Doe’t de freed yn in sneon feroare en syn hert noch tikke, besleat Karl-Werner Zweimann dat er fan no ôf in Deen wie.

‘Dänen lügen nicht,’ sei it ferske en Karl-Werner leaude graach oan ferskes.

‘Ich bin ein Dansk,’ seid er tsjin himsels. It hearde him al o sa fertroud yn ‘e earen. Wa woe no lid wêze fan dat poepefolk mei syn Nazi-ferline, as er yn syn djipste wêzen Deen wie? Net ien by syn rjocht ferstân, doch? Karl-Werner gong foar de spegel stean en helle de hân troch syn readblond prúkje hier. Eins nuver dat er syn Deensk-wêzen net earder beseft hie.

Op it griene kleed lei noch in glêsdiggel, al hied er dizze wike al trijentritich kear stofsûge. It wie spegelglês, fan de foarige spegel. De spegel dêr’t dat smoarge Dútske wiif Sabine foar stien hie, foardat se de plysje op him ôfstjoerd hie. De spegel dy’t him as Dútser sjen litten hie. Mei de swarte man achter him, das miese Stück Ekel, mei syn flearmûzekop en syn wjukken, dy’t him oansein hie dat er freed stjerre soe. Mar no wie it bange wachtsjen oer. Froeger wie oer. No wied er gjin Dútser mear.

Hy woe iensen gjin Dútsk mear ferstean. Hy wie Deen. Dansk!

Karl-Werner rûn nei de djippe kast by it trepsgat en tilde de stofsûger út de paraplubak wei. Noch in kear stofsûgje soe in Deen ek gjin skea dwaan. Hygiëne foar alles! Boppedat hie der noch in glêsdiggel lein dy’t him as Dútser kind hie en alles wat him kind hie foar’t er Deen wie, moest fan ‘e flier. En leafst helendal de doar mar út. Dat Karl-Werner teante mei de stofsûgersek de trep ôf, rûn hoasfoatling it túnpaadsje del en deponearre de sek mei de diggel yn ‘e kontener.

Doe’t Karl-Werner foar it earst as Deen wekker waard, wie it ljocht en helder en fris yn syn keamer. It blauwe flierkleed like wol wetter en Karl-Werner begreep dat Denen, as bewenners fan eilannen en skiereilannen, de see yn it bloed ha.

‘Jäck elschka havett,’ prommele er, want dat hied er noch op it Internet opsocht foar’t er syn “seng” yn dûkt wie.

‘Herr Zweimann, Ihr Frühstück ist fertig!’ rôp Frau Biedermeyer ûnder oan ‘e trep.

‘Jäck komma!’ rôp Karl-Werner werom. Hy stode de treden ôf, want hy hie skroei, en harke mar heal nei Frau Biedermeyer dy’t him freonlik mar streng útfûtere omdat er fannacht sa’n leven op ‘e trep makke hie.

‘Frühkost är godt!’ sei Karl-Werner mei de mûle healfol. Hy wie hastich, al wist er net wêrom, want hy hie hjoed neat te dwaan. Ho ris … Hy sprong oerein en draafde de trep wer op. Op it Internet wie grif wol in ynstitút te finen dêr’t se kursussen foar begjinnende Denen joegen.

Frau Biedermeyer seach skodholjend hoe’t har kostgonger de doar út stampte. Karl-Werner murk har ôfkarring helendal net. Hy wie no in man mei in doel. En dat doel wie it Zentrum für Skandinavistik by de Aldi.

‘Hej hej!’ seid er fleurich tsjin de Skandinaaf fan tsjinst.

‘Guten Morgen, kann ich Ihnen helfen?’ frege dy.

‘Jäck will danske Sprock lehren!’ sei Karl-Werner grutsk.

‘Wie bitte?’ sei de oare.

‘Danske Sprock!’

