In 2013 is het 150 jaar geleden dat Couperus werd geboren. Het Louis Couperus Genootschap heeft 2013 daarom uitgeroepen tot het Couperus Jubileumjaar. In Leeuwarden worden in Tresoar drie lezingen gegeven. 27 februari door Bas Heijne, 6 maart door Petra Teunissen-Nijsse en 13 mart door Yme Kuiper.
In deze lezingencyclus, georganiseerd door Studium Generale Fryslân, wordt de schrijver voor het voetlicht gehaald als exponent van het culturele leven in het fin de siècle. De sprekers zullen worden ingeleid door Doeke Sijens, medewerker van de Openbare Bibliotheek in Groningen.
Data: 27 februari, 6 maart en 15 maart 2013
Plaats: Tresoar, centrale studiezaal, Boterhoek 1,Leeuwarden
Tijd: Zaal open vanaf 19.30 uur
Aanvang 20.00 uur
Prijs € 12,50 voor 3 lezingen, € 5 per lezing
Kaarten zijn verkrijgbaar bij boekhandel De Tille + De Slegte, Ruiterskwartier 173, 8911 BT Leeuwarden.
Bestellen kan per email: klantenservice.detillle@selexyz.nl
Studium Generale Fryslân 2013
Louis Couperus (1863-1923) was in zijn tijd een gevierd schrijver. Zijn romans beleefden vele herdrukken en werden volop vertaald. En nog steeds wordt zijn werk gelezen.
In zijn oeuvre vereeuwigde hij de stormachtige ontwikkelingen in het politieke, maatschappelijke en culturele leven van het fin de siècle in het Nederland van omstreeks 1900. Met een onuitputtelijke fantasie, werkkracht en stilistische variëteit schreef hij psychologische, mythologische en historische romans, verhalen, sprookjes en gedichten. In zijn reisbeschrijvingen en feuilletons toonde hij zich bovendien een scherp observerend journalist. De schrijver had een zeer uitgebreid netwerk in de culturele wereld en correspondeerde met veel kunstenaars
Zijn bekendste romans zijn Eline Vere (1889), De stille kracht (1900), Van oude menschen, de dingen die voorbij gaan… (1906) en De boeken der kleine zielen (1901-1903). Deze werden later succesvol verfilmd of voor de televisie bewerkt. De boeken spelen zich af in het milieu van de Haagse hoge burgerij, waarin Couperus zelf opgroeide. Vaak zijn de betrekkingen met Indië van groot belang.
Familieleven, aanzien en rijkdom, opkomst en verval zijn de thema’s die Couperus voortdurend beschrijft in zijn psychologische romans. Niet zelden is het oude geld van de families in Indië vergaard. Regelmatig is er sprake van een Fries tintje: de namen van aanzienlijke Friese families die zich aan het einde van de 19e eeuw in Den Haag vestigden krijgen een plaats in de fictie van Couperus. Zijn vaderlijk voorgeslacht was ook uit Friesland afkomstig.
27 februari 2013 – Bas Heijne
Volgens schrijver en columnist Bas Heijne is Louis Couperus de grootste romanschrijver die Nederland gekend heeft. Dat Couperus de laatste jaren steeds dieper lijkt weg te zakken in ons nationale geheugen, wijt hij aan enerzijds de brave academische benadering van zijn oeuvre en anderzijds het dweperige, nostalgische aura dat de auteur en zijn werk omgeeft. Heijne ziet Couperus niet als een fat of dandy, en al helemaal niet als een mooischrijver, maar als een uitermate intelligent en zelfs visionair schrijver, die in grote romans als De stille kracht en Van oude mensen… de dingen die voorbij gaan in staat was het menselijk tekort op een ongekend indringende manier invoelbaar te maken.
In zijn lezing zal Heijne, die werkt aan een documentaire over Couperus, laten zien waarom Couperus ons nog veel te zeggen heeft.
Bas Heijne is schrijver, columnist en vertaler. Hij schreef twee romans en twee verhalenbundels. Zijn essaybundel De wijde wereld (2000) werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs. In 2011 verschenen zijn lange essays Moeten wij van elkaar houden?, over het nieuwe populisme, en Echt zien, over literatuur in het mediatijdperk. In dat laatste essay speelt Louis Couperus een grote rol.
6 maart – Petra Teunissen-Nijsse – Couperus uit de kast
In het Louis Couperus Jubileumjaar laten het Couperus Genootschap en zijn partners zien wie deze schrijver was, wat hij schreef en vooral: wat zijn werk na 150 jaar nog steeds zo waardevol maakt. Waarom is het zo belangrijk om een auteur uit het fin de siècle ‘levend’ te houden? Moet je daarvoor zijn romans gaan ‘hertalen’? Citaten uit Eline Vere twitteren? Of zijn er voldoende andere middelen om Couperus’ oeuvre op de Nederlandse nachtkastjes te houden? In haar lezing laat Petra Teunissen zien welke sporen Couperus’ werk heeft nagelaten in het Nederlandse idioom, in het straatbeeld, in de boekhandel en in de moderne media. Zij onderzoekt welke activiteiten effectief kunnen zijn om Couperus’ literaire erfgoed voor komende generaties te bewaren.
Petra Teunissen-Nijsse is sinds 2009 voorzitter van het Louis Couperus Genootschap en coördinator van het Louis Couperus Jubileumjaar. Zij studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Rijksuniversiteit Leiden en heeft een eigen tekstbureau: In Orde Tekst & Advies. Petra Teunissen is redacteur van de Couperus Cahiers en werkt aan een proefschrift over het leven en werk van de schrijfster Clare Lennart.
13 maart – Yme Kuiper – Van oude mensen, de dingen die niet voorbijgaan. Friese kleine zielen in het Den Haag van Louis Couperus
In zijn Haagse romans heeft Louis Couperus een indringend beeld gegeven van de mentaliteit en levensstijl van hogere Haagse kringen in het laatste kwart van de negentiende eeuw. Dat was ook de periode waarin een deel van de Friese notabelenelite (bestaande uit adellijke en patricische families) het arme, roerige Friesland de rug toekeerde om zich te mengen met de Haagse chic. Tegen die achtergrond moet Couperus’ gebruik van Friese familienamen in zijn romans gezien worden. In de lezing wordt met gebruik van de verbeeldingskracht van Couperus en van egodocumenten uit Friese families een reconstructie gegeven van het aristocratisch leven in Den Haag tijdens het fin de siècle.
Yme Kuiper is bijzonder hoogleraar in de Religieuze en Historische Antropologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Historische buitenplaatsen en landgoederen bij de Faculteit der Letteren (Kunstgeschiedenis; Kenniscentrum Landschap) van diezelfdeinstelling. Hij schreef eerder over De boeken der kleine zielen van Louis Couperus. In 2011 was hij medebezorger van de essaybundel Biografie en religie. De religieuze factor in de biografie.
Couperus jubleumjaar
In 2013 is het 150 jaar geleden dat Couperus werd geboren. Het Louis Couperus Genootschap heeft 2013 daarom uitgeroepen tot het Couperus Jubileumjaar. Samen met een groot aantal partners bereidt het Genootschap een gevarieerd programma voor om Nederland en Vlaanderen (opnieuw) kennis te laten maken met het werk van deze schrijver.
Programma: www.louiscouperus.nl.
De lezingen in Leeuwarden worden georganiseerd door de werkgroep Studium-Generale Fryslân. Daarin wordt samengewerkt door: Rijks Universiteit Groningen, Leeuwarder Courant, De Tille + De Slegte en Tresoar.