Dikky

Woansdeitejûn 14 jannewaris 2015 stie myn frou yn de doar doe’t ik thúskaam. Min nijs, sei se, de mûle ferlutsen. Idske Postuma -De Boer hearde ik doe’t ik de hoarn oernaam. Se fernijde my dat de polysje Dirk van der Veen dea fûn hie. Hy lei langút op de grûn fan syn wenkeamer. Yn it sikehûs die bliken dat er smoard wie yn de reek fan in skroeiende bank dêr’t er in sigaret op falle litten hie. De ruten potticht wie alle soerstof yn in sucht opbaarnd en de lucht fol koalmonokside. Net bekend is oft Durk in slok op hie. Ik slút it net út.

Ik learde Dirk, Dikky foar freonen fan legere skoalle en gymnasium, kennen yn de twadde klasse fan de RSG op It Hearrenfean. Hy wie sportyf, die oan atletyk, judo en tennis. Wy waarden freonen. Letter yn Grins trof ik him wer by Bernlef. Hy studearre sosjology neidat er yn Amsterdam opholden wie mei syn stúdzje medisinen.

Wy holden kontakt doe’t ik nei Den Haag gong foar myn wurk. Ein 1994 kaam ik werom nei Grins en hellen wy de bannen wer mear oan. Dirk wie ôfstudearre en hy wie net aktyf mei it sykjen fan wurk. Hy kaam mei it plan om tegearre in boek te skriuwen. It stik is letter as fúljeton yn de Blauwe Fedde ferskynd ûnder de titel ‘Modesta’. Itselde foarfal wurdt troch de eagen fan twa fertellers beskreaun. Om bar komme Doede en Sybren oan it wurd. Yn dyselde snuorje begûn Dirk ek te dichtsjen, alteast kaam er by my om de taalflaters út syn fersen te heljen. Op it iepen poadium by Bernlef yn maaie 1995 hie er syn debút.

Hy hat dêrneist ek fersen oerset. Foardat Tom Lanoye mei syn war poets op ’e lappen kaam hie Dirk al in grut tal fersen fan Siegfried Sassoon oerset. Ik freegje my wol ris ôf wêr’t dy keard binne. Mooglik komme se foar it ljocht as se syn hûs leechhelje. In tal is ferskynd yn de literêre tydskriften fan dy jierren.

Mei syn earste koarte ferhaal, ‘Yn it begjin wie der ûnskuld’, wûn er de Rely Jorritsma-priis. Fan it jild, f 1.800,-, ha wy yn Jonker Sikke te Jellum in pear bêste rûntsjes hân. Dat wie yn 1997. Yn dat jier begûn er ek mei syn stúdzje oan keunstakademy Minerva.

Hy kaam dêrnei mei hieltiten mear koarte ferhalen. Guon hiene tinklik al langer lein en hie er bewurke. In protte fan syn ferhalen hawwe in grutte persoanlike ynslach. Yn 2005 krige er kontakt mei Venus, de útjouwerij fan koartsein Josse en Trinus, al moat ik Dineke net ferjitte. Josse sei dat er noch nea sokke bysûndere ferhalen lêzen hie, foar de Fryske literatuer wiene se unyk. Trinus wist net krekt hoe’t er it hie, hy fernuvere him oer de tematyk en it skriuwtalint en de humor en like dêrby te trienfeien. Fierders sei er dat Durk in nuveraardich goede kar fan titels hie. De bondel ferskynde yn 2006 en hiet It tal mooglikheden is sawat ûneinich.

De ferhalen fan Dirk binne skreaun, sa’t er libbe. Se binne trochlibbe. Nei’t er him minder fielde, waarden syn ferhalen better. De lêste tsien jier wie er net mear sa produktyf. Doe fielde er him te min, tink ik. Yn 2012 is yn Ensafh, nr. 7, syn lêste koarte ferhaal, ‘Semper Avanti’, publisearre. Hy hie foar om in roman te skriuwen en der wiene trije haadstikken klear. Der moatte noch twa haadstikken yn syn wenning lizze. Doe’t ik him frege hoe’t it komme soe mei dy roman, joech er beskie dat it ek wol mei dy trije haadstikken ta koe. Eins wiene it trije koarte ferhalen wurden. Dat wie ek in eigenskip fan Dirk om dingen net dien te meitsjen.

It gong minder mei Dirk. Hy wie frijwat ferslavingsgefoelich. Nei in seksferslaving en in ferslaving oan ferdôvjende middels krige de alkohol him aloan mear yn de macht. De lêste tsien jier fan syn libben wie er in junkie dy’t feitlik neat mear woe as tajaan oan syn craving. Ik besefte dat it net mear de fraach wie oft er der oan ûndertroch gean soe mar wannear. It tillefoantsje fan syn mem kaam my noch fierstente gau.

Klik hjir foar Semper Avanti, Durk van der Veen syn lêste publikaasje yn ensafh.