‘Ik haw har fermoarde en doe yn stikken snien.’ Op de televyzje is in âld man oan it wurd. Griis hier en it boppeliif bleat. Hy hat syn pakesizzer krekt fermoarde en is der grutsk op. Sy woe mei immen fan har kar trouwe. Soks kin yn Yndia net. De famylje makket út wa’t mei wa trout. Immen dy’t him der net oan hâldt, wurdt ferstjitten of fermoarde. Ik haw mear fan dat soarte berjochten lêzen. In heit hinget syn soan oan it balkon, sadat elkenien it mar sjen kin. Noch sa’n heit mei alle leafde foar syn bern, fermoarde syn dochter en stuts it liif doe mei help fan benzine yn de brân. Neat mis mei, sa heart it yn Hindulân. Der binne hiel wat Hindu’s grutsk op sokke famyljes. Dy witte wat tradysje betsjut, dat binne minsken dy’t harren hâlde oan de âlde o sa rike tradysjes fan it Hindu-leauwen.
Tritich jier lyn sprong de lêste widdo (fan 18) op de brânsteapel fan har man. It waard in skandaal. Die se it frijwillich of wie se ferdôve? It plak fan de brânsteapel is no in plak fan ferearing foar de Hindu’s. Yn it fort, paleis fan Jodhpur kinne je de hânôfdrukken sjen fan alle froulju (sa’n 30) fan de Maharaja dy’t mei him (150 jier lyn) ferbaarnd waarden. Hy dea, sy libben. De widdo-ferbaarning is foarby, mar it deastekken fan je eigen bern net. It hat fan dwaan mei it Hindu-leauwen, it âldste leauwen fan de wrâld, sizze se hjir grutsk.
Doe’t Aleksander de Grutte yn Babylon omskarrele, waarden de goaden Brahma, Vishnu, Krishna en noch tûzenen oaren al yn Yndia fereare.
Yn Pondicherry sjoch ik yn oktober in enoarme optocht. Alle skoallen fan dat plak marsjearje foarby yn harren unifoarmen. En mei buorden yn de hân. Hoe moai it is om te learen en sokke belangrike teksten. ‘We kinne net allegearre Mahamatma Gandhi’s wêze, mar…’ It binne der hûnderten. Der is ien lyts jonkje. Hy falt wei tusken al dy grutten om him hinne. Hy hat in boerd yn de hân mei in tekst fan Mahatma Gandhi: ‘Untouchability is a crime.’ Dat slacht op de Dalits, de leechsten fan de leechsten yn Yndia. It Hindu-leauwen hat in kastesysteem op de wrâld set. Alle minsken hearre ta in kaste, der binne fjouwer haadgroepen en noch sa’n 3000 oaren. Je moatte der hast foar leare om it allegearre útelkoar te hâlden. De Dalits binne gjin minsken. Sy binne de fegers, de minsken dy’t de deaden ferbaarne, alles wat ûnsjoch is meie sy oanpakke. As in Dalit yn it hûs fan in hegere kaste komt, o Vishna, Vishna, dan moat it hiele hûs mei in seremony protokolêr reinige wurde.
Mahatma Gandhi hat yn de tritiger jierren in Hindu-timpel yn New Delhi iepene dy’t ek tagonklik wie foar Dalits. ‘Everybody is welcome here,’ stiet der boppe de yngong. No falt sa’n tekst net sa op, doe wie it revolúsje. En noch binne der timpels dy’t Dalits de tagong wegerje. Ik bin krekt yn Rajasthan, yn Jaipur. In professor oan de Universiteit ferkundiget dat Dalits te stom binne om op in hynder te riden. De oare deis is der in grut studinteprotest. Dalits fansels. Ja, se meie studearje, wurde der o sa by holpen en sa’n 25 prosint fan de banen by it Government moatte nei Dalits ta. Der is wat feroare. Miskien. Ien Dalit rydt op in hynder foar de groep út. Sjoch, sjoch se kinne dochs op sa’n bist klimme. Sy easkje it ûntslach fan de professor. Dat se mei sokke easken komme, skriuwt de Jaihpur News, se binne net goed wiis.
In Dalit wol wat wetter drinke  út in publike kraan, ek earne yn Rajasthan. Hy wurdt yn elkoar slein. Hoe’t er it doart, dy kraan is foar elkenien fansels, mar net foar Dalits.

Der is hjir yn myn hotel in jonge, in keukenhelp, in hotelboy.  Betiden kom ik safier om minsken in foai te jaan. Him ek. Hy wegere, dizze Rahul. ‘I do my duty,’ is syn andert op myn ferbazing. Hy is de earste Yndiër dy’t jild wegeret. En de lêste oant no ta. As ik foar de twadde kear yn dit hotel kom hat er promoasje makke. Hy mei yn de keuken helpe. Hy snijt sipels en oare dingen en mei as begjinneling ek al ris lytse loempia’s bakke.
Dan giet it mis. Hy kriget in panne mei siedende oalje oer syn earm. Hy kin it útraze, mar docht it net. Immen dy’t in krupsje hat, krijt sa ûntslach. Hy, de njoggentjinjierrige, hat dêr al weet fan. Hy wurket 21 dagen yn in hotel as ‘houseboy’. Waard ien dei siik, hege koarts, koe echt net oan de slach. Hy mocht fuortendaliks ferdwine. En salaris foar de 21 dagen wurkjen? Fansels net. Sa’n sykte is foar de baas in moai gelokje.
