Doe’t Walewyn heard hie dy klacht, 543
doe tild’ er hoeden dizze fracht
foar him op ’t seal. En resolút 545
rieden dy beide ’t wâld doe út.
En Walewyn hie wolris heard,
dat jinsen earne lei in stêd.
Foarby in hege berch it wie,
dêr’t in tûk dokter wenning hie. 550
Dêr brocht er Lanselot en fersocht
de dokter, dat er dêrom tocht
de lijer moai gau te genêzen.
Dan mocht er hoopje ryk te wêzen.(1)
En dêrby neamde Walewyn 555
in treflik wurksum medisyn.
Doe skat’ er fan freon Lanselot
en ried er yn sân hasten fuort
nei wêr’t de brulloft wêze soe.
Hja risten amper wat er woe, 560
doe’t Walewyn kaam yn ’e stins.
Men joech it amperoan in tins,
wat man er wie of winske fierders
mids dizze kloft fan nommle ridders.
Mar ear’t de dei ta jûne swichte, 565
wie mannich ridder op ’e hichte.
No wie de dei komd en ’t wie doe,
dat de skarlún him nimme soe
de eale dame ta syn frou.
Yn ’t hof wie dêrom grutte rou 570
by eltsenien, dy’t dêr doe wie,
dat it sa fier no kommen wie.
Der stie in kapelaan al klear.
De jonkfrou kaam, al die ’t har sear,
foar har ûnthjit, de ridder dien. 575
De dappre Walewyn kaam meiien
en frege planút yn ’t fermidden
hokfoar persoan it wie, dy ridder
dy’t dizze jonkfrou trouwe soe.
De ridders fregen wat er woe. 580
“Wat ik bedoel?” Doe sei de smjunt:
“Mei rjocht moat hja dy ’k wûn, my gund.
’k Ha wûn har, op myn wurd fan trouwe.”
“Do liichst it; ’t sil dy noch berouwe!
Sels yn ’e hel sykj’ ik dy op. 585
Ik wreek myn freon, dy’t mei berop
op riddertrou en earlik aard
de wite foet dy meijûn hat.
Do hast dysels de skand’ yndreaun,
want swier ferwûne wie myn freon; 590
dochs wûnesto him noch derby.
’k Bied dy myn want en daagje dy,
ast doarst en nim dy want yndie.”
Doe joech de falskert ta beskie:
“Do liichst as in skarlún gemien. 595
Ik ha nea sokke dingen dien
ast my hjir oanwriuwst en fernijst.
Asto dêr aansten spyt fan krijst,
dan is ’t te let foar dyn protest.”
En dêrmei stie de twakamp fêst.(2) 600
Fannijs rjochte de smjunt him doe
tsjin Walewyn – ik sis jim hoe:
“Ik wit net watsto heard hast, maat,
mar it is sljochtwei gekkepraat,
my te beskuldigjen, sis ik dy, 605
fan dingen dyst niis seist tsjin my.
Dus wàt ek bard is, nimmer rêst
op my de plicht en skuldge lêst
en doch ferantwurding oan dy.
It is no sá fier komd, dat wy 610
de twakamp stride moatt’; ’t is wis.
Ik wit mysels sa skjin en fris
en fan dy oantiging my rein.
Ik bin net bang foar dy, gjin grein!”
Walewyn spriek út syn trêftich hert: 615
“Wes do mar bang; en oars mar net.
Ik wit no wol, datsto folslein
net bang foar my bist, net in grein.
Ik bin noch minder bang foar dy.
Faaks komt dat troch ’t dom aard fan my. 620
Ast moed hast, moatst dy brûk’ omraak.
Ik ûndernaam net graach in saak
fan sa’n gewicht; ik sis it dij:
my tinkt, dit is gjin boarterij,
mar ’t giet om’t libben en de eare. 625
Ik soe perfoarst net licht beweare
en wriuw dy oan sa’n swiere die,
as ’k net de wierheid witten hie
en krekt de gong fan saken ek.”
Sa einge harren twagesprek. 630
De frou wie hjiroer tige bliid
en elts dy’t dêr wie op dy tiid,
en ider dy’t har leave, fierder.
En Walewyn, dy dryste ridder,
hat fuort him yn ’e wapens klonken. 635
Doe bûn er kappen om ’e skonken(3)
en loek dêrnei syn harnas oan.(4)
Dat siet him – neffens my – hiel skoan.
En doe dêroer syn pânserklaad,(5)
wêrnei de mânske helm brocht waard, 640
dy’t alle slaggen heine koe,
hoe slim men him ek reitsje soe,
ja, elke stek en slach ferdrage.
Hy woe de twakamp net fertrage.
Doe liet er bringe yn it perk 645
syn hynder, fraai en foars en sterk.
Yn dizze need bekrúst’ er him.
Wat joech ’t as ik gâns meldd’ oan jim?
Goed wapene wie elts beslist;
ja, beide wienen goed útrist, 650
en wienen yn it fjochtsjen skoan.
