Joop Boomsma hie de scoop, mar Farsk brocht it nijs ek al yn in koart berjocht op tiisdeitejûn 11 september — foar de kranten en Omrop Fryslân út; noch gjin sjoege op de Provinsjesite, mar wol persoanlik befestige troch Josse sels. De oare deis belle Teake Oppewal my (wat ûngerêst?) op myn wurk om te hearen hoe’t wy hjirby kamen, woe it dernei dochs wol leauwe mar… der gjin kommentaar op jaan, bûten: ‘Moai foar Josse’. Hy fûn dat yn syn posysje net kinnen èn dat ik dat snappe moast. OK. Mar ik freegje soks gewoan dochs, want ik stel graach dommige fragen èn ik bliuw graach tsjin better witten yn hoopjen op net al te benaude minsken.
Gau gie der in Farskmail út nei in groep skriuwersfolk mei de fraach om te reagearjen op dit grutte nijs. Letter noch in twadde batch nei in gruttere groep, totaal in lytse 50.
Trinus Riemersma antwurdde fuortendaliks, en skreau:
as mei-útjouwer fan it wurk fan De Haan kin ik net myn krûd fersjitte op de siden fan Farsk. Lit it my hjirby hâlde: it is moai dat Josse foar syn desennia-lang beoligjen foar de Fryske literatuer beleanne wurdt.
Ek Jabik Veenbaas mailde dat er fan in iepenbiere reaksje ôfsjen woe. Foar syn miening oer Josse de Haan syn wurk ferwyst er nei De lêzer is in duvel en Zolang de wind van de wolken waait.
Ik nim dêr gjin wurd fan werom. Mar ik stean net foaroan om ien dy’t in priis wûn hat dalik mei in ynternet-kladsje ôf te kammen. Dat fyn ik simpelwei net sa sjyk. Ik bin in literator, en gjin rabbelskûte. Hast by oaren grif mear súkses.
Jetske Bilker sei earst dat se der mei oan’e slach soe, mar mailde freeds dat se dochs fan reaksje ôfseach, as LC-proazaresinsint èn sels ek proazaskriuwster.
Yntusken wiene de mieningen fan de-man-mei-de-Gysbert-foby Huub Mous, syn kammeraad Eeltsje Hettinga èn Elske Schotanus woansdei al wiidweidich op Huubs weblog, c.q. Gogol ferskynd.
Jo witte grif wol dat Huub fan ’t simmer earst de hoax op tou setten hat fan it saneamde útlekken dat Hylke Speerstra de GJ wûn hie mei De Oerpolder. En dat fuort nei it ûntsenuwen derfan E.H. (Eeltsje dus) heal augustus kaam mei de melding dat it jawier! Josse wurde soe. Hoe koe hy dat al witte? Fan Elske, dy’t goed kin mei sjueryfoarsitter Ernst Bruinsma?
Of is it noch slimmer as útlekken en ha alle geroften de oare kant útwurke en de sjuery beynfloede? – Is dat út te sluten?
Fernuverje jo mar op Gogol fia ús kollegiale trochferwizingen: Boppeneamd trio sit boppe-op-it-nijs en sy fiele harren fantastysk! No ja, dàt sit my net yn’e wei…
Wat my wol yn’e wei sit is dat er skriuwers-klimaat ûntstien is weryn it liket dat net folle skriuwers noch in reaksje doare te jaan, útsein:
Rieuwert Krol:
In het persbericht van de provincie wordt beschreven dat Josse de Haan de prijs van 5000 euro uitgerijkt krijgt voor zijn gehele oeuvre omdat hij een van de grote vernieuwers van de Friese literatuur is. Zijn enorme produktiviteit van de afgelopen jaren wordt bewonderd.
De Haan schreef met Piksjitten op Snyp enkele jaren geleden een grote roman die in de literaire kritiek wordt gewaardeerd, maar niet als uitzonderlijk meesterwerk bekend staat. In deze roman, in zijn onlangs gebundelde essays en in zijn roman Elja is steeds sprake van een duidelijke visie op mens en wereld. De mens moet vrij kunnen zijn van de politieke druk en de kunst moet daar de belichaming van zijn. De nadruk die De Haan op de het surrealisme legt in zijn literatuuropvattingen is echter niet bepaald vernieuwend te noemen.
Wat de literaire prestaties betreft was de roman De Oerpolder van Hylke Speerstra misschien interessanter geweest. Door de prijs als oeuvreprijs te overhandigen wordt onduidelijk waarom die op dit moment moet worden gewonnen door De Haan. Waarom niet nog eens door Trinus Riemersma; die is de laatste jaren immers ook produktief geweest, en vernieuwender dan De Haan. De reden voor deze prijs moet misschien gezocht worden in de waardering voor een schrijver die zijn hele leven aan de Friese literatuur heeft gegeven.’
PRIIS FOAR PASSY: Josse de Haan is in oanhâlder, dy’t al fjirtich jier
mei passy skriuwt. Hy hat no de Gysbert Japicxpriis krigen. It is in berjocht om wat langer by stil te stean.Josse de Haan hat belangryk bydroegen ta de ‘fernijing’ fan de Fryske literatuer, is de melding. It is spitich dat de provinsje Fryslân by it parseberjocht op syn webside net dalik it sjuery-rapport taheakke hat; no is der net folle te sizzen oer de motivearring fan Ernst Bruinsma, Willy van der Meer en Aukje Holtrop. Se binne grif yn ’e besnijing fan De Haan syn kompositoaryske kinnen en literêre techniken en dêrmei nimme se dúdlik stelling tsjin de wize sa’t wurk fan De Haan troch Jabik Veenbaas (LC), Jetske Bilker (Farsk en LC), Eeltsje Hettinga (Farsk) en mysels (LC) yn it ferline bekritisiearre is. Fansels bin ik benijd nei it rapport fan de sjuery. Soe dêr yn stean wat de sjuery krekt ûnder it útkôge keunstbegryp ‘fernijing’ ferstiet? En soe dêr ek wat yn stean oer de ynfloed fan de fernijer De Haan op oare skriuwers yn Fryslân? It sil my nij dwaan.
