Hy joech it hynder rap de spoaren. 243
Mar ’t hart fernaam ’t en fleach nei foaren
en Lanselot efterfolge ’t rêd, 245
al wied er traach en tige mêd.
De hûn rûn ’t hurdst en ear’t syn hear
it wist, hie ’t dier it hart yn ’t near.
En doe’t de hûn it hart ferdoarn hie,
ried Lanselot hurder as gewoan wie, 250
stapt’ ou en rûn op ’t hart no ta;
hy woe de wite skonk graach ha.
Dy snie er ôf mei ’t swurd en tel
foel Lanselot op ierde del.
Dochs koed er dêr net bliuwe fierder. 255
En tagelyk seach hy in ridder
oankommen op in grutte skimmel.
Doe frege Lanselot him dimmen,
en bea him, dat er by him kaam,
de wite hartefoet oannaam 260
en him ûnthiet op ’t wurd fan trou,
dat d’ oar dy oerjoech oan de frou,
en dat er ek de jonkfrou sei,
dat Lanselot yn ’t wâld no lei
hiel swier ferwûne. Mar hy soe 265
komme by har, sa gau’t er koe.
Nea moast hja nimm’ in man foar kar
ear’t Lanselot wer kaam by har.
“Sis har, dat it aloan en wei
en ier en let har goed gean mei. 270
Ik ha my ward mei grutte krêft
om al har earsumheid en trêft,
dy’t ik oer har fernommen ha.”
Dêrmei stiek er de hân him ta
en joech de ridder oer de foet. 275
Foar Lanselot hie ’t wol sa goed
west, hied er nèt him jûn dat part.
Mar eat dat wêze moat, dat bart(1)
en hat altyd ta ’t doel te kommen.
De oare hie de foet oannommen 280
mar loek it swurd, wêrmei er d’ oar
sa rekke, dat dy hast bestoar.
Hie dêr mar rêding west of ried!
Dy ridder die in skande died
en wûn dêrmei net folle ear’. 285
Hy fûn him wûn’ en wûne ’m mear
en leanne ’t goed mei kweade nocht,
lykas men hjoeddedei jit docht,
en faak is ’t yn ’t ferline bard.
Mei God, dy’t ivich libben hat, 290
dochs alle kweade minsken keare,
dat yn berou hja har bekeare
en al har kweade dieden litte
en hannelj’ yn ’e goede mjitte.
De ridder, dy’t in falskert wie, 295
doe’t er hear Lanselot wûne hie,
him tocht, de oar soe dêrtroch stjerre –
doe ried er út it wâld wei dêre
nei ’t wenplak fan de keninginne.
Hy wie fan herten en fan sinnen 300
hiel fleurich en sa op ’e trie,
dat alles him sa slagge wie.
Hy miende hast al foarst te wêzen.
Mar ear’t dit rym oan d’ ein ta lêzen
is, ûnderfynt wol dy skarlún, 305
oft syn dwaan baat bringt en fortún.
Wat helpt ús hjir in lang gepiel?
De ridder ried nei ’t hofkastiel
en foar de poartedoar ferskynd’ er.
Dêr naam in paazje oer syn hynder; 310
’t waard mei goesoarch dêr ûnderbrocht.
De ridder seach ’t mei grutte nocht.
Doe die er nei de seal syn gongen;
dêr waard er sa’t it past, ûntfongen
troch ridders en troch jongefrouwen, 315
dêr yn in mannichte t’ oanskouwen.
Sels kaam de jonkfrou foare doe,
dy’t him dêr goed ûntfange woe,
omt hy foar har in frjemdling wie.
De jonkfrou mei de ridder gie 320
nei ’t tún ta en hja praten dêre.
Hear no wat hja beriddenearren:
“Frou, jo ha sward,” hat hy ornearre,
“foar dy’t by jo grut ryk behearre,
dat jo gjin man nimme nei ’t sin, 325
útsein him dy’t jo bringe kin
de wite foet fan ’t fiere hart.
Sjoch, hjir is dy; nim jo jo part
en doch dêrmei sa’t jo it noaske.
Ik ha him hielendal bemastre 330
op al dy liuwen mei myn swurd.
Se wienen fûl tsjin my en hurd.
Ik wûn jo rjochtlik troch de stunt.
Dat elts dy’t my ’t fortún fergunt,
dus ramp en ûnheil barre mei, 335
want ’t wie foar my in dreech karwei!”
En doe’t de jonkfrou dat fernaam,
hat hja, oereingien, ôfskie naam
en sein, hja woe hjiroer beskie,
wêrop hja nei har keamer gie. 340
“Ik earme frou! Wat treft myn hert?
O, God bewiist syn geunst my net!
Wat haw ik niissakrekt ferstien?
