaksjoneel Ensafh 5, 2015, it Rely Jorritsma-nûmer

logo.ensafh

Aurelius Jorritsma (1905-1952) mocht hiel graach tekenje, skilderje en gedichten skriuwe. Mei ‘Rely’, syn ropnamme, ûndertekene er syn wurk. Yn syn jeugd wenne er yn it grutste hûs fan it doarp Jellum, mar letter hat Rely de measte tiid yn Nijmegen taholden. Doe’t er yn 1951 wist dat er net lang mear libje soe (hy hie multiple sclerose), makke Rely syn testamint op: al syn jild hat er neilitten oan in fûns foar it ‘bevorderen van de Friese letterkunde’.

Lês hjir fierder (pdf)… Lês fierder

Pier Boorsma

Skanomodu: in nije generaasje?

logo.ensafh

Op 28 maart 2015 hold Meindert Reitsma in ferhaal oer in nije opkommende generaasje yn de Fryske literatuer. Om’t er foar dat ferhaal it measte ûntliend hat oan it boek De revanche van de roman fan de Amsterdamske heechlearaar Thomas Vaessens, sil ik earst nei dat boek sjen.

Thomas Vaessens, De revanche van de roman: gearfetting

Dat boek beskriuwt benammen de literêre ûntwikkelingsgong yn Nederlân nei de Twadde Wrâldkriich. De kulturele elite makke him soargen oer de ynfloed fan ’e massakultuer as film en populêre tydskriften en begong in beskavingsoffinsyf. Wat de literatuer oangiet, waard weromgrypt op de literatuer fan it humanistysk modernisme.… Lês fierder

Jelma Knol

Marten Toonder kado en de dwaalwegen fan Tresoar

logo.ensafh

It Kadoboek fan Swalk 2015 is De Ferjilder fan Marten Toonder yn de oersetting fan Harke Bremer en Jarich Hoekstra. Tankewol. Ik haw my dêr in oere tige mei fermakke, sa’t ik dat altiten doch mei de wurken fan Bremer en Hoekstra. Op de bekende boartlike en fernimstige wize is it argayske Bommeltaaltsje oerset yn geef Frysk, yn in idioom dat foar 1940 noch húsriem wie yn beskate rûnten. Moai fan de Bommelútjeften yn oblongformaat is ek dat de kostlike tekeningen justjes wat grutter binne as yn de âlde Bezige Bij-paperbacks. En it jout pommeranten as Dijsselbloem (of syn foarljochter) werris de kâns om in ferdivedearjend foaropwurdsje te skriuwen.… Lês fierder