Hja foelen fûl elkoarren oan,
wylst hja elkoar sa heftich stieken,
dat beide harren spearen brieken.
Dêrnei begûn de striid mei ’t swurd 655
en elke raam tsjin d’ oar wie hurd.
Men tilde driftich ’t swurd omheech
en joech elkoar in mânske feech
en houde d’ oar sa mannich swee,
dat elts ferwûndre wie op ’t stee.(6) 660
Sa focht hiel lang en fûl dit pear.
De jonkfrou bea: “Mei God de Hear
hear Walewyn no krêft taskikke!”
Men seach dêr fel de fonken skrikken,
want út ’e helmen sprong it fjoer. 665
Sa makken hja in lûd rumoer.
En nimmen hie mei d’ oar ferdrach.
Sa sloech elts mannich swiere slach.
Wêrom ’t ferhaal noch langer makke?
Hear Walewyn sloech fûl en rakke 670
de falskert sa, dat er him kleaude
en helm en holl’ alhiel tehoude.
It swurd krong dêrtroch hinn’ en dreau
oan ’t skouder ta, dêr’t stykjen bleau.
Hy joech in lûde gjalp fan wea 675
en foel fan ’t hynder en wie dea.
Men bûn him oan in hynstesturt fluch
en sleepte ’m fuort; dat wied er wurdich.(7)
Men sleepte ’m hinn’ en wer: omheech
de berch op en nei ’t dal omleech. 680
Sa meie allegearre stjerre,(8)
elts dy’t mei falske list krewearre!
Ik sis jim op myn wurd fan trou:
hjiroer wie bliid de jonge frou
en elts dy’t by har wie dy deis. 685
Mar Walewyn sei: “’k Wol op reis
en sjen, hoe’t no myn freon it het.”
De frou sei: “Dêrfoar is ’t te let.
Mar asjeblyft hear, sis my ditte:
Ik wol sa graach syn namme witte.” 690
Doe sei de ealman mei behaach:
“Jonkfrou, ik neam syn namme graach.
De bêste ridder, dy’t de wrâld
oan eale nommle minsken yn him hâldt,
is hij, en ’t moaist yn ús fermidden.” 695
De jonkfrou sei: “Dan is myn bidden
heard en wie ’t nèt omdôch alsa,
dat ’k lang en ynlik bidden ha.”
“Hy hjit Lanselot,” sei Walewyn.
“Ik seach nea syn gelikens yn 700
it dwaan fan mannich grutte died.
Graach wist ik, hoe’t it mei him stiet.”
De jonkfrou joech him ta beskie:
“Ridder, ik jou jo myn goerie:
Hear, doch josels de eare oan, 705
dat jo by mý jit bliuw’ oant moarn.
En moarn as ’t opgean fan de sinn’ is,
as dat jo hertewinsk en sin is,
gean dan nei wêr’t jo freon is, ta.”
Doe spriek de eale ridder sa: 710
“Jonkfrou, graach doch ik jo gebod.”
Hja sei: “Dat mei jo leanj’ ús God.”
Hoflik waard Walewyn doe fierder
ûntfong troch mannich machtich ridder.
En al dyjingen dy’t dêr wienen, 715
skrepten om geunst him te ferlienen.
De tiid fan ’t jûnmiel kaam doe oan.
De frouwe naam him by de hân
en liet him njonken har plak sitte
en kaam him minlik yn ’e mjitte. 720
En eltse tsjinner yn de boarch
joech Walewyn de bêste soarch.
En doe’t it iten dien wie, gongen
de ridders bliid oerein en songen
en hienen wille en fertier; 725
dat joech har allegear plesier.
Doe sei de jonkfrou yn ’e seal:
“Hear Walewyn, myn ridder eal,
ik wit, jo wolle net mear drôgje.
As jo no aanst jo freon wer skôgje, 730
doch him myn groetnis, freegj’ ik jo.
’k Befelje jo by God oan no.
’k Wit net, oft ’k jo wer sjoch hjirnei.
Ik bid, dat jo it goed gean mei
en kâns ha by jo maat te wêzen, 735
oant dy wer better en genêzen
is en jo bringe ’m hjir werom.”
De dryste Walewyn sei from:
“Frou, dat sil ’k allegearre dwaan,
wol God my lok en woltier jaan.” 740
’t Petear wie ôfrûn doe en hja
gong daliks nei har keamer ta.
De feinten skrepten hurd en rêd
en makken Walewyn in bêd,
dat fraai en tige kostber wie. 745
As hy de kroane droegen hie
yn Akko op dat stuit, foarwis –(9)
’k oerdriuw it net wat ik jim sis –
hy hie dêr skoan op lizze kinnen.
In fikse feint brocht rap dêrhinne 750
in sidene matras en ’t bolle
en poarpren kjessen foar de holle.
In oare feint brocht him meiien
twa lekkens, dy’t pas wosken wien’.
