Frege: in jongfeint om op myn frou te passen.
Learewei 7 Flânsum

Dizze advertinsje stie yn de Ljouwerter krante fan juster. It like my wol wat. As myn freonen der achter komme, sille se sizze: Neat foar dy, Hylke jonge, kinst net iens op dyn eigen frou passe. Dêr ha se gelyk oan, oars wie myn frou net mei de buorman gongen. Hoe dat kaam? Ja, wat sil ik sizze, se woe wat oars, út ‘e sleur wei. Ja, dat woe ik ek wol mar ik die it net, sy wol. Spitichernôch hie de buorman gjin frou, dan hiene wy ruilje kinnen. Sûnt ik allinnich bin sykje ik. Op ynternet ha ik websides besocht dy’t fan alles belove. Ik doar de stap nei in ôfspraak net te nimmen, bang dat se my net lije meie.
Behalve myn frou bin ik ek myn baan kwyt. Ik ha mot mei myn baas hân. Wy leine inoar net. ‘Kinst better wat oars sykje’ sei er. Ik stelde foar dat hy better opstappe koe, foar him wie it makliker wat oars te finen. Dat wie er net mei my iens. No ha ik gjin wurk mear. Ik kin útsliepe sa lang as ik wol. Hjoed is it al tsien oere foar’t ik der ôf kom. Ik faai mei in waskhantsje oer it gesicht en doch de klean oan. De kat springt op myn skoat, ik aai it bist en druk har tsjin my oan. De twa stikjes bôle ha ik gau beslikke. Mei it adres yn de Tom-Tom gean ik op paad nei Flânsum ta.

Ut Ljouwert wei bin ik nei in heal oerke op ’e Learewei. Fan’e moarn hat it reind, it dykje is noch wiet. Der springt in hazze út de ûnderwâl. Ik moat fol op de rem. De hazze springt oer de sleat en ferdwynt yn it hege gers. De Tom-Tom kin it adres net fine. Nûmer fiif op de Learewei fyn ik, mar wêr is nûmer sân? Yn stilte ferflok ik dat navigaasjesysteem. Nûmer fiif is in grutte pleats, fierderop stiet in lyts pleatske. Dêr gean ik hinne, op de brievebus by de homeie stiet in njoggen. Ik stap út. Achter op it hiem stiet in man. In grutte hûn komt blaffend op my ta. Ik skrilje tebek, mar rin troch mei it swit op ‘e holle. De hûn blaft net mear, mar grommet driigjend. No ropt dy man fêst dat er neat docht, dat sizze hûne-eigeners altyd.
‘Net te ticht by Keimpe komme, dan byt er,’ seit er en ropt de hûn by him.
Achter de hûn oan rin ik dy kant ek út. Ik freegje oft er wit wêr’t nûmer sân is. Hy lûkt oan ’e skouders.
‘Ik wit it net, de kant fan Jirnsum út is in dykje oan de lofterkant en dêr stiet in pleatske, miskien is dat it.’
Ik stap yn de auto en ryd dy kant út. It dykje sjoch ik pas as ik it al foarby bin. Yn de efterút ryd ik werom. Ik gean it dykje yn. Yn de fierte steane wat beammen, in hûs sjoch ik net. Nei in meter as fyftich sjoch ik wat reads troch de beammen skimerjen, dat moat in hûs wêze. No ja, hûs, it is mear in boufal. Yn it dak fan de stjelp mei reade pannen sitte mânske gatten, fan it ûleboerd is ien swan fuort flein. De skuordoarren, wêr’t hast gjin ferve mear op sit, hingje skeef yn de hingen. Ik rin om it hûs hinne. It gers komt my oan de knibbels ta. De foardoar is like earmoedich as de skuordoarren. Wat doch ik hjirre, tink ik, dit kin noait wat wêze. Ik draai my om.
‘Ha jo in boadskip?’ hear ik achter my. In man komt de hoeke om. Syn âlderdom is slim te skatten, hy kin tritich mar ek fyftich wêze. In âlde overal en klompen. De overal is smoarch, yn de rjochter klomp sit in skuor. Hy smookt in piip, sa’n krommen ien.
‘Ik kom foar jo advertinsje.’
De man stekt de hân út. ‘Gurbe Galema, oangenaam.’
Wy fûstkje en ik sis myn namme.
‘Wêr is jo frou?’
‘Ik ha noch gjin frou.’
Ferbjustere sjoch ik him oan. ‘Jo freegje dochs ien om op har te passen?’
De man laket. ‘Jo moatte earst ien foar my sykje.’
‘Dat dogge je tsjintwurdich fia ynternet.’
Hy hat gjin kompjûter. Wy geane it hûs yn en komme yn in keukentsje mei in tafel en trije stuollen.
‘Ik ha my ek by “Boer zoekt vrouw” opjûn. Der hat ien west. Se tocht dat ik net goed op in frou passe koe. Dêrom ha ik dy advertinsje setten.’
‘Ik wol jo wol helpe, mar dat kin net fergees, ik ha myn ûnkosten ek, benzine en sa.’
Wy wurde it iens oer in fergoeding. Gurbe wol wer in advertinsje sette. Bygelyks: Boer siket frou.
‘Moat se ek noch in bepaalde leeftiid ha?’ freegje ik.
‘Alder as fjirtich moat se net wêze,’ seit er.
Gurbe sil it regelje. Twa dagen letter stiet it yn de krante: Boer siket frou, net âlder as fjirtich jier. Brieven ûnder nr. xx.
It wie my al opfallen dat Gurbe net ien is dy’t in protte wurden brûkt.

