Sûnt in pear jier bin ik frij fanatyk dwaande út te finen wat ik allegearre kin mei wat der by ús op it hiem groeit. Myn fernaamste ynteresse is: is der wat ytbers fan te meitsjen? Fan ’e wike foel myn each op de nageltsjebeam, of miskien wie it myn noas. Guon roken freegje der ommers gewoan om om dêr yn te biten.
Wylst de driprein op it skerm fan myn mobyl foel, tsjoenden google, ecosia en pinterest rûkersguod en sjippe foar it ljocht. Myn oerlibbingsynstinkt waard no net dalik waarm fan it idee fan skûmbekjen. Fan de blomkes troch it slaad of de yoghurt waard it mar in lyts bytsje better. Gebak mei nageltsjesûker en limonadesjerp hold de oandacht langer fêst en myn pupillen waarden pas wier grut doe’t ik ‘lilac wine’ fûn.
Dat bliek ta myn ferbjustering net allinnich om op te drinken, al kaam benammen de ferzy by Miley Cyrus út de achtertún wei, dalik djip yn myn yngewanten te lâne.

Dy langstme, dy ferfrjemde iensumens, mei allinnich de drank as ûnbetroubere kammeraat… Dat komt wier net allinnich by Ingelsktaligen foar. Hoefolle fan soksoarte ferhalen ken ik net, troch myn wurk as ferslavingsdokter, terapeut en ek oars wol? Grif better om it derút te smiten as om it op te fretten, leafst yn de grûntaal fan jo emoasjes. Ik socht fierder yn it wyls dochs wier wol knap wiet wurden tillefoanskerm, mar in Fryske oersetting fan it liet dreau net boppe. Heech tiid dat der wol ien kaam!

Op de iene ein fan it oanrjochtblêd in hânfol drippende bloeiplûmen op in teedoek. Bistkes dy’t net yn ’e panne einigje woene, krigen in lêste kâns fan my om der út te krûpen. Dêrneist in stiennen bakje mei in heal pûn sûker, in sitroen en in rasp. Op de oare ein in skriuwblok mei in pinne en dêr tuskenyn de Ipad op autorepeat. Sa dreech koe it dochs net wêze?

Lilac Wine
( oarspronklike tekst en meldij fan James Shelton, 1950)
 
I lost myself on a cool damp night
I gave myself in that misty light
Was hypnotized by a strange delight
Under a lilac tree

I made wine from the lilac tree
Put my heart in its recipe
It makes me see what I want to see
And be who I want to be

When I think more than I ought to think
And do things I never should do
I drink much more than I ought to drink
Because it brings me back you

Lilac wine is sweet and heady
Like my love
Lilac wine, I feel unsteady
Like my love

Listen me, I cannot see clearly
Isn’t that she, coming near here

Lilac wine is sweet and heady
Where’s my love
Lilac wine, I feel unready
Where’s my love

Listen me, why is everything so hazy
Isn’t that she, or am I just going crazy, dear

Lilac wine is sweet and heady
Where’s my love
I, I feel unready for my love
 
Wol dus. Want drûchwei à la googletranslate oersette, smyt eat op dat folslein net te sjongen is op dyselde stilstean-hâldsykje-by-in-
En dat is dan noch mar it begjin fan de ellinde. Want lilac wine? It giet hjir wier net allinnich oer wyn makke fan it blomt fan de nageltsjebeam. It is benammen de kleur fan it guod: dy is wichtiger as de botanyske korrektheid. As fansels kleurje de kâlde betide maaitiidjûnsdampen pearsich. Purple Rain út de jierren 50, mar dan krekt oars.

Wat ha we yn it Frysk eins foar grienguod mei pears, lila, fiolet? Pearse dôvenetel? Pears fioeltsje? Op `e nij stroffeltaal en boppedat: besykje dêr mar ris mei syn beiden ûnder te skûljen en dan ek noch ûntuchtige hannelings te ferrjochtsjen as jo gjin kabouter binne! Dan mar in rôze lienassosjaasje mei it Ingelsk dat dochs wol yn al ús koppen omtoarket? Fan Pink-sterblom nei Pink-sterbeam? Dan sitte we yn alle gefallen ek noch yn de goede tiid fan it jier. Mar wat ís dan yn ’e frede in pinksterbeam? Is dêr wol wyn fan te meitsjen? En is sa’n kristlik feest no wol sa op syn plak is yn sa’n goddeleas ferske?

Ik plôkje de blomkes fan de plûmen, Jit der gleon wetter oerhinne, snij de sitroen yn fearntsjes. Rier de sûker dertroch dy’t stadich wei wurdt yn de floeistof.

‘Ik ferlear mysels op in kâlde jûn,
Joech mysels yn it dizich ljocht
Wie betsjoend troch in frjemd genot
Under in – no foarút dan mar, wurktitel- lila beam’

Mar it moat rime fergemy en dat docht it net! Earst mar fierder. Minder nei de letter, mear nei de geast? Ik makke wyn fan de lila beam, lei myn hert yn dy waarme stream? ‘It makes me see what I want to see.’ It lit my sjen? Dêrtroch sjoch ik? Man dat bekt dochs hielendal net, folsein misse klinkerklanken!

Myn houten leppel giselt noch fûler troch de ôfkuoljende brot.

En hoe moat dat mei dat ‘like my love’? Neffens my is it de sjonger syn/har leafste dy’t swiet en koppich is, ynstabyl, in gesellige borderliner sis mar. Mar as ik by oersettingen nei it Nederlânsk sjoch, giet it hieltyd oer de leafde en net de leafste fan de ik-persoan. En dan hawwe we fansels noch dy ‘dear’. Wa is dat dan? Neffens my gewoan in willekeurige passant dy’t oanklampt wurdt mei dit dronkemansgewauwel. Ik fyn de ik fan it liet hieltyd minder sympatyk alnei’t ik mear fertiizje yn taal, metrum en betsjutting.

Ik set de panne yn in bak iiswetter. Forsearre kuolling. Ek foar myn gekwurdende holle. Ik fiel my wazich. Tocht dat in oersetting sa tichtby wie, de kontoer like al sa dúdlik yn de dize! Ik soe it sa graach yn it Frysk sjonge wolle, mar ik bin net ree…

Neitinzen: 
1 Wa seit dat ik dy oersetting allinnich meitsje moat? Hjirby de útnûging oan it lêzersfolk fan Ensafh om mei te dwaan. En as we der dan út binne: wat soe dit moai wêze om dit liet as bygerjocht te sjongen en spyljen op in post-koroana-gedichtejûn!

2 De nageltsjebeamwyn dy’t ik makke haw, stiet no fleurich te brobbeljen yn in gistflesse yn it finsterbank, mar is hielendal net pears. Hy is giel!