Lomme Schokker

Dêr dogge wy it foar

logo.ensafh

De pylderhillige sit sawat twa jier, njoggen moanne, tolve dagen, seis oeren en fjouwerentweintich minuten yn syn souderkeamer trijeheech-foar oan it Saailân op syn stien fan wizen te brieden mar it alles-ferhelderjend ynsjoch dat er sa begearet en dat inkeldris ferskynt as in ribbeltsje oan de sydkanten fan syn bewustwêzen, wie út de flecht wei sa sêft as in suchtsje.

Op de earste dei fan syn pensjonearring hat er bewust de wrâld fan it lytsminsklike ferlitten en him weromlutsen yn syn komfortsône fan in pear kwadraatmeter op it ienrutich souderke, fier fuort fan dy ferrotte mienskip fol kâlde en botte egoskrobbers, njirrige jildgnobbers, achterdehânhâlders, spoekbenaude deadwaners, kaffers en blaffers, keffers en bluffers, kribbekeurige kontkrûpers, bêdriddige liddichgongers, bedimjende mindwaanders, bitsige en hetsige poehawynders, moaiwaarsilers, lekskoaiers en lyntsjelûkers, de op de rêch skriuwende oerwurkútslovers, krinkjesspuiers, ôfsnutere kletslulders, plomkestrikers en pinnelikkers, liddige oerdriuwers, praatsjeferkeapers, beuzige boppedelsjenders, babbelers en rabbelers, stildeunske droechneukers, fodzjende ferlieders, flikfloaiers, rûchbûtsers, sjerpslikkers en rêchopstrikers, de swiertillers en de ûnheilsprofeten, de ûlewappers en de wittenskippers, de betterwitters, de keunstners en de fratsemakkers.… Lês fierder

Henk Nijp

Kieze

logo.ensafh

“Goeiemoarn, wekker wurde lytse jonge! Good morning, you’ve selected English.” Goeiemoarn, yn op syn minst njoggen talen, sa sawat begjint it promofilmke fan KH-LF’18 dat op 1 jannewaris firaal gie op Facebook. En grif ek op ’e oare digimedia.

It filmke nimt ús mei krekt oft wy yn in drone boppe Fryslân fleane. Of yn in luchtballon. Moai útljochte bylden fan it provinsjale erfgoed. Tsjerkeklokken liede en nei sicht op ’e toer fan, ik tink, Hegebeintum, Warkum en Deinum – dêr’t de toer op it stuit dat de fideo opnaam waard blykber noch net wibele – en noch in stikmannich oare tuorren, steane wy yn ‘Leeuwarden’ (sprek dat sa Ingelsk mooglik út), op in plat dak yn it skaad fan de Roomske Tsjerke.… Lês fierder

Jelma Knol

Smoare yn dyn eigen bubbel

logo.ensafh

 

In anekdoate dy’t by ynternasjonale managementkursussen nochalris ferteld wurdt is de folgjende. De sprekker freget it heechoplate managerspublyk oft it wit yn hokker eksportbrânzje Finlân nei it súkses fan Nokia it bêste skoart, sawol kwalitatyf as finansjeel. Meastentiids folget der in lange stilte. Dan komt de sprekker mei in rige nammen en freget er oft immen dy’t de goede brânzje riedt de hân opstekke wol. “RautavaaraMikkolaLintuSibelius…” Djippe stilte ûnder it publyk. “Ik nim de Baltyske republiken no ek mei yn de opsomming,” giet de ynlieder fierder, “PärthLandisbergerTormisRistoJoosten.” Ien bretaaltsje ropt no: “De ICT-sektor.” Mis. It is de muzykbrânzje. Komponisten, diriginten, útfierende musisy.… Lês fierder

Greet Andringa

Wekker wurde, stim fine, kiel smarre…

logo.ensafh

Ik woe dit stik begjinne mei de meidieling en it gefoel dat ik nei in jier as fjouwer, fiif, stadichoan wer oan it wekker wurden bin út in hiele lange wintersliep. Mar is dat eins wol sa?

