Der komt in moaie wite auto it hiem op. Myn taksy, in echte Ambassador, moaier is der hast net yn Yndia. In model dat yn 1954 útfûn is en noch hieltyd makke wurdt. Ministers ride der yn, gewoan folk en no ik. It spielt, in wolkbreuk. It is de earste fan in hiele rige reinbuien dy’t Tamil Nadu, de súdeastlikste steat fan Yndia, wikenlang teisterje sille. En ik wol gewoan nei in oar plak dêr’t it miskien noch droech is. Mei de taksy, mei de Ambassador.
Hastich wurde de koffers ynladen. As ik neist de sjauffeur sit, klear foar de start, docht er de doar efkes iepen, jout in flinke rochel en spuit in moaie straal read sop, paan, de strjitte op. Sa, dat is der wer út. Jout my in hân en seit ‘Sunil’.
By it oanpakken fan de koffers, hellet Sunil sa no en dan de hân efkes troch syn spultsje hinne. Ik wit net oft it is om te kontrolearjen of alles der noch sit of dat er it gewoan docht foar eigen nocht en eigen wille. Hy is net de iennichste hjir yn Yndia dy’t sa it eigen krús ferwent. Mannen yn spikerbroek of yn jurk, de longhi’s, it docht der net ta, hieltyd sjogge je de hannen efkes dy no sa bekende beweging meitsje. Mar sa, mei dy reade straal op de strjitte, it yntime gelok te plak lein, kinne wy fuort.
It spielt, je kinne hast mar tritich meter sjen. Dan binne der yn alle auto’s yn de wrâld rutewiskers om je noch wat sicht op de wrâld te jaan. Oare auto’s, ja, dizze auto is net in gewoane auto, dit is in Ambassador mei in ferline. Yn dat ferline dienen de rutewiskers it fansels. No net mear, se hawwe nei al dy jierren harren nocht en bliuwe moai te plak. Om dochs wat te sjen faget Sunil it rút oan de binnenkant mei in doek skjin. Dat is moai, mar sa bliuwe al dy hûnderten reindripkes wol moai oan de bûtenkant fêstsitten en bliuwt it Yndiaaske lânskip en foaral de dyk o sa faai. Yn sokke sitewaasjes wol ik graach helpe. Net út in soarte fan natuerlike aardichheid. Dat haw ik net yn my. Mear sa mei it idee, hoe oerlibje we dit en wat falt der noch oan te dwaan foar’t we aanst op sa’n stomme hillige ko ynride. Dy bisten ferrekke it út en troch om foar wa dan ek oan ’e kant te gean. By in ko, sa tinke de Yndiërs, sit in God oan it stjoer. Ik wol gjin ko oanride, ik wol gjin lilke God op myn noed hawwe, dêrom wol ik wat dwaan, ik wol helpe. Bygelyks troch it raamke oan myn kant nei ûnderen te draaien, wat frisse lucht kin altyd helpe om it raam wat skjinner te hâlden. Mei oermoed besykje ik it raamke oan myn kant omleech te draaien. Samar sit ik mei de greep, de hendel yn de hân. It raam sit noch persys op itselde plak. Ik sit der wat ferbjustere by. Bin ik wierlik sa’n rûchhouwer? Fan mysels wit ik it wol, yn dy earmkes fan my sit net al tefolle krêft. En no dit? Myn earste soarch, dy greep moat wer teplak, oars is dizze prachtige antike Ambassador net mear kompleet.
We ride ûndertusken. Sunil faget it raam skjin en ik doch, mei myn hân ek wat om sicht op de dyk te hâlden.
No’t we ûnderweis binne, falt my ynienen op dat der oan myn kant gjin efterútspegel is. No, dat hoecht net sa te hinderjen, je kinne bêst sûnder. Dan sjoch ik nei de oare kant, by de sjauffeur, dêr sit ek gjin spegel. Ik fiel, hjir doocht wat net. Ik sjoch omheech en jawol ek dêr is it hielendal leech. Der is gjin inkeld útsicht op de wrâld efter ús. Ik ryd wierlik yn it prototype fan de Ambassador anno 1954. It iennichste wat helpe kin, is in lyts byldsje fan de god Ganesha. De god mei oaljefantekop en slurf. De God fan it gelok en fan de sjauffeurs. Hy is de iennichste yn dizze auto dy’t nei efteren sjocht, Ganesha is ús efterútspegel. De God sels moat ús dertrochhinne slepe.
Foar in stopljocht giet de doar iepen en gjalpt in hiele straal read fjoerwurk rjochting in rickshaw dy’t krekt neist ús Ambassador teplak komt. It rekket de man yn de rickshaw krekt net. Nimmen dy’t der noed fan hat. Rochelje en spuie, it krús bewurkje, och, it heart sa by dat deistige libben fan minsken ûnderweis.
