Tjalle
Mar Wouter, liichste net?

Wouter
Hey hey, lit my betsjen.
It noflikst komt noch oan, kinste sa lang net swije?
Ik stie en seach mar ta, ‘k koe foar it ferstân net krije
wat dit spul betsjut: te’n lêste seach ik twa
sa leaflik yn in hoeke, dat doe tocht ik ja,
ik ken de kaart no wol: dit sil in brulloft wêze,
men sil inoar de mis fan tusken-de-lekkens lêze.
Ik moat dit spul oanskôgje, it duorre net te lang
of ik seach, se jeiden de breid dêr goed op stang.
Hja skuorden har nei it bêd, ik hearde har wol kriten,
hja warde har as in man mei klauwen en mei biten.
Se woe sa net, earm dier, mar it joech net in soad,
de juffers holpen, skuorden, en rôpen lûd fan moard.
Ja, ja, it wie al fergees, se koene har net bewarje,
ik tocht, no is de wrâld alhiele harje-trawarje.
It is hjir bjuster gien: mar it wie lykwols gau oer.
Hja brochten har op bêd, mar hark no hoe’t it foer.
Doe’t no de juffers har begûnen te omkleien
en stopje har te bêd, doe hearde men har kleien.
Hja rôp mei lûde kiel, dit moat ús Heare God
betterje dat hjir in frjemde by my sliepe moat.
De oaren joegen har treast en seinen allegearre,
do mâle gek, klei net, mocht it ús mar barre
dat wy yn dizze tastân ús alderleafste hien’.
Wy laken der wol om, ja, hjir is ek net ien
dy’t der om gûle soe, dat lit ús dy bestopje.
Dêr komme se oan ‘e doar, hark ris hoe’t se klopje,
strakaansen geane wy fuort, stel do dyn hert tefreed.
Hy sil dy neat misdwaan, do hast sa gau gjin need.
Hy is in tige man, al kin er dy wat sear dwaan
hjirmei moatte wy dy oan ús leave Heare jaan.
Doe rôpen se him yn en seine, kom no Merk
op dit moaie bêdstee, hjir is it rjochte Perk.
Brûk dit allyk in man, jo sil neat net Slings wêze
as jimme mei elkoar in lekken-mis lêze.
No dêrmei beide goenacht en tink der fierder om:
hâld dit my te’n goede al praat ik ek wat dom,
moarn wit ik der net fan, ik bin wat beskonken.
Genacht, genacht, genacht. Dêrnei noch wat dronken
en dan te’n keamer út, wy binne dochs net sljocht,
oan dit swiete dier hat hy sa’n swiete nocht.
Dêrmei skeaten se derút, de doar dy waard tesletten,
dêr lei dat swiete pear en brutsen Venus’ netten.
Ja, wa wit wat in nocht dat hja dêr net bedreaunen.

Tjalle
Ju Wouter, hieste dochs dêr yn ‘e keamer bleaun,
dan hieste alle nocht dêr maklik hearre kinnen

Wouter
Spitigernôch wie it, mar dy slach wie net te winnen,
ik moast te’n keamer út. Der bleau der net ien yn,
mar wy krigen dêrnei jitte Rynske wyn.
Doe gie elkien nei hûs, ik doarst der ek net bliuwe.

Tjalle
Mar sok in nocht? Men soe it yn in kronyk beskriuwe.
Ik woe wol om in stoer dat ik derby west hie.

Wouter
Ja Tjalle, dat leau ik wol, mar hark, ik wit wol rie.
Der is noch in oar pear, dy sille oer trije wike
ek harren brulloft jaan, dêr moast dy by skikke.
Reizgje ris nei de stêd, wa wit dan wat der bart.

Tjalle
Jaseker, dat is wier, jawis, dêr seisto wat.
Ik sil myn blauwe eagen mei wûndere dingen haagje.
Wouter, as dy tiid komt, dan sil it sa ier net daagje
of ik sil mei myn skiep wol wêze yn ‘e stêd.

Wouter
Wel Tjalle, sjoch wol ta, datste net komst te let.
Do silst dêr sok in nocht oansjen en ek oanhearre,
wol helt mear as ik dij no haw ferklearre.

finis

De auteur tot de Zoilisten.
Hier kunt gij licht. In dit gedicht Clappaarts vermeten
(Hebbend’ tgesicht Tot nijt gesticht) Uw felle beten
Maken noteur Al ist in leur Naar uw gezind:
Nochthans hierdeur U niet steur So wie het bemint.

*

De Grykske sofist en retor Zoïlus (285-247) wie in skerp kritikus fan de gedichten fan Homerus. Figuerlik wurdt syn namme brûkt foar in benypt en stikelstekkerich kritikus. Yn de Renaissânse moast de wat frijere literatuer him rjochtfeardigje tsjin de oanklachten fan strange predikanten. Dêrfandinne dat guon skriuwers it hiene oer de ‘Zoilisten’ dy’t har wurk feroardielden. Uteinliks soene de Kalvinistyske Zoilisten de slach ek winne.

Ynearsten wie net bekend wa’t de skriuwer wie fan ‘Ansk en Houk’ en ‘Wouter en Tjalle’. Al gau kaam men ta de hypteze dat se troch deselde auteur skreaun wiene, sjoen de oerienkomsten yn wurdfoarrie. It wie J.G. Ottema dy’t ûntduts dat de haadletters yn it Hollânske ferske ta beslút de namme fan de skriuwer foarmje: HICHTUMANNUS. Lykas al sein, Johan fan Hichtum moast it wurk anonym publisearje mei’t er dûmny wie. Fan ‘Ansk en Houk’ witte wy net wannear as it skreaun is en dus ek net wannear as de bruolloft plakfûn dêr’t it foar skreaun is. Fan ‘Wouter en Tjalle’ witte wy dat al. It is skreaun foar de brulloft yn 1609 fan Marco à Lycklema, professor yn de Rjochten te Frjentsjer, en Perck van Goslinga, fan it doarp Skraard. Dêrom wurdt yn it gedicht sein:

Doe rôpen se him yn en seine, kom no Merk
op dit moaie bêdstee, hjir is it rjochte Perk.
Brûk dit allyk in man, jo sil neat net Slings wêze

Merk (Marco) en Perk (Perck) sprekke foar harsels, Slings is in wurdspiling dy’t ferwiist nei Goslinga. De ferwizing nei ‘brutsen Venus netten’ is Brouwer (de hjoeddeistige besoarger fan ‘Wouter en Tjalle’) wat dizich oer. It sil neffens my sûnder mis ferwize nei it brekken fan it fammeflues. En it is in foar de hân lizzende metafoar en sjoch de froulike fagina mei flues as in net dêr’t de manlju yn fongen wurde. Want froulju jeie ek, en se jage op manlju.

*