Ja, it is in skoft lyn dat ik in boek lêzen haw gewoan foar de lol. Noch folle langer lyn dat ik in boek skreaun haw of wat sinnichs sein ha oer in oar syn literêr of keunstsinnich krewearjen. Mar in skieding, in djipdollende psychologyske oplieding, in ûnfertúnlike leafde fier oer de grins (oer alle grinzen!), de opbou fan in eigen terapypraktyk, opgroeiende puberbern, nije ferkearing folle tichterby, losweakjen fan de baas nei tweintich jier trouwe tsjinst as ferslavingsdokter, hûs te keap, nij praktykgebou timmerje, skilderje, ynrjochtsje, âlde patroanen yn de nije relaasje ûntdekke en dêr dizze kear wol mei oan de slach foar’t it te let is, bern nei nije skoallen, oan in filmskript skriuwe foar in ferrekte aardige Sweedske regisseur mar dat fak eins ûnderweis noch leare moatte, tweintich terapysesjes yn ’e wike jaan, in stik lân omdolle om in fiedselbosk fan te meitsjen, yndie it hûs ferkeapje nei alles Jan de Bouvriewyt skildere te hawwen yn opdracht fan de nije makelder en mei kompetinsjestriid mei de wyls al net mear sa hiel nije ferkearing, neitinke oer hoe’t in wichtige fernijende fyzje op de emoasjonele problemen fan minsken en de gefolgen dêrfan foar harren omjouwing yn ’e wrâld setten wurde kin, doazen ynpakke, op de bek gean mei it filmprojekt, wurkgroepkes, in heal Piterpaad rinne yn fjirtjin dagen, in mem dy’t ynienen terminaal siik is neffens de MRI-bylden, eigen administraasje en PR dwaan, de waarmwetterynstallaasje en de sinneboiler dy’t it opjouwe krekt foardat de nije bewenners yn it âlde hûs sille, de bern dy’t it net leuk fine harren bertehûs te ferlitten, de ferkearing dy’t it dochs wat benaud krijt fan de oankommende ynfaazje fan in mem-mei-piken yn syn territoarium, spul mei de monteur fan it ynstallaazjebedriuw omdat it ynienen reint yn it haltsje ûnder it tsjettelhûs neidat er syn wurk dien hat wylst dát yn alle gefallen noch net sa wie foardat er kaam, alle doazen wer útpakke yn in nij hûs dat folle smûker mar ek folle lytser is as it âlde – ja, we sille noch bybouwe -, mem dy’t ynienen wer net terminaal is, mar wol ûngenêslik, dochs mar foar twa dagen yn ’e wike werom nei de âlde wurkjouwer neist de eigen saak omdat ik de kollega’s sa mis en fergeemje myn doktersbrevet net no al ferlieze wol omdat ik oars net mear oan de registraasje-easken foldoch, houtkachel en skoarstienpipen pleatse yn goede harmony mei de ferkearing en om foar te kommen dat de kliïnten yn myn eigen praktyk blaubekjend oan de bank fêstfrieze ynstee fan opknappe, plannen meitsje foar de oanpak fan it fierdere hûs en hiem, miskien in boek skriuwe oer wat ik wit oer en fan minsken… Blykber bin ik wat in ûnrêstige winterslieper.… Lês fierder

Marcel Plaatsman

Mystikifikaasje om it Nijedjip hinne

logo.ensafh

Yn it noarden fan ús provinsje, dêr’t de dyk it lân omklammet, en dêr’t de fearboaten ôffarre, dêr is Fryske literatuer makke, dat it moat dêr eins wol in Frysk stedsje wêze. It hjit fan it Nijedjip en ek wer net, de ynwenners sizze it wol sa (yn harren dialekt), mar op de plaknamboerden stiet hiel wat oars en it stiet der ek mar in ien taal. Ik haw it oer De Helder.

De Helder leit net yn Fryslân en ek net yn it part fan Noard-Hollân dat West-Fryslân neamd wurdt. Dêr is De Helder net âld genôch foar. Frysk waard der nea sprutsen.… Lês fierder

Anne Feddema

Ars Helvetica, Musica Sacra

logo.ensafh

De iene nei de oare berch yn Switserlân, in friesgrafyk fan haaietosken. It suver, té kreaze jodela-E.T.- lân, dêr’t je mar komselden in fertutearze wente of sels mar bargehok tsjinkomme. Jo eigen Kuifjekollumnist AHBF út L. wie dêr dus. Ik haw mysels opoffere foar de goede ensafh-saak en gong mei mei in organisearre groepsreis fan de hillige Sint Peter Langhout. Mei dy ûndernimmer reizgje is altiten bysûnder en aventoerlik, want je witte nea wat jo krije sille foar je jild. De iene kear sliepe je yn ’e djoerste hotels en keamers; twa oernachtings dêr, betelle as bûten-in-groep-reizger, binne dan al de helte fan it hiele reisbedrach, tsien dagen fuort op basis fan healpensjon.… Lês fierder

Jelma Knol

Russyske prinses brocht muzyk yn Siberië

logo.ensafh

Soms krigest tanksij www.boekwinkeltjes.nl in boek yn hannen datst nei lêzing fuortleist mei de sucht: Wêrom is dit ferhaal net ferfilme? Ik doel op The princess of Siberia (1985) fan Christine Sutherland, dy’t it libbensferhaal fan Maria Volkonsky en de Dekabristen opskreau. It is eins it perfekte ferfolch op Oarloch en Frede, omdat in tal Russyske oarlochshelden út 1807 – 1814 in rol spilen yn de opstân fan 1825 tsjin it feodale bewâld fan tsaar Alexander I (in âldomke fan Willem-Alexander trouwens, hy koe de dûbelgonger wêze fan dizze lange, ljochthierrige tsaar. De mâlkoppigens fan de Oranjes skynt ek fan it Romanovbloed te kommen).… Lês fierder