In jier of seis lyn, op de dei dat ik definityf ôfsward waard as in ta leanslaaf makke baasbegeunstiger, siet ik jûns by myn ôfskiedsmiel njonken de frou fan ien fan myn âldkollega’s. Ik wist fan har bestean, koe har namme en skiednis, mar hie har noch nea troffen. Wylst op in bepaald momint alle oaren oan tafel sieten te harkjen nei de pias fan ús selskip dy’t aardich wat moppen op it kantsje ôf te ferkundigjen hie, sieten wy súntsjes te praten oer Iran en wêrom’t sy, delbûke fan tweintich jier besikings, úteinlik har lân út flechtsje moast. Se koe net oars.
Har ferhaal makke my mear as dúdlik hoe swier it tek is dat dei út dei yn oer dy en dyn neisten leit ast net sizze en dwaan kinst watst wolst, hoe ôfgryslik benearjend it is ast konstant oer ’e skouder sjen moatst, hoe fernederjend en beskamsum it is ast dy hâlde en drage moatst nei hoe’t de oerheid en it gesach it dy yn alle absurditeit foarskriuwe. Der is wier gjin grutter guod as frijheid, sei se.
Ik sei dat ik my dat tige yntinke koe. Sy sei dat ik dat perfoarst net koe. Want nea meimakke. It libben hjir yn Nederlân wie ommers safolle humaner, rjochtfeardiger, fertrouder, makliker, feiliger, fatsoenliker, oprjochter…, op gjin inkeld manier te belykjen mei dat yn Iran. Ja..no..ja.., sei ik wifeljend, dat sil sa wêze, mar ha jo wolris heard fan in Trinus Riemersma?
Dat ik fertelde har oer Riemersma syn ferhaal anneks toanielstik De skriuwer fan it doarpsbelang. Foar de oardel Ensafhfolger dy’t dizze ludike ienakter fan de Dronrypster Rederikerskeamer in pear wike lyn op it Trinus Riemersma-evenemint yn Frentsjer mist hat: it stik giet oer in jongkeardel, de skriuwer fan it doarpsbelang, dy’t him troch de foarsitter oerhelje litten hat om syn alderearste fiktyf ferhaaltsje fan sa’n 240 wurden foar te lêzen op ’e jiergearkomste fan de feriening. Ien foar ien kreakje de oaren it ferhaaltsje ôf op grûn fan de meast triviale motiven, foar in part op bibelske grûnslach. Oantrune troch de foarsitter fielt de begjinnende skriuwer him twongen om hiele dielen út syn tekst te skrassen, oant der op it ein noch mar fjouwer wurden (út syn earste sin) oerbliuwe. Net tafallich binne dat de wurden: “ik de buorren út”.
Wierskynlik om fan myn egosintrysk geëamel ôf te wêzen sei de Iraanske dat se dat stik wolris lêze woe. In wike letter ha ik har doe in Ingelske oersetting tastjoerd, om der dêrnei in lange tiid neat mear oer te fernimmen. Troch de twadde searje VPRO-útstjoerings fan Onze man in Teheran fan Thomas Erdbrink, om 2018 hinne, ha ik fia har man wer kontakt mei har socht. Se koe my fertelle dat it stik in hiele omswerving makke hie en geandewei ûnwerkenber bewurke wie ta in soarte fan satire op de bibleteeksensuer yn ’e Feriene Steaten. Dat wie de iennichste manier om de ayatollahsensuer te omsilen, mar elkenien yn it ûndergrûnske Samizdat fermidden yn Teheran wist fansels oer de hoed en de râne.
Yn it nijs fan hjoed swaaie de fammen en froulju fan Teheran yn deadsferachting mei harren haaddoekjes. Ik kin my yntinke, alteast dat wol ik graach, dat de geast of siel fan Trinus ek meiswaait.