Ik hie it net ferwachte, mar nei in wike helje ik fiif brieven op by de krante. Gurbe en ik nimme se troch. Wy pakke de gaadlikste der út. Se is fjirtich jier en wennet yn Ljouwert, yn in flatsje, fjouwer heech. Ik kin dy flat wol, in skoalkameraat fan my hat dêr in skoftke wenne. Der stiet ek in in 06-nûmer by.
Ik belje har by my thús. Moarn kin se wol. Ik jou har in rûtebeskriuwing. In oere foar de ôfsprutsen tiid bin ik by Gurbe. Wy himmelje en romje de slimste rotsoai op. Mei kofje yn it apparaat wachtsje wy op har en moai op ’e tiid rydt in lytse reade auto it hiem op. Gurbe, yn syn sneinske klean, (hy hie sels in dûs nommen) der op ôf.
Tegearre stappe se de keuken yn. De frou is in kop grutter as Gurbe en nochal dik, mar se sjocht der dochs wol kreas út. Har ljochte hier hinget sawat op har skouders. In reade rok oant krekt boppe de knibbels. Wy fûstkje. Se hjit Anna de Boer en sjocht ús ien foar ien oan.
‘Dus jo sykje in frou,’ seit se en sjocht my oan.
‘Gurbe is de boer, ik help him dêr by,’ sis ik.
‘Binne jo ek frijgesel?’ freget se my.
Ho, dit moatte wy net ha. Dat mar in menisteleagen.
‘Nee hear, ik bin troud.’
‘Ik tocht datsto by de frou wei wiest,’ seit dy sûch fan in Gurbe.
It praat komt op bisten. By in boer hearre bisten, neffens Anna. Gurbe hat gjin bisten (de mûzen en rotten telle net mei). Gurbe sjocht de sollisitant oan mei in nuver ljochtsje yn ’e eagen.
‘Hinnen en in kat binne ek bisten,’ seit er.
‘Hawwe jo dy dan?’ freget se en aait him oer it hier.
‘Nee, dat net, mar ik bin krekt fan plan se oan te skaffen,’ leagenet er.
Anna drinkt har kofje op.
‘Moarn meitsje ik in hinnehok en helje in kat út it asyl,’ seit Gurbe.
In twadde kopke kofje hoecht se net.
‘Oant moarn’ seit se en stapt op. Wy rinne mei nei har auto, der sit in dûk yn de achterbumper.

