Peaske 1916 giet oer de gewelddiedige dea fan fjouwer Ieren dy’t troch de Ingelsken deasketten waarden. Dat is no hûndert jier ferlyn en wurdt yn Ierlân op grutte wize betocht. Ien fan dy fjouwer “martlers” wie de man dy’t mei Maud Gonne troude. Maud Gonne wie Yeats syn muze, de frou dy’t er jierrenlang yn syn gedichten besongen hie. Dat Yeats ferlear it fan syn konkurrint yn ‘e leafde, McBride. Oer de man dy’t mei syn muze troude skriuwt Yeats yn it gedicht dat hjir oerset is:

Oan dy oare hie ik gjin nocht,
dat wie in sûpert en in blast.

Nettsjinsteande skoot Yeats McBride martlers fan de Ierske beweging ek yn it rychje fan helden. Mei de Fryske beweging wol it lykwols sa goed net eine as mei de Ierske beweging. Ierlân is op it lêst selsstannich. Mar wy, de Ieren fan Nederlân, noch net. Miskien moat earst it Frysk útstoarn wêze ear’t der wat bart. It Keltyske Iers is ommers ek praktysk útstoarn mar wurdt keunstmjittich wat yn libben holden. It is al sa. Taal ferienet net allinne mar ferdielt ek. It Frysk kin gjin haadsymboal fan Fryslân mear wêze want de helte fan ‘e Friezen praat it net. In nij ideaal moat der komme, as de lju der net te lij foar binne: dat kin allinne mar de provinsje sels wêze. Paradoks: de iennichste kâns op bloei foar de Fryske beweging sit yn it loslitten fan de Fryske taal. De Ieren is it yn alle gefallen slagge en foarmje in eigen lân.

William Butler Yeats: Peaske 1916

Ik mette har tsjin ’e jûn
mei kwikke gesichten en hannen,
se wurken op de grûn
tusken grize hearepannen.
Ik gong mei in knikje foarby
of freonlike lege wurden
of bleau efkes stean en sei
freonlike lege wurden;
en tocht wylst ik dêr stie
oan in brike set of grap
en begekje harren mei kunde
by it fjoer op ’e klup,
’k wie wis dat sy en ik
yn dwaze dreamen libben:
alles waard oars, hiel oars,
in skriklike skjintme is berne.

Dy frou ferbrocht har dagen
mei efterlik ûnbenul,
stried nachts oer fragen
en har stimme waard skril.
Wat stimme wie moaier as harres
doe’t se, jong en begeard,
mei de jagers op ried?
Ien man hie in skoalle stifte
en ried dat er fleach,
dy oare, syn helper en freon,
kaam krekt goed op ’e gleed.
Hy hie ferneamd wurde kind,
sa gefoelich like dy fint,
sa stoer en swiet as er tocht.
Oan dy oare hie ik gjin nocht,
dat wie in sûpert en in blast.
Hy die mines raar tekoart
en ik hie him al skrast,
mar ik neam him yn it liet,
hy is net mear de kwast
fan doe’t it komysk wie.
Men soe him net werkenne,
hy is ek oars, bar oars,
in skriklike skjintme is berne.

Herten ien en mien
simmer- en winterdeis
lykje fêstgroeid oan in stien,
narje de libbene stream.
De hoppe op it paad,
de rider, de ljip op wjok,
fan wolk ta skuorrende wolk
feroarje mei de minút;
in hoef gliidt op ’e râne,
in hoppe plasket dêr om.
Einen dûke yn en út,
hintsje ropt hoantsj’; oeral
libje se by de minút:
de stien yn ’e midden jout stal.

Opoffering en gjin ein
keart it hert ta stien.
Wannear is it genôch!
Dat wit gjinien, wy roppe
fereale namme op namme
as memmen har poppen
as sliep úteinliks komt
op skonken dy’t wyld skopten.
Is it om jûn te dwaan?
Nee, nee, gjin nacht mar dea;
wie har dea dan fergees?
Ingelân hoecht neat te jaan
wat dien waard ek of sein.
Wy kinne har dream, genôch,
se dreamden en binne no dea;
en wat at se stoaren fan leafde,
oant yn ’e dea betiisd?
Ik skriuw it op yn in fers –
McDonagh en McBride
en Conolly en Pearse
no en foar lettere tiden
oeral dêr’t grien droegen wurdt
binne oars, allegear oars:
in skriklike skjintme is berne.

William Butler Yeats: Easter 1916

I have met them at close of day
Coming with vivid faces
From counter or desk among grey
Eighteenth-century houses.
I have passed with a nod of the head
Or polite, meaningless words,
Or have lingered awhile and said
Polite meaningless words,
And thought before I had done
Of a mocking tale or gibe
To please a companion
Around the fire at the club,
being certain that they and I
But lived where motley is worn:
All changed, changed utterly:
A terrible beauty is born.

That woman’s days were spent
In ignorant good-will,
Her nights in argument
Until her voice grew shrill.
What voice more sweet than hers
When, young and beautiful,
She rode to harriers?
This man had kept a school
And rode out wingéd horse;
This other his helper and friend
Was coming into his force;
He might have won fame in the end,
So sensitive his nature seemed,
So daring and sweet his thought.
This other man I had dreamed
A drunken, vainglorious lout.
He had done most bitter wrong
To some who are near my heart,
Yet I number him in the song;
He, too, has resigned his part
In the casual comedy;
He, too, has been changed in his turn,
Transformed utterly:
A terrible beauty is born.

Hearts with one purpose alone
Through summer and winter seem
Enchanted to a stone
To trouble the living stream.
The horse that comes from the road,
The rider, the birds that range
From cloud to tumbling cloud,
Minute by minute they change;
A shadow of cloud on the stream
Changes minute by minute;
A horse-hoof slides on the brim,
And a horse plashes within it;
The long-legged moor-hens dive,
And hens to moor-cocks call;
Minute by minute they live:
The stone’s in the midst of all.

Too long a sacrifice
Can make a stone of the heart.
O when may it suffice?
That is Heaven’s part, our part
To murmur name upon name,
As a mother names her child
When sleep at last has come
On limbs that had run wild.
Was it but nightfall?
No, no, not night but death;
Was it needless death after all?
For England may keep faith
For all that is done and said.
We know their dream; enough
To know they dreamed and are dead;
And what if excess of love
Bewildered them till they died?
I write it out in a verse –
MacDonagh and MacBride
And Connolly and Pearse
Now and in time to be,
Wherever green is worn,
Are changed, changed utterly:
A terrible beauty is born.