Nei in heal oere hat Sunil syn nocht. Ik kin der wol wat yn komme. It is freeslik waar. Ik hoopje mar dat er it ta Pondicherry , myn bestimming, fol hâlde sil. Hy set de Ambassador lâns de kant fan de wei, fljocht ta de doar út en set op in teetinte ta. Efkes letter kin ik him mei in glês fan dy freeslike molketee yn de hân sjen. Ik misgun it him net. As je sa’n prachtige auto stjoere moatte sûnder spegels, sûnder rutewisker, mei allinnich josels en in ‘witenien’ neist je op ’e noed is sa’n slokje fan dy mislike swiete tee wol fertsjinne.
Ik folgje Sunil en miks my ek efkes as ‘wite’ tusken mannen yn harren longhis, de jurken dy’t op knibbelhichte of op de ankels sitte. Ek in tee? Nee, it liket my fan net. As je wite hoe’t it yn Yndia is om in oprisping yn je terms te krijen, de Delhi belly, sa as de Ingelsken dat neamden, dan wolle je wol oars. Dat makket je in held, je slane alles ôf dat ek mar wat fertocht liket. En dat is hiel wat.
Wolris yn in Yndiaaske keuken sjoen? Alle smoarch guod komt yn ien tobke. Dat fan moarns, middeis en jûns. In moai plak om alle sykten fan Yndia ticht by elkoar te bringen. Foar Yndiërs hindert soks net, hat in dokter my útlein. Dêr sjocht it der yn de magen, yn de terms wat mikroben en sok folk oanbelanget, wat oars út. Dy kinne it wol hawwe. Mar wy, earme reizgers út Jeropa en omkriten, wy sette op ús ûndergong ta. Ik haw it meimakke, ik wit der alles fan. Ek fan de Yndiaaske wc. Dêr ûntbrekt it ‘in de ure der nood’ hast altyd oan datjinge wat je it meast nedich hawwe: in flinke lading papier. Je rêding? De flipspuit neist de wc. Dy is der altyd. As je it wat yn de fingers krije rjochtsje dat ding op je gat en dan mei in flinke striel wetter der tsjin oan. Je moatte wat tahelpe mei de linkerhân sa as it foarskrift yn Yndia is. In protte Yndiërs ite mei de hannen. Nea mei de linkerhân, want dy is foar…..just, foar it Yndiaaske gat.
Dêr ite je dus as fatsoenlik minsk net mei.
Sokke gedachten by it glês tee fan Sunil. It idee, hoe kin ik soks foarkomme. Dy Ambassador is al freeslik genôch. Kom ik der libben mei yn dat moaie Frânske plak oan de kust?
‘Sombere gedachten, schiepen sombere tijden’, skriuwt Henriette Roland Holst earne. Sa fielde ik my dêr wylst de grutte wei nei it suden stadich yn in rivierke feroare.
Nei’t er de tee op hat, komt Sunil ta in beslút. Wy sette wer út ‘e wei. Hy faget stadich mei syn doek. Dat dy rutewisker it net docht, no ja it is ferfelend, mar je kinne in part fan de dyk echt wol sjen. Betiden is alles wat dizich, mar Sunil bliuwt der hiel restich ûnder. Lit him ek syn paan net ôfnimme. Neat gjin benaudens by him. De doar giet sa no en dan efkes iepen. Ik hoech net mear te sjen, ik wit it al, ik hear de rochel, der is wer in read plak op de wei.
Manmoedich ride we nei in pear oeren Pondicherry yn. Hy levert my ôf by in hotel. It komt ta in ôfskie. Wêrfoar moat ik him betankje? Foar dy kloaterige, kaduke auto, sûnder spegels, sûnder rutewisker? Hy makket my dúdlik dat ik him hiel wat skuldich bin. Ja, de taksy is al betelle, syn baas hat it jild. Dan lûkt er in wanhopich gesicht en wiist mei syn fingers op syn mûle: honger. Och earme, ik begryp it teken, bin lang genôch yn Yndia om te witen wat soks betsjut, altyd wer: jild. Dêr binne wy witen foar, om plukt te wurden safolle as je mar kinne.
Ik doch of ik it net begryp, mar sa kom ik der net foar wei. Hy is ien fan it type, ik sil dy krije. Fansels, ik kom ta de bûse en helje der in moai stikje jild út. Hy bliid. Ik ek, dat ik it oerlibbe ha. Mei tank oan Sunil? Miskien. Mar noch mear oan Ganesha, as dy net sa de hiele reis efterút sjoen hie…
Ik haw krekt in byldsje kocht, in hiel lyts byldsje. Fan wa? Fan Ganesha fansels. Dy krijt begjin maart, as ik werom kom, in plakje yn myn Toyota Corolla mei it sicht nei efteren. Dan kin ik feilich foarút.