Grut Ljouwert, tongersdei 23 juny 2038

Om’t ik neat witte woe fan it ferplichte befolkingsûndersyk, moast ik my hjoed melde by it National Test Center. Ik wie der geandefoet hinne set om it ien en oar foar mysels wat gewoaner te meitsjen. Lykas altyd wie der gjin minske op ’e dyk. It grutte gebou lei oan ’e râne fan de stêd njonken in ferfallen yndustryterrein. It wie opboud fan grize bakstien. Ik seach gjin ruten oan de strjitkant en der wie mar ien yngong: in poarte sûnder doarren. Ik koe sa trochrinne. Yn de hal wie it leech. Ik seach allinnich yn it midden in muorre fan reade bakstien, ek wer mei in poarte. Mar hjir siet al in doar yn – in wite – en dy wie ticht. Doe’t ik myn hân op de klink lei – no ja klink, it wie mear in soarte fan grut hânsel – ferskynde der in projektearre minskefiguer op de doar. Leave santjin! It like de âlde Brúnsma wol. De konsjerzje út myn begjintiid. Hy begûn tsjin my te praten, like noartsk as Brúnsma.
‘Wat is der oan?’
Ynienen moast ik oan heit tinke. Heit koe Brúnsma fan eartiids en hie him op in dei opbelle om te freegjen oft ik my wol steande hâlde koe foar de klasse. Ik skamme my dea. Brúnsma hie my dêr noch lang mei pleage. ‘Wit jim heit der wol fan?’ Hy wie ek dejinge dy’t my foarstelde oan nije kollega Klaas Kuperus. Och, och. Ik wist net wêr’t ik sjen moast doe’t dy my in hân joech. Wat in knappe ferskining.
Konsjerzjes as Brúnsma besteane al lang net mear en skaainammen binne hjoed-de-dei taboe.
‘Goeie, Brúnsma,’sei ik, ‘alles goed mei jo?’ Syn holle wibele wat hinne en wer, mar hy joech gjin antwurd.
‘Won’t wurk?’ In stim efter my. ‘Ask security.’
Efter my stie in keardel mei in earke yn. Ik fielde my betrape dat ik prate tsjin in doar en skamme my dat ik net begriep hoe’t dy doar iepen gie. Wêr kaam dy fint no sa gau wei? Syn keale plasse glânzge en syn lippen wiene fochtich. Syn rook berikte myn noas, in miks fan plestik en spaanplaat. Hy prommele wat tsjin it dinkje op syn skouder. Efter him seach ik ta myn fernuvering noch folle mear wachtsjende minsken, dat ik frege him: ‘Hoe giet de doar iepen?’ Hy andere snausk: ‘Language!’ Ik seach him tink ik nochal hol út ’e eagen oan, dat hy treau my oan ’e kant en wreau oer de mûle fan Brúnsma dy’t wer ta libben kaam en sei: ‘Show me your chip.’ No sei ik skarlúnsk: ‘Language, Brúnsma!’ Dit wie lykwols gjin plak foar grappen en grollen, safolle hie ik wol troch. De man mei it earke luts oan ’e skouders en draaide him om. No moast ik mysels rêde. Ik struts Brúnsma earst oer it iene ear, doe oer it oare. Hy knippere mei de eagen en ik sei: ‘Kenne jo my noch?’ Doe struts ik oer syn mûle. Hy werhelle: ‘Show me your chip.’ Ynienen hie ik it foar it ferstân. It wie in wrede grap om Brúnsma hjir foar my op te fieren. In sabeare grap op maat betocht foar my. Foar dyjingen efter my soenen se nei alle gedachten oare persoanen projektearje út har eigen ferline, har eigen tinzen. Om ús te narjen. Om ús hearrich en lytsman te meitsjen.