As ik in pear dagen letter wer by him kom, falt it hinnehok achter de skuordoarren op. Fjouwer peallen mei gaas der om ta, wol twa meter heech. Der rinne tsien brune barnefelder hinnen en in hoanne yn. Yn it keukentsje stroffelje ik hast oer in swarte kat. Gurbe set de gong der yn. Anna is der ek. Ik freegje Gurbe oft myn baantsje as frou-oppasser al yngongen is.
‘It giet pas yn as wy troud binne. As it sa fier is, stjoer ik wol in briefke,’ seit er.

In moanne letter komt it briefke. “Wy sille trouwe, kom moarn mar,” mear stiet der net yn. Ik gean wer nei de Learewei.
‘Wy wolle trouwe,’ seit Gurbe tsjin my, ‘hoe giet dat, do hast ûnderfining.’
‘Ik ek,’ seit Anna, ‘ik ha al twa kear earder troud west en wit der alles fan.’
Se streaket har oansteande oer it wang.
‘Moatst dy wol alle dagen skeare.’
‘Wannear ha wy dat feest?’ freegje ik.
‘Ik wol gjin feest’, seit Anna, dat kostet allinne mar jild.’

Twa wike letter sjoch ik by it leafdespear.
‘Noch gjin trouring?’ sis ik tsjin Gurbe.
‘Nee, dat fûn Anna sûnde fan it jild.’
Se wiene al troud, sûnder drokte.
‘Moatst nei de kapper, dyn hier is in wyldeboel,’ seit Anna tsjin har man.

Ik nim my foar om alle wiken by Gurbe te sjen, want ik bin net wis oft hy en Anna it tegearre wol rêde.
As ik der wer kom, fyn ik Gurbe yn ’e hûs, Anna is dwaande yn it hinnehok.
‘Hoe giet it?’
‘Och, wat sil ik sizze, Anna is nochal bazich, ik mis myn frijheid.’
‘Do wurdst dea-ûngelokkich, moatst fan har ôf.’
Gurbe klaut him achter it ear.
‘Wolst har ha?’ freget er.
Ik sis neat.
Thús freegje ik my ôf oft Gurbe miskien gelyk hat. Soe ik wat mei dy Anna wolle? Ik skrik fan myn eigen tinzen.

De oare wike gean ik wer nei harren ta. As ik de keamer yn stap mis ik wat, ik wit net wat it is. Anna set kofje. Dan wit ik wat ik mis. De rook fan syn tabak, hy hat de piip net oan. Ik freegje hoe it mei syn gefoel fan frijheid is. Hy lûkt oan de skouders.
‘Do moatst dy der net mei bemuoie,’ seit er.
Hy hat wat grimmitigens oer him.
Sûnder wat te sizzen stap ik op. As it sa moat gean ik net mear nei him ta.
It is in moaie dei, de sinne skynt. Ik sit krekt mei in gleske bier yn ’e tún as de telefoan giet. It is Gurbe. Anna woe in telefoan oansluting ha, dat sadwaande. Gurbe moat nei de toskedokter fan Anna. Hy mei net mei de auto, op ’e fyts is er wol in heale dei ûnderweis. Hy wol ha dat ik op Anna passe sil. Dat hie ik beloofd, dus ik der hinne. Gurbe toskepoetst en stapt op de fyts. Anna set kofje. In stikje koeke kin der net ôf. Ik ha in boek meinommen en sit wat te lêzen. Temûk sjoch ik nei Anna. Se hat wat oer har dat my oanlûkt. Tsjin itenstiid komt Gurbe wer thús, de ferdôving is der noch net út, dat hy kin net prate. Dy nacht dream ik fan Anna. Earst hat se dy reade rok oan, as se by my op bêd krûpt is se neaken. Ik ha in skoft gjin eroatyske dream hân mar no moat de piamabroek yn ’e wask.