Wat haw ik, earme frou, misdien
tsjin God de Heare op syn troan?” 345
Hja skriemde fel en ûngewoan
en klage lûd har leed en wea.
“Is dit ’t ferhearren fan myn bea,
dy’t ik jo smeekt ha eltse oere,
God, dat jo my in man tastjoere, 350
mei wa’t ik bliid myn tiid tahâld?
Ik leau, yn hiel de wide wrâld
is wrachtich net sa’n mâlen ien.
Wat wurdt my, earme frou, oandien?
Hy skynt net ien fan grut statoer. 355
Hy is sa’n mâl en min partoer.
Wiswier, it docht my ynlik leed.”
Doe’t d’ oare dames fan har need
fernamen, rûn men op har ta,
dêr’t hja har skriemen hearden sa. 360
Doe fregen hja har allegearre
wat mis wie en wat har mankearre.
Hja sei har wat hja witte woen’:
“Ha jim dy rare ridder sjoen,
dy’t ik sa goed ûntfongen ha? 365
Ik haw it heard, de saak is sa:
hy hat my brocht de wite foet.
Ik freegje jimme: wês sa goed
en jou jim my no goede ried.
Jim kinne sjen hoe ’t mei my stiet.” 370
In jonkfrou by har sei beret:
“Mefrou, ferjitte jo dochs net,
ús ried helpt net en ’t is dus goed,
dan men jo riedslju hárren stjoert,
en dat dy yn har goede trouwe 375
har wize ried oan jo dan jouwe.
Dat liket my de baas no ta.”
De jonkfrou andere har sa:
“Ik stjoer in boadskip fan myn hân
nei alle ridders fan myn lân, 380
dat hja gau komme allegearre,
dy’t ta myn grutte ryk behearre.
Want fan har komst is slim ferlet.”
Gâns dappre ridders kamen, dêr’t
de jonkfrou wie, en mannich jong 385
sterk feint, foar sinne-ûndergong
en d’ oare deis yn d’ iere moarn.
’k Ha sizzen heard, dêr kamen oan
net minder as seis tûzen byien,(2)
dy’t fan de jonkfrou hien’ in lien.(3) 390
Ek trije foarsten mei in kroan
kamen foar sinne-opgong oan.
Mei har sa’n kloft foar ’t deibegjin,
dat ik se net opneame kin.
De riedslju gongen yn ’e seal; 395
de keninginn’ ûntfong har eal,
en hat it folk fuort hoflik bean
om yn ’t befrede tún te gean,
en mei har elk man dy’t hja woe,
en elts dêr’t hja fan tocht, hy soe 400
har jaan de alderbêste rie,
en dy’t har goed genegen wie.
En dy’t goed te fertrouwen wien’,
liet hja dêr komme, oars net ien.
Sa gong yn ’t hôf it folk nei har kar. 405
De kroande foarsten fregen har,
wat hja gebea en wat hja woe.
Hja sei, dat hja ’t har sizze soe.
“In ridder is hjir komd; ik gis,
want ik wit wier net wa’t er is. 410
Dy hat my brocht de wite foet.
Dêrfoar hat mannich ridder froed
syn libben ta de dea al wijd.
Dy ridder hat my krekt fernijd,
dat hy him yn ’e striid wûn hie. 415
Is ’t wier wat hy te witten die,
dan sil ik op myn libbenswei
gjin will’ of eare ha tenei.
Hy is sa’n lilkert en sa’n poarre.
Hjiroer woe ’k rie fan jimme barre. 420
Sels as er my as man foldie,
God wit, dat it [ûnlêsber wurd] wie,
as hy oer jim regearje moast.”
Doe andre har in nommle foarst:
“Wy ha jo wurden goed fernommen. 425
Jonkfrou, lit hjir dy ridder komme,
en ha wy syn ferhaal oanheard,
dan wurde jo ten bêsten ret.”
Men rôp dy ridder en hy kaam.
Mar doe’t de jonkfrou him fernaam, 430
doe siet hja tige slim yn ’t near,
en skriemend sei hja: “Wolkom, hear.”
En minlik joech er har beskie.
Hoe drôf de keninginne wie!
Want dat hja ea dy ridder seach, 435
wie foar har hert in swiere pleach.
Dêr stie in ealman, dy’t fan herte
syn frouwe trou wie, en hy sette
fuort yn en tante d’ oare doe
en frege him ’t wêrom en hoe, 440
dat hy nei ’t keningshof ta kaam.
En doe’t de ridder dat fernaam,
sei hy: “Myn hear, by ús yn ’t lân
wit mannich ridder wol derfan.
Bekind is ek ’t geroft dat giet, 445
dat sa it mei de jonkfrou stiet,
dat hja mei nimmen trouwe kin
útsein him dy’t har bringt ’t gewin
fan ’t sterke hart de wite foet.