Lykas de ferplichte ûndersiken, hie ik ek de ynjeksje mei de identifikaasjechip wegere. Dêrom moast ik no myn nûmer foar Brúnsma opdreune. Ik somme de kombinaasje op fan bertedatum, lingte en gewicht by berte, folge troch in searjenûmer en -letter. It like krekt oft Brúnsma knypeage. De doar swaaide iepen. Ik rûn troch en kaam yn in fjouwerkante romte mei in flier en muorren fan snikwyt moarmer. De doar foel swier ticht. It wie hjir kâld. In âlderwetske rook fan eter en dettol kaam my temjitte.
Oeral wiene doarkes yn de wanden en it plafond ynboud. Utsein in sirkel op de flier wie der fierder neat. In stim begûn te praten. Ik koe it hast net leauwe; it wie de stim fan Klaas Kuperus. Dy stim dy’t stien fermurwje koe. Hy sei dat ik op de sirkel stean gean moast. It wie grif wer sa’n selde grap as mei Brúnsma. It ûntregele my diskear lykwols alhiel. It iennige hâldfêst wie no de sirkel. Mei trije passen folge ik syn befel op. Hy neamde my by foarnamme en nûmer. Dat wie it nije foarskrift sûnt de ôfskaffing fan de skaainammen. It joech my noch altyd in rotgefoel. Hy sei dat myn SOD-klosetpottest (somatysk optysk en noch wat; sis mar myn diskrete poeptest) trije kear op rige posityf útfallen wie en dat ik dêrom myn broek sakje litte moast. Boppe myn holle gong sa’n lûkje iepen. Der kaam stadich in rubberslang út dy’t sawat by myn efterste hingjen bleau. In oare stim mei in swier Dútsk aksint klonk op: ‘Iets meer naar lienks. Ja. Ja. Nog ‘n klain schtukja.’ Dêrnei klapte rjochts fan my in doarke iepen dêr’t in robotearm útstuts. Hy waard langer en langer en pakte mei syn griper de slang beet. Ik woe in stap oan ’e kant dwaan mar dat slagge net. De sirkel wie in koker wurden dêr’t ik net út koe. Fan lofts kaam no in útskobere hân út de muorre op my ta. Hy makke my de broek los. Ik besocht it te foarkommen, mar hie gjin kâns. ‘Roeschtiek, gnädige Frau. Ja. Ja. Gut so. Gut.’ Syn izeren greep luts yn ien haal myn boppebroek en slipke nei ûnderen.
Foar my skode in metalen stekje út de grûn omheech. De hân fan lofts drukte my krêftich op de nekke oant ik op ’e knibbels sakke. De earmtakken lei ik ta stipe op it stekje. Troch myn bleate bilwurk hinne seach ik efter my de moarmeren flier iepenskowen. Der kaam in minsklike earm út mei in wite mouwe en in hân yn in swarte latekswant. Wer dy stim fan dy Dútske fint. Hy brûkte tsjin alle regels yn wol skaainammen.
‘Vrouw Van der Veen, main naam is doktor Schmettgenstein. Ik ga ev’n aan uw endeldarm voel’n.’ Noch foardat hy útsprutsen wie, fielde ik in pear fingers yn myn gat. Hy helle se der wer út, pakte de swarte slang en treau him deryn. Der foelen in pear drippen op de moarmeren flier. Harrejakkes. Op itselde stuit ferskynde foar my op de muorre it gigantyske byld fan de binnenkant fan myn grouwe term. Ik bin doe efkes weirekke. Doe’t ik wer by it spul wie, sieten de broeken wer teplak. Alle útsteksels wiene ferdwûn en de lûkjes wiene sletten. Ik koe sa út de sirkel stappe, de doar skode iepen. ‘Goodbye’, sei de stim fan Klaas Kuperus. De hal wie leech. Bûten skynde de sinne my opmoedigjend temjitte, mar it skopte my raar yn it liif om. Efter my hearde ik noch in pear kear: ‘See you.’ ‘See you.’ Ik hie langstme nei heit, nei ús memmetaal, nei Klaas, ja sels nei Brúnsma.