In pear dagen letter rin ik oer de Nijstêd yn Ljouwert. Ik moat nedich in nije spikerbroek ha. De geur fan tabak berikt myn noas. It docht my oan Gurbe tinken, itselde swiete aroma. In pear meter foar my rint in man dy’t my bekend foar komt. Ik stap efkes wat hurder. En ja, it is Gurbe. Hy hat de klompen ferwiksele mei in pear brune skuon, dy’t er ferjitten hat te poetsen. Ik rin stikem achter him oan. Op ’e ein fan de Nijstêd giet er rjochtsôf. Foar de winkel fan Rauwerda bliuwt er efkes stean foar’t er der yn giet. Rauwerda hat fan alles te keap, ark, biezems, izerguod, nim mar op. Nei in minút as tsien komt er nei bûten, in grut pak ûnder de earm. It is in langwerpich pak, ynpakt in brún papier, der sit in stik tou om hinne. Gurbe giet de kant fan it busstasjon út.

Der geane wiken foarby, ik hear neat mear fan Gurbe. As ik belje wurdt der net opnommen. Myn auto is foar de APK-keuring by de garaazje. De middeis helje ik him wer op. Op it parkearterrein by de garage stiet in reade auto te keap. Der sit in dûk yn de achterbumper. Ik moat my raar fersinne as dat Anna har auto net is. Mar ris by Gurbe sjen hoe as dat sit.
Hy is yn it hinnehok. In lodde mei in blinkend blêd stiet tsjin it gaas oan. De sinne skynt der op, it liket wol sulver. Mei in túnklauwer makket Gurbe de grûn moai flak. Alle hinnen en de hoanne binne fuort. De kat komt op my ta en streaket my tsjin de fuotten.
‘Wêr is Anna?’
‘Dy wol ik hjir noait wer sjen, se die oars neat as eamelje en sizze wat ik dwaan en litte moast.’
Gurbe skopt in bultsje ierde útinoar. Wy geane de skuorre yn. Oan in spiker hinget in grutte bile, der sitte wat flekken op, it liket wol bloed, fan dy hinnen fansels.
‘Se wie op myn jild út’ seit er.
‘Wiene jimme yn mienskip fan guod troud?’
Hy knikt. Mei nocht stekt er in piip oan. Gurbe freget oft ik hin mei.
‘Liket my lekker’ sis ik.
Yn de friezer lizze alve pakketsjes, slachte en wol. Ik krij der ien fan.
‘Ik ha se allegear mei de bile d kop ôfslein,’ seit er.
‘Wat dochst mei dat hinnehok?’ freegje ik.
‘Ik wol der ierappels op sette.’
‘Litsto it gaas stean?’
‘Ja, dan kinne de kninen der net by.’
Yn de auto, werom nei hûs, geane myn tinzen nei Anna. Yn myn ferbylding begjint se hieltiid mear op Doutzen Kroes te lykjen en minder op Erica Terpstra.
Ik belje har 06-nûmer. Der wurdt net opnommen.
Op in sneontemoarn gean ik nei har flat. Under yn de hal druk ik op de bel fan A. de Boer. Gjin reaksje.

Ik beslút om noch in kear nei Gurbe ta te gean. Ik tref him yn de tún. De ierappelplanten yn it hinnehok steane der moai by. Der stiet in taffeltsje mei twa stuollen njonken it hinnehok, Gurbe sit op ien fan dy stuollen.
‘Jonge, in túnameublemint, hast de lotterij wûn of sa?’ freegje ik.
‘Nee, Anna hat it oanskaft, it iennige goede wat se dien hat.’
Ik gean sitten en freegje:
‘Hast noch wat fan har heard?’
Gurbe skodhollet.
‘Ik seach har auto by myn garaazje stean.’
‘Soa.’
Ik wiis nei de ierappels.
‘Ja, sân der oer.’
Der skoot in wolk foar de sinne, ik huverje.