Noch mar in pear wike ferlyn lies ik yn in krante-artikel wurden dy’t ik earst oersloech, letter weromsocht en der doe sa lang op stoarre dat se ûnskerp waarden en dizich. De wurden setten har fêst oan ’e binnenkant fan ’e tinkholle en bleaune dêr hingjen.
Ut Nederlân wei sjoen draait de ierde mei in faasje fan in bytsje mear as 1000 kilometer yn ’e oere om harsels hinne. Tagelyk draait dyselde ierde mei in faasje fan 107.200 kilometer yn ’e oere om ’e sinne hinne, dat is sa’n tritich kilometer de sekonde. En ek tagelyk draaie de sinne en har omjouwing (dêr’t wy ek ta hearre) om it sintrum fan ús molkenpaadstelsel hinne. Ien folsleine winteling duorret 220.000.000 jier en dat giet mei in faasje fan 220 kilometer de sekonde. En dy bewegings geane alle trije yn in oare rjochting.
Dat wy giselje sûnder erch mei in dûzeljende gong troch de kosmos, sûnder sûzerich te wurden, of raar yn ’t liif, of it idee te hawwen op ’e kop te hingjen. We hearre of fiele ek gjin stoarm, net it razen fan in ferskuorrende wyn, sels net it sûzeljen fan in sêfte kuolte. Ik begryp it net, it wurdt my te mânsk.
“En dy toer, Heit. Wêr stiet dy toer?”
“Dat is de toer fan Easthim, fan ’e Herfoarme tsjerke. En sjochst wol, dêr is noch in tuorke dat boppe de huzen út prippet. Dat is de Grifformearde tsjerke.”
“En dy dêre, yn ’e fierte? Dêr binne twa tuorren, mar hiel fier fuort.”
“Ja, dy lofts, dat is de toer fan Langwar. En dy dêr nêst, mar dat is fansels net dernêst, dat is de toer fan Sint Nyk.”
“Allebeide like heech.”
“Nee, dy binne net like heech jonkje. Dat tinke wy, mar wy kinne dat net goed sjen, dêrfoar binne wy te fier fuort.”
“Wêrom is de iene toer heger as de oare, Heity?”
Wy hearre neat. As ik op in simmerjûn yn ’e tún sit, sa om in oere as alve hinne, mei in pot tee op it ljochtsje, dan hear ik hielendal neat. Gjin auto’s, gjin trein, soms in nachtfûgel, of de triptrapfuotteltsjes fan in kat om ’e stuolpoaten hinne, mar fierdersoan neat. Folsleine stilte.
En wy raze troch it universum.
As ik dan nei de nachthimel sjoch, dan steane alle himellichems op harren fêste plak, teminsten sa’n bytsje. Ja, de moanne, dy draait. Mar ôfsjoen fan al it twinkeljen is it rêstich dêrboppe. It fljocht net as in idioat trochinoarhinne. As is it allegear ôfpraat, as folget it in fêste, grutmachtige koreografy, yn ’t foar betocht en úttekene. Under de lampe mei miggen tekenje ik in mich, de petiterichste mich dy’t ik ea tekene ha.
In selsportret.
“En dat tuorke dêr yn ‘e beammen, Heit? Dat kinne jo fan ’e dyk ôf hast net sjen.”
“Ja, dat is in boartlik tuorke. Dat is fan it tsjerkje fan Offenwier. En dêr is wat mei. As it reint, dan kinne se it nei binnen ta helje. Dan lûke se oan in tou, ûnder op ’e grûn, en dan lûke se dat tuorke nei binnen ta. Dat it net wiet wurdt, snapst wol? En as it dan wer drûch is, dan triuwe se it tuorke wer nei bûten ta. In boartlik tuorke is it.”
Om in giele stien, dy’t de grins oanjout mei de grientetún, toffelet in stienkrobbe en draait rûntsjes. Hy is it paad bjuster, of is bûtensletten, dat kin ek. Ik til de stien súntsjes in stikje op en de stienkrobbe glûpt my ûnder de fingers troch it tsjuster yn, werom nei syn maten. De stien kin hoeden wer ticht.
En wy raze troch it universum.
It rint my út it roer. Kom, ik sil wer ris yn ’e hûs. Spagetty mei raspe tsiis jûn, dat sil der wol yn gean.