Us heit is ridder ek en froed. 450
Dy hiet en joech my it gebod
op jacht te gean nei ’t hart yn ’t wâld.
Dat haw ik dien. No bin ik flein
nei ’t hof. Ik haw it hart ferslein
en dy syn wite foet jo brocht. &;nbsp; 455
Gâns hawwe ’t mei de dea bekocht.
No easkj’ ik óp myn rjochtlik pân.
’k Ha dêr in swier karwei oan hân.”
De kening hie dy wurden heard
en prakkesearre yn syn hert 460
faaks wie it wier, ’t ferhaal fan d’ oar.
Hy sei: “Mefrou, ik lis jo foar
ús riedsplan en ús machtsbeslút:
stel ’t houlik fjirtjin dagen út.
Ik wit gjin bettre koers te farren. 465
Der kin yn dy tiid hiel wat barre.”
It koe de falskert net bot noaskje,
dat sa lang wachte waard mei ’t boaskjen.
Hy wist, hy rekke sa yn ’t near,
en freze dêrom namste mear. 470
It útstel ferge dus sa’n tiid.
De frou wie hjirom o sa bliid.
Hja hold oan ’t hof de hiele ried,
en wat hja woe en wat hja hiet,
dat wie fluch klear en dien alhiel. 475
No stap ik ôf fan dit toaniel.
’k Lit by de frou dy hearen bliuwe
en sil oer Lanselot wat skriuwe.
It âld ferhaal lit ús ek witte,
dat Walewyn yn dizze rite 480
yn noed siet oer hear Lanselot
en eange foar syn libbenslot,
omdat er neat fan him fernaam
en nea oer him in boadskip kaam.
Hy wie yn ’t keningshof, allinne 485
mei Arthurs wiif, de keninginne.
De kening sels wie net by honk.
De ridder seach in paazj’ en wonk
en joech him fuortendaalk de rop:
“Helje my gau myn hynder op!” 490
Dat barde op ’e iere moarn.
De jonge brocht him ’t hynder oan.
En Walewyn sprong resolút
yn ’t seal, mar wat kant moast er út?
Hy wist net wêr’t er hinne soe. 495
Mar sa’t God sels it hawwe woe,
sa ried er sûnder opûnthâld,
oant dat er oankaam ticht by ’t wâld.
Dêr wie it, dat er op ’e grûn
de hannen en de fuotten fûn 500
fan ridders. En hy miende, dat
er ’t lyk ek seach fan Lanselot.
Doe knibble hy dêr del op d’ ierd
en oer him kaam in djip fertriet.
Doe skriemd’ en skreaude hy sa skril 505
as ea in minske beare sil
of ea in minske die alear,
omdat er miende, hy ferlear
hear Lanselot, syn fikse maat.
Wat letter ryk fergoede waard. 510
Hy sprong wer op syn hoars, en sa
ried Walewyn nei ’t wâldbosk ta
te sjen hoe’t it dêr wie. Hy waard
gewaar syn freon en goede maat,
dy’t dêr langút lei nei de striid. 515
God! wat wie Walewyn doe bliid!
Hy stapte ôf en gûlde gleon
en sei: “Hear Lanselot, myn freon,
fertel my: wa hat dit dy dien?”
En d’ oare andre him mei-ien: 520
“Sis my: wa bisto?” En dêrta
antwurde Walewyn him sa:
“Myn namme is hear Walewyn, en
’k ha slim fertriet fan al dyn pinen!”
Doe’t Lanselot dat oanheard hie, 525
doe joech er Walewyn beskie:
“Walewyn, freon sa leaf en goed,
ik hie my wûn de wite foet
troch fjochtsjen tsjin dy liuwebinde,
dy’t my ferwûnen ta ellinde, 530
lykas jo no oanskôgje kinne.
Hjir kaam in ridder, en hoe’n minne,
dat haw ik oan myn liif fernommen.
Ik frege him by my te kommen.
Dat die er en hy kaam by my. 535
Ik sei him: ‘Eale ridder frij,
ik freegje jo: wês jo sa goed
en bring dy wite hartefoet
nei wêr’t de jonkfrou is’. Doe’t hy
him oannomd hie, doe sloech er my 540
en stiek krankyl my yn ’e lea
mei ’t swurd; it gong omtrint om dea.”
(tenei mear)
Noaten:
- fatalisme!
- 6.000!
- lienstelsel: feodalisme
Boarne: Spectrum van de Nederlandse letterkunde I, blz. 110-146: Dr. M. van der Heijden en Maartje Draak, Lanceloet en het hert met de witte voet (Zwolle, 3e druk 1964)