Karl-Werner seach no heel strak. Se moesten net tinke dat er him as begjinnende Deen mei healbekkich Dútsk ôfkonfoaie liet.

‘Tut mir leid, ich bin hier nur der Hausmeister, können Sie ein bisschen Deutsch verstehen?’

‘Jäck will snacken mit einem, som de danske Sprock schnackt! Är wir hier im Zentrum til Skandinavistik oder was?’

‘Ich verstehe Sie wirklich nicht, tut mir leid.’

Lilk stampte Karl-Werner de dyk nei de Aldi wer op en doe’t er Frau Biedermeyer mei ‘Hej hej!’ begroete, hied er in pet op mei de Dannebrog, in Lapske learen broek om it gat en in tsjok Deensk wurdboek yn in plestikpûde yn ‘e hân.

De oare deis we Karl-Werner fertúnliker by it Zentrum für Skandinavistik. No wie der wol in Deen oanwêzich, dy’t it entûsjaste ‘Hej hej’ beantwurde mei in stream kielklanken yn Karl-Werner syn prachtige memmetaal dy’t er noch leare moest.

‘Äh, jäck schnack noch icke so gut min Modersprock,’ seid er timide.

‘Ach, Sie sind ein Deutscher. Tut mir leid, ich hab Sie für einen Dänen gehalten.’

‘Nej nej, ich will lernen Dansk! Ich bin … jäck är Dansk!’

‘Sie möchten einen Dänischkurs bei uns machen?’

‘Ja, genau!’

It muoide Karl-Werner ôfgrylik dat er dat op syn Dútsk sizze moest, mar as Anfängerdäne moest er him noch mar efkes ûnder it brûken fan dy helptaal deljaan. Hy seach de jûns lykwols al efkes yn ‘e spegel oft de swarte der net wie.

Seis moanne en in heal learboek letter sei Karl-Werner tsjin syn spegelbyld dat er no gjin Dútsk mear brûke soe. En de earste dy’t dat murk wie de Hausmeister fan it Zentrum für Skandinavistik by de Aldi.

‘Ich weiss wirklich nicht, was Sie von mir wollen, Herr Zweimann. Sagen Sie es doch bitte nochmal auf Deutsch!’

Mar Karl-Werner wie ûnferbidlik. Tusken de muorren fan it Zentrum für Skandinavistik wienen de Skandinavyske talen de fiertaal. Dat stie yn de brosjuere en dêr soed er dy “portner” wol ris op wize.

‘Herr Zweimann, bitte seien Sie ein bisschen höflicher zu unserem Hausmeister,’ sei fru Danskføde, de learares.

Karl-Werner draaide him nei har om. Se skrille achterút doe’t se de tearen tusken syn wynbrauwen seach. Karl-Werner begreep mar net wêrom’t se him ôffoel, samar, wylst se Deensk wie. En dat ek noch yn dy Nazi-taal!

Hy draafde it gebou út, de Aldi lâns, foar de tsjerke del, oer in sebrapaad, tusken de strewellen fan it park troch, mar oan en oan en oan. Oant er thús achter de kompjûter siet en gûlde en doe in lang Deensk klachtebrief oan de direkteur fan it Zentrum für Skandinavistyk skreau.

Nei in wike wie der noch net in antwurd kaam op Karl-Werner syn klachtebrief en doe’t er de doar út rûn om as in echte Deen in pak Knäckebröd te heljen, prommele er oan ien tried wei yn himsels: ‘Fordømme, fordømme, fordømme …’ en ‘Til helvede med centret …’

‘Er du Dansk?’ frege in stim en dy stim hearde by in kreas blond jong frommeske. Karl-Werner seach har in pear tellen oan, keurde de Deenske lippen en boarsten mear as goed en grommele fan ja.

‘Ich kann nur wenig Dänisch …’ sei it famke. De Dútske boarsten liken ynienen wat lyts.

