Friduwih Riemersma

Cli-fi

logo.ensafh

De twa advizen kamen tagelyk. “Wat no selssensuer,” sei myn buorfrou. “Gewoan mei dyn fingers djip yn dyn earen it boadskip fersprieden bliuwe.” Myn klacht gie oer de meilydsume op my rjochte blikken sadree’t ik oer de klimaatferoaring begjin, want wa leaut dêr no yn. It is myte, paranoïde fiksje, the dogma of the doomsters. Op itselde stuit krige ik in sms-ke oer it klimaat: “Langst en leafde binne altyd sterker.” Mei de fingers yn de earen, fette ik foar de buorfrou gear, it boadskip fan leafde ferspriede om de wrâld te rêden -wêr ha wy dat earder heard? De útlis dat de wrâld fleurich ôfwachtet om’t it de lêste dei ferwachtet net as ûndergong mar as rêding en dat de wrâld te rêden fan dy rêding absurd is, is wilens in klisjee.… Lês fierder

Ferdinand de Jong

Oprop oan de skriuwers

logo.ensafh

Nije wike woansdei, dat is 3 desimber, is der in gearkomste fan it Skriuwerboun belein. Plak fan hanneling is kafee Wouters yn Ljouwert, sa as meastal it gefal by fergaderingen fan it Boun. Ien fan de wurklistpunten sil de wûndere wrâld fan Stifting Tsjil wêze. In pear bestjoersleden fan dizze nije stifting, yn it libben roppen mei as wichtichste punt yn de statuten: befoardering fan de ferkeap fan Fryske boeken en boeken oer Fryslân, binne dy jûns oanwêzich en sille troch immen yn ynterviewfoarm befrege wurde.

Yn dat ramt soe it moai wêze as der in soad kollega’s oanwêzich binne. De Stifting Tsjil wol graach Fryske boeken ferkeapje en besiket dêrmei de slim ynsakke sifers wer wat yn de goede rjochting by te stjoeren.… Lês fierder

Willem Winters

Oarloch

logo.ensafh

Iepen brief oan de hear Speerstra,

It is moai dat jo alwer in pakkend boek skreaun hawwe oer minsken dy’t in bak ellinde oer harren hinne krigen. Oft it no giet oer emigranten, Nederlânske soldaten yn Ynje, jo litte op oangripende wize sjen fan hokker gefolgen sokke saken binne. Faak binne sokke minsken – oft se no yn Austraalje harren plakje net fine koenen of fjochtsje moasten yn Bosnië – swier skansearre, foar jierren, as it net foar harren fierdere libben is.

Jo ûnderwerpen lizze noch ticht tsjin ús wrâld oan. Mei in bytsje empaty kinne wy wol in aardich begryp fan harren mankeminten en problemen krije.… Lês fierder

Daam de Vries

Narjende plofhinnen

logo.ensafh

‘Peste’ stiet yn it Frysk Hânwurdboek mei as earste ferklearring: ‘op gemiene wize pleagje’. Ik woe it – as it jim goed is (en ek as dat net sa is) – mar op ‘narjen’ hâlde. ‘Peste’ is grif frekwinter en gongberder en, noch wichtiger, mear fan dizze tiid mar dat nukt my neat.

Puber docht puber dea.

Noch net sa lang lyn, wike as wat, heechút in pear moanne of in fearnsjier. Lân yn oerstjoer. Triennen. Alderhanne lilk folk. Telegraaf der by, de ‘dieder’ yn fol ornaat op de foto, frijwat behyplik balkje oer de eagen dat mear op in splinter liket en – nei’t myn grafysk each miende te merkbiten –mei sa’n tweintich persint transparânsje.… Lês fierder

Jelma Knol

Die Erde ist mir Heimat nicht geworden

logo.ensafh

Guon plakjes hawwe wat magysk. In fakânsjewike oan de Ryn fierde ús fan ’t hjerst nei de Lorelei, de berch en de bocht yn de rivier mei de heimsinnige, ûndergrûnse rotsen dêr’t safolle skippen op strânen. We besochten de berch foar de twadde kear en de sitewaasje wie wat oars as tsien jier lyn. It besikerssintrum en de bussen mei toeristen en skoalbern koene wy werom, mar oer in ûnbekend boskpaad kamen wy telâne by in útsjochpunt oer de Ryn. Wy wiene bedarre yn in soarte fan bierhal, dy’t Lorelei, the Rock hiet. In geweldich útsjoch, goede kofje hiene se der ek en it duorre even foardat ik ta my trochkringe liet dat de muzyk dy’t draaid waard rockmuzyk wie, út de jierren sechstich en sântich.… Lês fierder

Willem Winters

De katedraal fan Justo

logo.ensafh

Us leave frou fan ’e Pilar, sa neamde de mûnts Justo Galego syn katedraal dy’t er yn Mejorada del Campo oan it bouwen is. Rik Zaal neamt it ien fan ’e raarste bousels fan Spanje. Justo is der al yn 1936 oan begûn. Oeral sleepte er boumateriaal fuort. Gjin oare katedraal kin him mjitte mei dizze.

DSC_0244

Spanje ken fansels mear eigenaardige bouwurken. Tink oan de oeral oanwêzige arena’s. Of it Escorial fan Filips II (200 meter x 160 meter mei 2600 finsters, 1200 doarren, 68 treppens, 88 fonteinen, 16 binnenpleatsen, 15 kleastergongen en 9 tuorren. Dit alles ta foldwaning fan Peter Karstkarel.… Lês fierder

Friduwih Riemersma

Rive Gauche

logo.ensafh

Flak om de hoeke fan de dekadinte Brouwersgrêft lei in meterslange rige boeken klear om mei te nimmen. It soene wol krimi’s wêze tocht ik, dêr kinne de paupers út de efterstrjitsjes noch wat fan leare, noblesse oblige – en ik fytste troch. Op de weromreis in oere letter blykte der tusken de grutte gatten yn de rige yndie noch in Martin Koomen te lizzen. At it ek misdieden telde wit ik net want ik seach it net yn, mar de titel wie De literaten fan de linkerkant: Ingelsktalige skriuwers yn Parys – mei trije literêre ferkenningstochten. Letter soene de titels fan krimiskriuwer Koomen folle koarter wurde, lykas Moard yn de Walboarch en Haachske blabber, mar doe wie it noch 1983.… Lês fierder