Earder de jûns, foar’t de oaren der wienen, frege Živko my hoe’t myn skriuwerij gien wie. De jûn dêrfoar hie ik sitten te stinnen op in stik dat my wol gaadlik like foar de lêste bydrage oer myn ûnderfinings yn Masedoanië. Ik hie yn it kleaster Sveti Jovan Preteča west. Dat woe ik keppelje oan myn ferskate observaasjes oer de ortodokse deistige brûkmen hjir yn dit lân. Observaasjes dy’t grif yn myn einferzy plak krije, mar kop of sturt hie myn stik net. Op in inkelde brike iroanyske sin nei miste ik… ik-wit-net-krekt-wat-der-miste. It die de kompleksiteit fan it ortodokse kristendom, ek yn myn Masedoanyske kunde harren libben, noch hieltyd gjin rjocht.

‘No ja, ik meitsje der noch wol wat fan,’ sei ik myn gasthear ta.

Ik hie wat twatalige bondels mei Fryske poëzij meinommen nei Masedoanië. As tankewol foar de freonskip en it útfanhúzjen nei it feestke aanst, hie ik ien by my as kadootsje foar Živko. De blomlêzing Gjin grinzen, de reis út 2004, mei de teksten yn ûnderskate grutte yn poarperen inket printe, en mei in hiel tsjok kartonnen omkaft.

Wy makken der in ferhaaltsje omhinne dat yn it wûnderlân ‘Frisia’ dit pears de meast gongbere inketkleur is en dat as it Waad droechfalt dêr poarperslakken foar sammele wurde. Živko wurdearre it tige en liet in oar krigen boek sjen, in oantinken oan de earste kear dat er yn Amearika wie: in nij testamint yn it Spaansk en Ingelsk yn in gideon-útjefte.

It siet nammentlik sa dat er yn North Carolina troch syn gastfrou meinoege wie nei in protestantse tsjerke. Hoe’t de dûmny in preek hold dêr’t foar elkenien wol in boadskip yn siet om jin better te fielen, die him in soad doe. It meisjongen, oereinkommen en meiklappen. Hy buorke dêrnei wat om yn it gebou: yn in lytser sealtsje wie in tsjinst yn in Spaansk. De lju sieten op stuollen yn in sirkel, allegear Latino’s. Oft er derby komme koe, frege Živko. Fansels. Nei in hoartsje kundige de foargonger in gebed oan, joech as earste in frou it wurd: ‘Ik bid foar myn man dy’t no al seis moanne oan de oare kant fan de grins op tastimming wachtet om hjirhinne te kommen.’

Yn syn knoffelige begjinners-Spaansk hie er him by dizze minsken hiel wolkom field. It twatalige bibeltsje hie er nei ôfrin meikrigen, mei in waarme opdracht fan de pastor oan harren hermano Živko foaryn.

Der waard skille. As earste kaam ús mienskiplike freondinne Meri it lytse apartemintsje op de boppeste ferdjipping yn. By it toaljen fan de sinne, kleure de himel west fan dizze westlikste wyk fan Skopje pastelrôze. De bergen wiene griisblau wurden, leinen as dekbêden oan de hoarizon, en de minaretten fan in foarstêddoarp floepten har griene lampkes oan.

Neist Živko syn foardoar is in doar nei in mienskiplik dakterras oer de folle lingte fan de âlde portykflat. Yn de fierte de ljochtsjes fan de binnenstêd, op de berch as in nachtlampke it grutte krús fan Vodno. It wie in sêfte jûn en oant let hawwe wy dêr mei ús trettjinnen sitten. Nije skriuwers dy’t ik kennen learde wiene Nenad út Struga, dy’t in ferhalebondel skreaun hat oer de Mar fan Ohrid, en Gjoko, dy’t gauris yn Ommen west hat. Der kaam muzyk út de laptop, allegear smooth en freonlik, en der wie bier út oardelliterflessen.

De earstkommen freondinne wie der noch as lêste. Myn gasthear krûpte har wat oan, ik dronk it lêste boaiemke wite wyn. Der wie gjin bus mear nei har part fan de stêd, hold er út, der wie hjir wol plak foar har. Živko gie nei binnen om syn bank ta twapersoansbêd út te tearen en de fauteuil-dy’t-ek-útfanhuzersbêd-wie fan de iennige keamer nei de keuken te slepen.

Živko wer werom, kaam ik oerein fan de trije stuollen dêr’t ik my oerhinne drapearre hie. Ik hie de hint troch. Ik seach noch even de stêd en de berch Vodno oan, en knikte harren en de stjerren goenacht.

Myn guod krige ik fan neist it twapersoansbêd wei nei de keuken. Yn it pearse boek mei Fryske fersen moast ik fan Živko noch in opdracht skriuwe. De titel Gjin grinzen… joech my de oanset ta in lyts gedichtsje.

Ik fûn it yn ien kear goed. Dat ik skreau it fuortdaalks mar foar netsjes oer op ien fan de poarperen skutblêden:

*

Wat binne grinzen?
in groppe tusken twa ikkers
in wâl mei hagedoarn of toarnbei
in feart sûnder brêgen.

De stippelline tusken paspoarten
it stek oan ’e ein fan myn en dyn
it fisum en it wachtsjen.

De tuskenromte, milimeters soms
as ien de oar oanrekket
de grins oerstekt.