nei de dea de dream
by de fiifde stjerdei fan tsjêbbe hettinga

it requiem fan de yn tiid kremearre dagen
skriuwsto yn it fers ‘dream en dea’ -side 94 it faderpaard– dat slacht op verdi syn messa da requiem in oerweldigjende skepping dat hiel sêft begjint mei in skruten fersyk om ivige rêst en ljocht requiem aeternam dona eis mar dêrnei mei in enoarme tongerslach op de grutte tromme orkestraal bolderjend fuortset ûnder in dûbeld koar dat ús oerfalt mei de wurden dies irae dei fan lilkens de dei dat de wrâld ta jiske fergean sil de dei dat al ús foarbije dagen opbaarnd binne de dei datsto yn it oansjen fan de dea wachtsje moatst op it ûnûntkomber oardiel oer dyn ûnheil dat heil wurde moat dat fansels dizze muzikale doem
spûket ûngrypber yn de spylhoalen fan it oantinken
man do wiest noch in tweintiger doe’tst dit skreaust wat koesto doe witte fan besiking en ferflokking en fan de ûntsachlike djipten fan minsklik leed wylst ik gjin dichter op dy âldens pierewaaide yn earste leafde en fêste baan en noch fan dea noch fan verdi noch fan dy wist yn in tiidrek dat wy beiden besochten lyk as
tûzen-en-ien-bern allegearre út deselde berne
as besibben betiisd en fol naïvens mei hoarten en stjitten in takomst foarm te jaan do tichter nei dyn dichterskip en ik beropskarriejouwer fan profesje dy’t dwaande wie test-en-ûntest oaren in bestimde rjochting te jaan op ûnbestindige wurkpaden en hooplik
binne geasten nea grut wurden sa’t de minsken my meitsje wolle
want wat heit mem omke master by it jongfolk meitsje wolle is faaks it betterwittend tekoart yn harren sels en dat makket wêrom’t ik lytsboargermantsje keunstnertsjoenders as verdi hettinga bach shakespeare dante en safolle oaren nedich haw ja do ek tsjêbbe omdatsto yn myn eigen taal my in skimme fan in djipgong joust dy’t ik fan myn libbensdagen net omskriuwe kin sa as
it requiem fan de yn romte fergongen lytsens hat gjin fêste oere of spyltyd
man hjir beneamst ûnder dizze ûnierdsk moaie en bytiden swiere muzyk myn ûnbenulligens net as in deltrape neatichheid mar as in lytsens mei in kearn mei in eigen romte dy’t bliuwe sil hoe fergonklik ek ûnder de benearing fan it rex tremendae ûnder it labindige lachrymosa ûnder it heldere sanctus ûnder de himmelske agnus dei en
hieltyd stilder en langer wurdt it sûnder de romte te berikken fan wissens en wierheid
want ek dyn klankspul fan rym en ritme jout my fers en foarm oan de ferstilling en de ynlikens en it fertrouwen yn it lêste libera me in gebed troch verdi de agnost sa yntins ta libben brocht dat sels wy dy’t leauwe yn in los-fan-god bestean hast in dizich ferheard wêzen gewaarwurde mar do âlde rot nochteren fries rebelske jongen ferwaaid yn de greiden do silst noch fjirtich jier trochgean mei it omdichtsjen fan wissen en wierheid en dochs en dochs komst no op dyn fiifentweintichste al rekwiemearjend mei in
rêst sêft myn dream
want sels de wichtigste fan dyn dreamen moat ris rêste wylst nije dreamen alweroan opbuorrelje en sa hiesto dyn dreamen en ik hie mines en verdi syn requiem dat ús frij makket fan de dea en dat requiem jout ta dyn dea út nije djippere dreamen do witst it
ik wit it myn âlde nêst is leech
sykjend om it ljocht bisto laitsjend fierder flein
(dit requiem is de songen dream efter de dea)
en dyn dreamen waarden wurden en dyn wurden wurde dreamen –et lux perpetua luceat eis–… Lês fierder

In buertkafee op in lette sneintemoarn yn Ljouwert. Myn man, oerdeis kronykskriuwer fan Fryske fiten en nachts master fan it kroegekadaster -syn wurden, net mines-, skûlet ferlern en rûch om it kin yn in hoekje. Der sit net folle libben yn him, hy liket krekt sa ferslein as it flutsje bier yn syn steapelglês.
‘Ik bin skjin tenein, leave, sa wurch!’ Hy knypt in swart sjekje tusken de fingers út en sjocht my lamliddich oan. ‘Oerdeis gjin rêst en nachtenlang net sliepe, dy fleanende drokte, it iene nei it oare, al dy minsken en dat lûd! It fljocht my oan!’
‘Och jonge, noch mar in pear wike Kulturele Haadstêd fan Europa yn en it is dy nó al te folle?’… Lês fierder

De pylderhillige sit sawat twa jier, njoggen moanne, tolve dagen, seis oeren en fjouwerentweintich minuten yn syn souderkeamer trijeheech-foar oan it Saailân op syn stien fan wizen te brieden mar it alles-ferhelderjend ynsjoch dat er sa begearet en dat inkeldris ferskynt as in ribbeltsje oan de sydkanten fan syn bewustwêzen, wie út de flecht wei sa sêft as in suchtsje.

Op de earste dei fan syn pensjonearring hat er bewust de wrâld fan it lytsminsklike ferlitten en him weromlutsen yn syn komfortsône fan in pear kwadraatmeter op it ienrutich souderke, fier fuort fan dy ferrotte mienskip fol kâlde en botte egoskrobbers, njirrige jildgnobbers, achterdehânhâlders, spoekbenaude deadwaners, kaffers en blaffers, keffers en bluffers, kribbekeurige kontkrûpers, bêdriddige liddichgongers, bedimjende mindwaanders, bitsige en hetsige poehawynders, moaiwaarsilers, lekskoaiers en lyntsjelûkers, de op de rêch skriuwende oerwurkútslovers, krinkjesspuiers, ôfsnutere kletslulders, plomkestrikers en pinnelikkers, liddige oerdriuwers, praatsjeferkeapers, beuzige boppedelsjenders, babbelers en rabbelers, stildeunske droechneukers, fodzjende ferlieders, flikfloaiers, rûchbûtsers, sjerpslikkers en rêchopstrikers, de swiertillers en de ûnheilsprofeten, de ûlewappers en de wittenskippers, de betterwitters, de keunstners en de fratsemakkers.… Lês fierder