Hja wienen opteard, fyn en wyt. 755
Der is gjin minsk’ op ierde dy’t
ea sokke lekkens sjoen hat, dêr’t
de ridder rêste soe op bêd.
Doe’t op it bêd de lekkens ree
lein wienen, brocht in faam op ’t stee 760
in ryk mei goud besiedde tekken
om Walewyn syn lea te dekken.
Hy dy’t de hiele wrâld troch rûn,
hie noch net iens sa’n tekken fûn
as dizze moaie tekken wie. 765
’t Borduersel dat der op stikt wie,
wie wol sa kostber, men soe hast
’t oanpriizje foar in machtich foarst.
Doe’t no it bêd opmakke wie,
doe barde ’t dat in húsfeint gie, 770
dy’t Walewyn ta sliepen noege.
En doe’t de ridder him oertsjûge
en seach dit fraai en foarstlik bêd,
doe tocht er yn syn ridderhert,
dat der te wrâld gjin wente wie, 775
dêr’t er sa’n prachtich bêd sjoen hie.
Hy hannele nei dat bestel
en joech him fuort ta sliepen del.
En yn ’e iere moarntyd kaam
Walewyn derôf, hat ôfskie naam, 780
naam op syn hynder sit meiien
en is er nei syn freon ta gien.
En doe’t de ridder oankaam dêr’t er
syn freon liet, wie dy noch net better.
Al noaske ’t Walewyn net bot, 785
hy moast dêr wachtsj’ op Lanselot,
oant dat it him talykje soe,
dat er wer wapens brûke koe,
as ’t nedich wie en striid dêryn.
De dappre ridder Walewyn 790
leanne de dokter gol sa keurich,
dat dy dêr bliid om wie en fleurich.
Dy winske goeds har ûnderweis
en feilich thús nei goede reis.
Hja rieden oant by ’t hof hja kamen 795
en wer de grutte stins fernamen.
Men krige harren daalk yn ’t each.
De jonkfrou gong doe’t hja har seach,
temjitt’ en winske ’m wolkom ta.
“Binn’ jo wer better, freon?” sei hja. 800
“Ja, frouwe,” sei er, “’k bin genêzen.
Wy mei God tankber dêrfoar wêze.”
“Jonkfrou,” sei Walewyn tsjin har,
“wat liket jo de bêste kar?
Myn maat is by jo kommen no; 805
dy hat oerwûn en rjocht op jo.
De striid wie him in swier karwei.
Mar hy wol net op dizze dei
jo trouwe, woed er jo fertelle.
Hy wol jo boask sa lang ferstelle, 810
oant er as dryste ridder prompt
mei al syn sibben hjir wer komt.
Hy wol, dat jo ’t goedkarre sa
en jo der gjin fertriet fan ha,
al wol er earst no ôfskie nimme.” 815
De jonkfrou, dy’t har hert bedimme,
antwurde: “Hoar, yn alle dingen
bin ’k ree om syn wil te folbringen.
’k Sil wachtsje, hóe’t it ek beteart,
sa lang syn wil of winsk begeart. 820
Ja, ik sil altyd nei syn ried
te wurk gean, sa’t hy my beskiedt.”
Dat hage Lanselot ta in laits,
want noch om earnst noch om fermeits,
en likemin of leaf of leed, 825
noch oft him moete lok of need,
noch om wat hiel de ierde jout,
hie Lanselot har dy deis troud.
En dat wie om syn djippe minne
ta Gwiniwier, de keninginne. 830
Dy wie syn ynlikste ferlet.
De hearen waarden let en set
en mei plesier en wille tsjinne.
En Lanselot en de keninginne
rekken tegearr’ yn drok petear 835
en hy befoel har hieltyd mear.
Hja hie it leaver hân yndie,
dat dáálk de brulloft trochgien wie.
Mar ja, hja skamme har om no
him op te easkjen, sis ik jo. 840
Sa bleauwen hja twa dagen dêre.
De tredde deis wie ’t dat tegearre
dy eale ridders ôfskie namen.
Hja rieden hústa en hja kamen
by Arthurs hof yn Kamelot. 845
Dêr wie de bliedens grut, omdat
hja beide sûn wer thúskomd wienen.
Hja sein’ wat hja belibbe hienen
tsjin Arthur en de keninginne.
Dy wienen dêroer bliid fan binnen, 850
dat it mei har sa goed betearde
(omt God har hoede hie foar ’t kweade). 852
EIN
Noaten:
- goed beleanne te wurden
- it duel
- coissen = beenbeschermers
- halsberch = maliënkolder
- wapenroc
- op dat plak, of: op slach, fuort
- dat hie er fertsjinne!
- n.b!
- Saint Jean d’Acre yn’e krústochten, leit tsjinoer Haifa, Israël
Boarne: Spectrum van de Nederlandse letterkunde I, blz. 110-146: Dr. M. van der Heijden en Maartje Draak, Lanceloet en het hert met de witte voet (Zwolle, 3e druk 1964)