‘Ich lerne es aber beim Zentrum für Skandinavistik,’ gong se fierder. ‘Das ist wirklich toll. Meine Lehrerin ist super. So witzig, die alte, Frau Danskføde heisst sie. Und du, woher kommst du?’

Karl-Werner fielde dat de eagen him begûnen te prykjen. Mei de tosken stiif opinoar seach er dat rare domme Naziwicht foar him oan. Walchlik, dy Dútske wiven, se seagen der net út en se wienen dom en falsk en ûnearlik. En dizze hold it ek noch mei dat mins fan Danskføde. Bah!

Thús stofsûge Karl-Werner it flierkleed hjoed foar de twadde kear. De reade kleur die him tinken oan de Dannebrog en dat makke him it sin wer wat fleuriger.

Nodat Karl-Werner in Deen wie, koed er fansels net om utens bliuwe. Dat, hy waard teriede en sykje in wenplak yn syn Deensk heitelân. En omdat je doch wat mei je tiid moatte, tocht him, hy moest dan mar skandinavistyk studearje, omdat it in Deen foeget om him yn syn kultuer en skiednis te ferdjipjen.

‘Sie ziehen aus?’ frege Frau Biedermeyer ferheard.

‘Ja,’ sei Karl-Werner, dy’t in goed sin hie en dêrom besleat dat er diskear mar Dútsk tsjin syn hospita brûke soe. ‘Ich bin jetzt Däne. Morgen melde ich mich in Købnhavn bei der Universität an. Und dann nach dem Sommer werde ich mich in meiner Hauptstadt breit machen.’

‘Wo ziehen Sie hin?’

‘Købnhavn!’

‘Ist das in der Nähe von Kopenhagen?’

Laitsjend stapte Karl-Werner op ‘e trein. Underweis fermakke er him mei it trochlêzen fan in Deenske krante dy’t er op it stasjon kocht hie – de earste krante dy’t er yn in moanne tiid ynseach, meidat it Deensk learen sa’n bulte tiid frege.

‘Fahrkarten bitte!’

Nitelich seach Karl-Werner ta it rút út. De trein befûn him doch oerdúdlik al trije minuten op Deensk grûngebiet. Ryksdeensk grûngebiet, want neffens Karl-Werner begûn de Deenske Kulturraum al by de Eider. Dy kondukteur moest dus al in ferrekt goed ekskús ha om yn it Dútsk om de kaartsjes te freegjen.

‘Hvorfor snakker du Tysk?’ biet er de Schaffner ta.

‘Unskyld, er De Dansk?’ frege de kondukteur freonlik.

‘Vi er i Danmark!’ grânzge Karl-Werner. ‘I Danmark snakkes DANSK!’

Kjel die de man yn it blau in stap tebek. Mei ien hân krige er alfêst syn mobilofoan beet. Karl-Werner draaide him lykwols om en pas doe’t him trije kear yn it Deensk om syn kaartsje frege wie, helle er dat foar it ljocht.

‘Det er en äh … Wochenendeticket,’ krige er as beskied. ‘Nu er uge.’

Karl-Werner koe it brike Deensk fan de spoarman net mear oanhearre en snutere him ta dat er oppakke moest en as er in ferkeard kaartsje hie, dat dat dan kaam omdat de regels foar it treinferkear net dúdlik oanjûn stien hienen op it stasjon yn Bremen. Skodholjend droste de kondukteur ôf.

By it folgjende stasjon kaam der lykwols in Deenske kollega oan board – in mânske kearel mei in grutte blonde snor en earms as beamstobben. Dy rattele sok rêd Deensk dat Karl-Werner it amper benei komme koe. Grif ien of oar nuver dialekt, tocht er, en hy waard noch lilker. Wol betelle er op ’t lêst de boete dy’t de kondukteurs him opleinen.

