“No is der ris in wiere skriuwer-reizger-histoarikus ree om in essee te skriuwen foar it boekewiketema reizgjen,” klage myn dochter, “en wat krije wy: in deiboek ynstee fan essee.” It tema reizgjen wie ek wol wat ûngelokkich, betocht ik, at der op de dei dat de boekewike begjint in hiele fleanmasine mei 239 reizgers spoarleas ferdwynt. “Wat ik noch minder begryp is wat de boekewike wol mei Wieringa,” sei myn dochter. “Wat wol de boekewike überhaupt! Yn 2011 hie de boekewike it doel om de rol fan it boek yn de maatskippij te fersterkjen. Mar wat is sa’n doel wurdich as se nea evaluearje at it berikt is.” It doel wie lang net smart genôch steld om evaluearber te wêzen, tocht ik. “En no Wieringa syn boek, oer at ien by steat is om de pine fan in oar te fielen,” sei myn dochter. “Rare fraach! Lit sa’n fraach net stelle troch in goeie skriuwer dy’t wol better wit.” Se hie gelyk, tocht ik, it is raar. Miskien wie it wol hiel oars gien mei it boekewikegeskink.

It earste dat ik seach fan it boekewikegeskink wiene twa boekewike-wallpapers: ‘Ik haw it byholden en it is gjin tafal’ en ‘Hy libbe as in paria yn syn eigen hûs.’ Der sil sosjale paria bedoeld wêze, ferskoveling dus, mar just it Yndyske wurd en benammen it NS-logo flak ûnder beide útspraken diene dy my daliks tinken oan de treinkapings yn Drinte. Ommers by Wijster yn ’75 likegoed as yn ’77 by De Punt wie it treinlogo hieltyd prominint yn byld, wylst der fierder hast neat te sjen wie en wy, lykas by de fermiste fleanmasine, wat sieten te wachtsjen foar de tillevyzje. Der kamen in stikmannich boeken oer de kapings, in dokumintêre, in film en in tv-drama yn 2009 en doe waard it stil. Oant ynienen ein foarich jier de kapings wer aktueel waarden om’t immen ûntduts dat it Ministearje fan Justysje 35 jier lang in nota geheim holden hie en dat se op it ministearje yn ’78 al wisten dat de kapers fan De Punt doelberet deasketten waarden. Wieringa doek fuortendaliks efter syn tekstferwurker. It kontrakt mei boekewike-organisator CPNB hie er al tekene.

Wieringa’s ferhaal folget in jonge man dy’t by de plysje oplaat wurdt as skerpskutter. At de Jom Kippoeroarloch útbrekt wurde syn politike ynstinkten wekker en fljocht er nei Israël om it lân te ferdigenjen. De CPNB fynt dat gjin goed idee. Israël is in langtrieddige saak en it Nederlânske koloniale ferline en de Molukken binne al taai genôch foar in boekewikegeskink. Dus kin der ynstee fan Israël net in moaie frou komme, mar in Joadske mei ek. Wieringa giet akkoart en makket der in fierstente kreas en te jong frommes fan. Om’t de skerpskutter ien fan de skerpste fan it lân is, wurdt er oproppen by Wijster. Dêr leit er yn ‘e modder neist in militêr, op grutte ôfstân fan de kaapte trein en sûnder dúdlike opdracht. Skras dy ûndúdlikens mar, seit de CPNB, opdrachten fan ús oerheid binne altyd helder yn in boekewikegeskink. Wieringa fynt it bêst.

It friest omtrint yn Wijster en der bart net in soad. Yn de fierte bringt in kaper in treinreizger bûten de trein en set him op de knibbels del. Krekt nei’t de persoan as in kelderlûk dat men tichtsmyt plat fallen is heart de skerpskutter it pistoalskot. Twa dagen letter bart itselde. De militêr suchtet en freget him lûdop ôf wannear’t se no einlings op de kapers sjitte meie. De skerpskutter anderet dat hy net sjitte sil om’t er it stânpunt fan de Molukkers wol begrypt; syn folk hie ek lang gjin lân. De militêr krûpt tichter nei de skerpskutter ta en slacht in earm him hinne. De CPNB reagearret strang. Gjin muoiteleaze leafde bliksem, want in boekewikegeskink is foar in breed publyk, dus of in oare militêr of in oare kaping, kinst kieze. Wieringa kiest de oare treinkaping.

De CPNB wie optein; boekewikegeskinken binne populêrder as se yn de maitiid spylje. De Punt hat lykwols gjin deasjitten fan gizelers en sûnder geweld fan de kapers is it noch ferfeelsumer as Wijster, dus foar de needsaaklike aksje en drama soarget de regearing. In korps mariniers wurdt by de trein legere en hoewol’t de skerpskutter gjin militêr is set de oerheid him yn; se kinne de tûke skutter net misse by wat de deadlikste antyterreuraksje fan de ieu wurde sil. Tink derom, warkskôget de CPNB, in boekewikegeskink moat gjin libbene martelders skeppe. Dus jout de minister oan de mariniers it kommando om gjín finzenen te meitsen. Ho, dat kin net yn in boekewikegeskink, seit de CPNB, dat ropt by de jeugd fragen op. Wieringa wol sels ek ferhoedzje dat memmen rare spullen útlizze moatte. Dêrom protestearret de skerpskutter; hy kin net samar boargers deasjitte, ek al libje se as paria’s yn har eigen hûs. Mar om’t er 35 jier letter fan de Minister fan Definsje foar it ûntsetten fan de kaping in ynsynje krije sil, pakt er syn uzi. Pas dat ynsynje mar oan, ropt de CPNB, de minister kin ommers net it fertriet fan de Molukse mienskip negearje! Wieringa makket fan de minister in kollumnist, dy’t hoege net sa etysk, en ferwevet yn de plot de fraach at minsken har yn it algemien wol ynlibje kinne yn de pine fan in oar.

De skerpskutter hâldt it oantal kûgels by dêr’t de mariniers de sliepende, ûnbewapene, healneakene kapers mei oerwinne, 144 foar de seis deade kapers; dat koe gjin tafal wêze. Ien kaper hat mar tsien kûgels yn syn liif en oerlibbet it, sadat er begjin 2014 oan de betinkingstocht yn De Punt meidwaan kin en tsjin de parse sizze dat er net begrypt wêrom’t syn freonen dea moasten. Yn in boekewikegeskink kin abslút gjin oerheid dy de eigen boargers eksekutearret, seit de CPNB, skras dat mar. Wieringa past it oan. De oerheid wit 35 jier lang fan neat en is dus ûnskuldich. Noch is it doel fan de CPNB net berikt: “No binne der sa’n soad nijsgjirrige dingen om oer te skriuwen en jo binne in goeie skriuwer, mar jo skriuwe oer treinûnsin? Kinne jo de skerpskutter net feroarje yn in respektearre mikrobiolooch?” En sa ûntstie in boekewikegeskink, oer in krêfteleaze firolooch mei in fierstente kreaze frou en pseudo-eksistinsjeel geprakkesear, dat gjin skriuwer ea skriuwe woe.