Ik moetsje him yn in stege. Hy is ûnderweis mei in kroadefol bôlen. Us moarnsbrea, ús ‘butter, toast, jam’.
Hy lit syn earm sjen, it sjocht der freeslik út. Jild foar in dokter? Nee, hy hat hast gjin jild ek al wurket er tolve oeren deis. De leanen binne hjir o sa leech. En faaks is it tolve, mar ek 14 oeren en dat sân dagen yn ’e wike.
De oare deis sette hy, syn frou en ik ôf nei in privee-hospitaal yn Trivandrum. It bêste. Ik betelje de dermatolooch/spesjalist it dikke honorarium fan trije euro foar in konsult. Wat is it moai om mei sa’n lyts bytsje jild sa rij te wêzen.
Rahul komt fan Bengalen, earne heech by de Himalaya. No sit er hjir yn it meast súdeastlike plak fan Yndia, Kovalam. Tafal. Seis moanne lyn wie er noch op skoalle. Op dy skoalle hie er in freondinne, ek njoggentjin krektlyk as hy. Hy hâlde fan har, sy hâlde fan him. Se woenen foar altyd yn dit libben mei elkoar fierder. Trouwe dus. Sy wie fan de heechste kaste, hy wat minder. Sy trouwe mei him, in legere kaste? Gjin sprake fan, soks koe net bestean. Dat se fan elkoar hâlden, dat se net sûnder elkoar koenen, wat koe dat de famylje skele. Dy hie al immen op it each, immen dy’t fan de goeie kaste wie, dy’t doogde, dy’t in takomst hie. Hy wenne yn Nepal. Sy moast der hinne, sy soe mei dy man fierder moatte. Ommers as âlden dat mei elkoar ôfprate, âlden dy’t sa goed wite wat goed is foar harren bern, wat sille je dan noch seure en tsjinakselje. Se wie yn in plakje by Kathmandu, by famylje. Se seach de man, dat wie al in hiele geunst. Faak sjocht de breid har breugeman pas op de troudei. Se wist fuortendaliks, leaver dea as dy man.
Hielendal oerstjoer belle se har Rahul, har freon fan skoalle, har alles.
‘Help my, oars meitsje ik my fan kant.’ Rahul hâlde fan har, wie har sa tagedien, hie der alles foar oer om har te krijen, om har wei te heljen út in takomst sûnder ljocht. Hy wol har helje, mar hoe? Rahul is earm, heit is al dea, syn mem libbet fan in pensjoentsje. Rahul set útein, ferkeapet syn gitaar, syn fyts, lient jild, giet by de famylje lâns, op it lêst hat er 5000 rupees byelkoar, sa’n 85 euro.
Mei de bus rydt er yn 24 oeren nei Kathmandu. It jild hat er by him. In flink part wurdt him stellen.
Der is noch wat. Hy hat har adres net, hy is sa nei Nepal stoarme, hoopjend dat der earne wol immen wêze sil dy’t him helpe sil. God, sa seit er tsjin my.
En dan is sy der ynienen, se rint samar op de strjitte dêr’t hy him, wanhopich, deljûn hat.
Se hawwe krekt genôch jild foar de trein nei Trivandrum, it haadplak fan de súdlikste steat fan Yndia, Kerala. Se wolle nei Kovalam, dêr wurket syn broer as kelner. Dy kin helpe. Yn Trivandrum hawwe se noch 50 rupees, krekt genôch foar de bus nei Kovalam. En dan? Dan is syn broer fuort, ferhuze, in oare baan. Mei in foto fan syn broer set er útein. ‘Kenne jo?’ Dagen is er sa de strjitte op. Hy set troch. En dan is der einlings immen. Ja, hy ken de broer, hy wit wêr’t er wurket en sa komt hy mei syn frou teplak.
Har famylje makket net in ein oan har libben, mar wol in ein oan har bestean as dochter. Yn in seremoanje wurdt se dea ferklearre. Hat se noch gelok.

Ik sit by it swimbad dit stik te skriuwen. Ynienen stiet er neist my. Lit syn earm sjen. It sjocht der stikken better út. Hoe’t it mei syn frou giet, freegje ik. ‘Dy is krekt ferhuze nei famylje, hjir net safier wei.’
‘En jimme hûs?’
‘Hawwe we net mear.’
It begruttet jin. Ik ha by harren thús west. In grutte lege keamer mei ien stoel fan plastic en stikken, blykt as ik der op sitten gean. Trije plaatsjes fan Jezus, ien komfoarke en in gasflesse, dat is it ynterieur. Se kinne it net mear betelje dizze wente foar de earmsten fan de earmsten. En hy? Hy sliept no yn it hotel. Efter de keuken is in sealtsje mei trije bêden boppe-elkoar, it plak foar it wurkfolk. En no foar him.
Ein maart is it seizoen oer yn Kovalam. Al it personiel krijt dien. Se kinne om in nije, oare takomst sykje, de koks, de masseurs, de yogamasters, de kelners, de winkellju.
Rahul en syn frou ek. Hy sit der net oer yn. ‘Wy sette op hûs ta, op nei,  Bengalen, op nei de Himalaya. Dêr binne wy echt teplak.’