Dit is de tredde ôflevering fan de foar in part op rym sette ferzje fan J. Slauerhoff syn ferhaal De laatste reis van de Nyborg. Andries Miedema hat hieltyd parten yn komprimearre foarm yn gedichten fongen, dy’t er foarôfgean lit troch in stikje tekst fan it oarspronklike ferhaal. Yn elke ôflevering wurde in tal gedichten + proazatekst jûn. De ôfleveringen folgje it oarspronklike ferhaal gronologysk. Oflevering 1 en 2 stiene op ensafh 1 en 2 (Farsk 128 en 129).
De auteur seit oer it ferhaal en syn wurkstik:
‘Slauerhoff hat in prachtich n spannend ferhaal skreaun oer in bark mei in bysûndere lading en in bysûndere kaptein en bemanning. Op reis fan San fransisco nei Foochow oer de Stille Oseaan belibje se de rûchste aventoeren.
Om it ferhaal sa goed mooglik folgje te kinnen, haw ik it proaza yn de oarspronklike taal holden.’
Wa’t de oarspronklike ferzje fan it ferhaal hielendal lêze wol kin dat dwaan op:
It ferhaal is foar it earst yn boekfoarn ferskynd yn 1930 yn de bondel Schuim en as.
14
Wat een vaart: van een dor kerkhof en verouderde stad naar een yanks- en Chinezenstad in brutale groei, waar gewroet en gemoord werd om het leven. En daartussen het grootste stuk water van de wereld. Fröbom leegde de karaf in een whiskyglas.
Dream
Wat in fertsjinste, wat in fracht:
fiif dollars foar in libjend lyk,
oars ferladers claim en klacht;
syn lêste reis, rûn it net bryk.
Stil mistroude hy syn eigen útstel,
dronk noch in glês en sûze wei;
grien seach de moanne op him del,
de see dy’t grûnleas ûnder lei.
In rige kisten efter ‘t skip,
de gong derút, de sleep te swier.
En doe’t er kapte, in flecht fan hier
oan in giele holle yn syn grip.
In holle as in globe sûnder linen
fan lân en lingte, tsjok oant knappen.
Wekker skrokken yn twa stappen
nei de wetterkom om rêst te finen.
15
Met schrik dacht hij aan de oude Dr. Crane: “Niet meer drinken als je niet een beroerte aan je hals wilt hebben.” Hij had hem adergelaten. Ha, bloed genoeg, veel te veel. Hij zag de gezwollen aderen op zijn hoofd, zijn handen voelden zijn bonzend hart, hij kreeg een krankzinnige drang zelf af te tappen.
Bloed
In sneed makke mei it skearmês
en noch ien, djip skean dêroerhinne.
It bloed spuite yn in whiskyglês
en hold net op, it bleau mar rinnen.
De stjoerman kaam en foel derhinne,
mar Fröbom trape him by de les,
yn Sodens moed in djippe bres:
“Kaptein, jo moatte jo besinne”.
Fröbom seach wat Soden tocht:
“Tinkst dat ik mysels hast ombrocht?
Nee, de dokter is my te djoer!
Al liket it in mâl fertoan,
myn dreambyld pak ik sels wol oan.
En do te koai, do bist oerstjoer”.
16
Hij bleef alleen zitten en schonk nog eens in.
*
Nog vele dagen gingen voorbij zonder zon of sterren, de orkaan woei onverzwakt onder de lage, zware wolken en dreef het schip voort in zuidwestelijke richting, een driehonderd mijl in het etmaal.
Orkaan
Njoggen dagen lyn it lêst bestek en
driging wylst oer ‘t skip en gâns ferlitten
inketswarte wolkens as in tekken
har wetter rynsk en kâld de hens oerjitten.
D’ orkaan swypke de see yn dalten,
bergen fan wetter stoarten del oer ‘t skip
mei kâns in ûnderwetterklip
ferriederlik te reitsjen en te spjalten.
Twa glêzen rum, ‘t rantsoen omheech.
Lykwols, de mannen wienen gear,
ûnferskillich, stil, te dreech
en swier, te lang al yn ‘t gewear.
17
Ze groetten nauwelijks wanneer hij de kampanje afkwam en het lege voordek opliep naar de gehavende boeg. Daar bleef hij staan, door een leegte van het midschip gescheiden, de grote mast leek zo ver en hoog, niet meer verborgen, als een donker scherm zich uitbreidend over het achterschip waar het leven zich had teruggetrokken.
Wiet
Gjin aan fan tiid, faai yn ‘e wyn
ûnder wolkens, sûnder sinne.
Hege weagen sloegen yn,
‘t wetter stode rûnom hinne.
Kâlder waard it nei er tocht,
in dronk heim tsjin ‘e kjeld.
Ut de kombof de kofje brocht,
ferwaaide yn ‘t stoarmjende geweld.
Koaien trochwiet en op ‘e flier
oant knibbelhichte ‘t kâlde wetter.
Fergien ‘t begryp fan doe – no – letter,
wynstiltme en droechte dompich fier.
(wurdt fuortset)