Ferdinand de Jong

Krústocht

logo.ensafh

Yn it bibelboek Eksodus wurde de pleagen beskreaun dy’t Egypte troffen om it frijlitten fan it Joadske folk ôf te twingen. De Joaden libben dêr doe as slaven. Oant de farao safier wie, kamen tsien pleagen oer it lân dêr’t de Nijl streamt. Pas nei dat wetter feroare yn bloed, kikkerts, luzen, stekmiggen, feepest, swolms, hagel, sprinkhoannen, tsjusternis en de dea fan alle earstberne bern it lân en syn ynwenners teheistere hienen, liet de farao it folk yn frijheid fuortgean.

Gjin mûzen, tocht ik doe’t ik it rychje nochris bydel gie. Eigenaardich. Want mûzen binne tige effektyf as pleach. Se dogge op dit stuit harren wurk as fernielers fan greiden en diken mei oerjefte en dogge it yngreven.… Lês fierder

André Looijenga

Boeken dy’t lizzen bliuwe: János Vitéz

logo.ensafh

It reinde yn Boedapest, de jûn fan tongersdei 2 oktober 2014. Ik liet myn reisgenoat, ôfmêde troch de nachtlike rit nei in betiid fleantúch út Eindhoven wei, efter yn de hotelkeamer en makke in kuier troch de stêd. It wiete Hősök tere (Heldenplein) hie ik foar my allinne. Brûnzen keningen stiene wichtich te wêzen yn in heale sirkel om de reuseftige tinksuil hinne. Op de sokkel dêrfan sân mytyske Magyarefoarsten yn brûns te pearde, snuvend út holle noasters as wiene it ringgeasten fan Tolkien. It reinde troch en ik plaske nei de bushalte werom.

Mei besleine ruten ried de stedsbus oer de nommele Andrássy út.… Lês fierder

Willem Winters

Kwetsber

logo.ensafh

Mear as 1,3 kilo weacht it en it telt 288 siden. In prachtboek mei prachtige foto’s, in boek vol kleur, in boek vol nostalgy, al dy moaie minsken mei harren kleurrike kultuer; in prachtboek fan Oxfam Novib, fergees foar de leden.

It giet om it boek Kwetsbare talen, wat gaat er verloren als een taal niet meer klinkt?. It antwurd stiet yn de ynlieding: ‘Gemeenschappen hebben hun taal nodig om essentiële informatie van generatie op generatie door te kunnen geven, van sociale gedragsnormen en godsdienstige overtuigingen tot kennis over hun natuurlijke omgeving. Wanneer een taal uitsterft, gaat deze kennis verloren.’… Lês fierder

Daam de Vries

Segen yn ’t nije jier, fertel dat de happes mar

logo.ensafh

‘Segen’ sil wol wer net goed wêze mar ús beppe wie in Wâldpyk en ik fyn dat wy har al wat yn eare hâlde moatte. Net dat ik fierder wat dan ek mar oan nijjier ôfwinnen dien ha. Gjin nocht oan.

Tsjintwurdich moatte jo jin foar sokke aksjes ôfjaan nei in feesttinte. No bin ik foar in soad dingen geskikt, mar dêr net foar. Jo moatte dêr stean, de drank wurdt net by jin brocht, raze mei buorman of –frou kin noch krekt, prate is ûnmooglik. Jo moatte de muzyk dy’t spile wurdt ferplicht moai fine en as klapper begjinne poerfrjemde lju jo oan de hannen om te skuorren of noch slimmer: it mindere slikwurk.… Lês fierder

André Looijenga

‘Nous sommes Charlie’

logo.ensafh

7 jannewaris 2015 wie in prachtige dei foar godstsjinsthaters dy’t yn in kokon fan eigen gelyk omdoarmje, en foar Pegida-pakes mei in omheechfearjend rjochterearmke. Sinneskynwaar brocht dy dei foar de eintiidprekers, foar de auto’s-yn-efterstânswiken-yn-brânstekkers, foar de deteksjepoarteferkeapers, foar de oars-tinkende-buorlju-ûnthalzers, foar de wraaksikers, foar de genedewegerders, foar de islamisearringfoarsizzers, foar de efter-minsklike-skylden-skûlers, foar de komplotmjuksers, foar de grôtfol-flaters-ynternetfoara-foltypers, foar de diktatuerleafhawwers, foar de selsbeneamde krúsfarders, foar de sjóchst-no-wol!-sizzers, en foar elkenien dy’t ynkoarten ek ris mei in automatysk gewear wat ûnderminsken delmeane wol.

Tolve minsken binne dy dei fermoarde, yn in terroristyske oanfal op de redaksje fan it satiryske tydskrift Charlie Hebdo yn Parys.… Lês fierder

Jelma Knol

Amigos de musica op jierdeibesite

logo.ensafh

It ûnthâld is in ferrifeljende oangelegenheid. Oait hie ik in goedkeap radiokassetterekorderke en dêrmei naam ik dan de moaiste nûmers op sa’n goedkeap BASF-bantsje op. Myn muzikale opfieding krige ik jûns let fan de VPRO-radio mei it muzykprogramma Amigos de musica. Wim Noordhoek, Jan Donkers en Rik Zaal. In soad blues, sels french blues, Captain Beefhart, Randy Newman. Earliksein, oan de Captain haw ik noait wenne kind. French blues, út de sompen om New Orleans hinne fyn ik frij ferfeelsume muzyk, hoe nijsgjirrich de oarsprong fan de streaming op himsels ek is. In broer fan my is spesjalisearre yn dy muzyk en yn de gitaarmuzyk fan in oare helt, Django Reinhardt.… Lês fierder

Willem Winters

Funksjonalisme of by Dokkum om

logo.ensafh

Ik ha nea in grut foarstanner/leafhawwer fan funksjonalisme west. Mar ek gjin 100% tsjinstanner. Wêrom soe men ek. Ekstremisten binne der dochs al sa’n soad yn ’e wrâld. Dus nim ik fakentiids in stânpunt yn, sadat ik net by de earste wurdwiksel yn ’e knipe kom.
Funksjonalisme yn ’e arsjitektuer kin best moai wêze, sa as dy wolkekliuwer fan Mies van der Rohe. It is by ekstreem funksjonalisme better út te hâlden as by oerdiedige fersiering, dat rûkt al gau nei kitsch. No ja, wat is der eins op kitsch tsjin?

Sydpaadsje: men soe ferwachtsje dat men yn in tv-programma as ‘tusken keunst en kitsch’ dúdlike grinzen lûke soe, mar dat is net it gefal.… Lês fierder