‘Wartet bloss ab, ich werde mich bei der Bahn beschweren,’ fûtere er stil foar him hinne. Dêr kaam lykwols net safolle fan, omdat Karl-Werner sa yn ‘e wolken wie fan de universiteit dat er noch wiken yn in rûs libbe. Se woenen him ha as studint! Se woenen him echt ha! Hy soe aansen echt skandinavist wurde! En nei syn memmelân ferhúzje. Mar ferdoarje, se woenen him echt ha!

Yn in pear moanne tiid gebeurde der in soad. Karl-Werner ferhuze nei Kopenhagen, folge mei niget syn earste kolleezjes skandinavistyk en stjoerde in klachtebrief nei de gemeente Kopenhagen omdat dy faksistysk wie en him net as Deen registrearje woe. Boppedat moest er in ferbliuwsfergunning oanfreegje en dat koed er as Deen yn Denemarken net ferdouwe. En syn dosinte hie him frege om in oar ûnderwerp foar in referaat te sykjen as “Wêrom’t Denen superieur binne oan Dútsers” of “Hoe’t wy Súd-Jutlân fan de Nazi’s befrije kinne”. En hy stofsûge trije kear deis syn flierkleed. Mar dat binne allegear lytse dinkjes dy’t de muoite fan it fertellen amper wurdich binne.

Karl-Werner hie him fêstige yn in soartgelikens souderkeammerke as dat er yn Bremen hân hie, by in soargelikense hospita, en hy bestelde syn jûnen mei it lêzen oer Denen, it skriuwen oer Denen en it fûterjen op de Kopenhagers dy’t syn Deenske memmetaal sa wreed tramtearren en it ferpoften om sa te praten as it yn syn learboek stie. It wie in moai, fêst ritme, dat oanhold yn de moannen dat it tsjusterder waard, oant dat it mids desimber wer ris in reinderige freed wie. Karl-Werner hie achter de kompjûter sitten om in klachtemail te ferstjoeren en wie doe nei de kuolkast rûn. Foar de spegel wied er efkes stean bleaun, meidat er miend hie dat er wat swarts bewegen seach. It wie lykwols te tsjuster as dat er it byld yn ‘e spegel dúdlik krije koe. Hy kearde de spegel nerveus de rêch ta.

‘Hallo Karl-Werner!’

‘Du …’

Doe’t Karl-Werner him omdraaide, stie de swarte man net allinne mear yn ‘e spegel, mar ek njonken him. It flearmûsgesicht wie ûntspand, de linker wjuk lei Karl-Werner licht en waarm om ‘e skouders.

‘Dänen lügen nicht, Karl-Werner!’

‘Ich auch nicht! Jeg også ikke!’

‘Werden Dänen in Bremen geboren?’

‘Ich aber …’

De keamer wie donkergriis mei swart. Bûten skraben de tûken fan ‘e beam oer de dakpannen. De kachel stonk nei heal ferkoalle hout. Karl-Werner slokte en hy slokte nochris en klaude de neils fan ‘e beide fûsten yn de Dannebrog op syn T-shirt.
Geduldich seach de swarte man him oan. Syn eagen glinsteren. Se wjerspegelen de moanne.

‘Welche Farbe hat dein Teppich?’

‘Blau, wie das Meer!’ kriet Karl-Werner. Hy beefde oer de hele lea en klappertoske derby.

‘Der Teppich war in Bremen schon schwarz. Schwarz, Karl-Werner. Dänen lügen nicht!’

‘Aber …’ Mear wurden krige er de strôt net út.

‘Sabine hat richtig Angst gehabt, das weisst du doch, Karl-Werner?’

Karl-Werner begûn te snokken. Dat snokken waard in skriemen, mei lange, yslike úthalen. Mei de hannen klaude er yn it hier om. Hy biet himsels troch de tonge hinne en sakke troch de knibbels. Doe foel er foaroer. Hy stompte de spegel oan, makke him oan it kanteljen en waard wei yn de ûntelbere diggels en diggeltsjes dy’t de loft yn skeaten doe’t de spegel de flier rekke.