No sjoch ik de tsjerke wer. Dat kin hjir allinnich yn ’e winter, as de beammen sûnder blêd binne en it tuorke troch de tûken hinne komt. In echte toer hat ús tsjerke net, mar der is in lyts gefal op set dêr’t de klokken yn liede, dat stiet yn ’e midden fan it grutte skip, it skip mei rûnom ramen en it laaien dak. Dêr sjoch ik nei.
It is fansels in winter yn ’e hûs no. We binne wer ophokke. Dat ik sjoch mar nei dy tsjerke en nei it sleatsje foar myn flat. Yn ’e hûs hear ik de radio en de bern. Ik set him wolris op in Tsjechyske omrop, dan hear ik ek noch ris in oare taal, dat is in soartemint reizgjen, wier? Krekt as skriuwen yn it Frysk of in boek lêze oer it Malteesk. En ik haw fansels myn dialekt noch, myn Tesselsk.
De bern hawwe no ek oeral west yn harren hollen. By de dinosaurussen. Yn ’e achtbaan. Op Tessel. By „Omke Ûle” út Fryslân, dy’t ek yn ’e achtbaan gie (it is in boek). By harren pake en beppe dy’t Belzelân net út meie. Olifanten yn ’e bosk, sjongt de âldste. Wurden yn in taal dy’t wol net bestean sil, seit de jongste. En myn frou is te wurkjen, want hja is fitaal, dy mei alle dagen de striid oan mei de minsken en de regels en mei wat de minsken noch fan dy regels begripe.
Op ’e radio is der kreaze muzyk fan Pražský výběr, de teksten perbearje ik oer te setten. Dat nimst it mar oan! Ik twivelje tusken clown en oansteller. Jeiende papieren en in opsnijer. Wa kin dêr tsiis fan meitsje? Akke of ekster?
Jûns is it moaist, dan binne der ljochten om de tsjerke hinne en leau ik hast dat de Grutte Tsjerke grutter wie. In toer mei der net mear by, dat ha se mar yn ’e midsiuwen dwaan moatten; no sizze de lju dy’t der foar studearre ha dat sa’n toer net yn ’e stêd foeget. De tsjerke is in monumint en moat krekt sa bliuwe as se har net ôfmakke ha. Mar sa yn ’e nacht mei de ljochten oan kin it fansels bêst. Dan binne dy lju der ek net, dy wenje ommers net yn in flat.
Ik tekenje him wolris. In grutte toer yn parten. It ûnderste part sa heech as de kapellen, dy’t om it skip hinne steane. It twadde part sa heech as de ramen. In toer fan grutte stiennen soe it wêze, mei de foarm fan goatyske ramen yn ’e muorren. It tredde part komt sa heech as it dak. En dan noch twa kear omheech, faaks trije kear. Dêr in kroan op sa’t der yn ’e oaren plakken hjir ek kroanen binne. Dy fan Skagen is wol aardich en oars dy fan Inkhuzen. Dêr wie ik noch, yn Inkhuzen, it wykein foar’t alles wer ticht moast. In leaf stedsje. De boat nei Fryslân fear net.
Myn blêd is der fol fan, fan myn tsjerke mei har kroan. Ik moast de huzen dy’t der foar steane mar net te bêst tekenje, dy binne net moai. Mar it grutte tek mei de nije grutte toer – ik sjoch fan myn tekening nei de nacht en sjoch him al stean boppe de ljochten. De heechste ljochten dy’t ik sjoch binne fan wat se hjir de Fryske Brêge neame. Dy binne dizze nacht de ljochten fan myn toer. Ik kin de klokken heare.
As it wer dei is sil ik de tsjerke wer sjen sûnder toer. De tûken komme sa heech net. It ljocht komt no fan ’e sinne ôf en is hurder, kâlder.
Der binne einen yn ’e sleat en in wike of wat lyn wie der samar in iisfûgel, faaks komt dy hjoed wer. Fan iisfûgels lies ik in kear dat se net oer iis en kjeld kinne, dêr tink ik altyd oan. Foar sa’n bist is it ek net aardich dat wy it in iisfûgel neame. Mar foar iis is gjin fûgel mear bang tsjinwurdich. Sa lang duorret dy winter net. It ûntlit.
As de winter foarby is sil ik de tsjerke net mear sjen. Oan de kroan sil ik net mear tinke – al haw ik dy tekeningen noch. De berntsjes sille dy noch wol neimeitsje, mei oare kleuren en oare muzyk op ’e radio. Ik hoopje mar dat harren toer heger komme mei. Oer de kroan hinne.
Alkmar 2021