Dêrfan ôfsjoen binne der noch wol inkelde oare opmerkingen te meitsjen. Dizze takenning makket dúdlik dat oant yn lingte fan dagen allinnich skriuwers sûnder publyk, alteast, mei in relatyf lyts publyk – sorry, Josse – yn ’e beneaming komme sille foar de Gysbert Japicx proazavariant. Alwer wurde de pear skriuwers dy’t yn Fryslân in werklik grutte achterban hawwe foarbyparte by Gysberts hillige ivich-spiziging.
Fierder kin de prosedure by it oanwizen fan sjueryleden mei goed fetsoen werklik net langer oerein bliuwe. Dy stelling spikerje ik hjirby oan de doar fan de nije Deputearre Jannewytske de Vries. It lytse rûntsje wittenskippers dêr’t no út rekrútearre wurdt, mei al syn ûntrochsichtige dwersferbininkjes, fertoant mear en mear ynsestueuze trekjes. It wie in flater fan komsa om yn de sjuery twa betelle meiwurkers fan de Afûk op te nimmen, in pynlik punt dat lykwols yn ’e publisiteit amper oan ’e oarder kaam is. It gefolch: in tal skriuwers fan dy útjouwerij koe diskear net werklik meitingje nei de priis. Blykber sloech de Afûk-lieding syn ynstellingsferplichtings heger oan as it belang fan syn skriuwers. Ik neam Harmen Wind, Wilco Berga, Marga Claus.
Wêrom net nei sjueryleden socht yn bredere rûnten? Wêrom altyd mar wer dat isolearre eilantsje? It tal entûsjaste en kundige lêzers fan literatuer yn dizze provinsje is grut genôch. Wy soenen dan ek prate moatte oer hokker gremia de kar fan sjueryleden dogge. Tresoar, Afûk en de Fryske Akademy – sis mar ‘the Company’ – binne net de iennichste ynstânsjes of organisaasjes mei in stim dy’t telt.
Dat de takenning fan de priis oan Josse de Haan oanlieding is om sokke fragen te stellen, docht neat ôf oan syn fertsjinsten. It is lykwols net de literatuer dy’t wint, sa’t Josse oan Farsk mailde, mar de passy foar literatuer. En dy passy is, úteinlik, like belangryk.
Dus, Josse: santé!’
Dan komt it beleefde ôfweevjen:
Marga Claus:
Moai foar Josse dat er de Gysbert wûn hat. Mear ha ik der earlik sein net oer te sizzen. Ik sit op kop en earen yn oare saken. Ekskús. Hopelik hast mear súkses mei de oaren.
Eric Hoekstra:
Ik ha gjin reaksje, want ik ken Josse syn wurk amper en myn foaroardielen dêroer hâld ik mar foar my …
Henk Wolf:
Ik fyn it moai foar Josse, mar ik bin net sa bekend mei syn oeuvre dat ik ynhâldlik reagearje wol.
Hylke Speerstra:
Ik reagear net. Mei freonlike groetnis.
Op ús twadde mail komt ek mar ien reaksje, yn de foarm fan koarte antwurden op stelde foarbyldfragen. Koos Dalstra:
F: Hoe dan ek, bliuwt it nuver stil yn de Farskmailboks. Hoe kin dat? KD: Gjin idee! F: Wat fine jo fan dizze (kontroversjele?) winner? KD: Kontroversjeel of net, Josse de Haan hat de priis fertsjinne foar syn oeuvre. F: Wat docht dizze útslach mei jo? KD: Bin bliid foar him. F: Is it terjochte, as in teloarstelling, en weryn sit dat dan? KD: Terjochte. Josse de Haan jowt as skriuwer krekt dat bytsje oars, dat de Fryske literatuer nedich hat. F: Wa tochten jo sels als winner en wêrom? KD: Sa goed bin ik net op ’e hichte fan ’e totale kandidatuer foar dizze wichtige buter, brea en griene tsiis-priis. F: Wat fine jo fan de sjuery gearstalling? Harren motivaasje? KD: Bin net op ’e hichte hjir yn Seelân. F: (…) benammen wat jo der sels oer kwyt wolle. KD: Wichtich is foar my de frisse wyn troch de Fryske literatuer.
Albertina Soepboer en Cornelis van der Wal reagearden op harren eigen weblogs.
Komt dizze skrale rispinge út in klimaat fan ûnbehagen dat siedde wurdt troch in lyts groepke minsken, te witten Mous, Hettinga en Schotanus, krekt it klubke minsken dat no sa fier fan te foaren al op ’e hichte like te wêzen? Der sille net folle skriuwers wêze dy’t net witte fan de reboelje-kampagne mei komplot-teory dy’t by de foarige Gysbert-utrikking op tou setten waard, tsjin poëzijwinner Abe de Vries en de sjuery doe, ûnder oanfiering fan Michael Zeeman. Mei dit trio no harren eigen mytes wer kreëarje en hâldt de rest him wyslik stil? Mar hoe sit it dan mei Josse? Soe it him spite, dat der amper kollegiale sjoege komt? Hy wie altyd wol in man fan mieningen…
It liket der dus op dat jo it hjir einbeslút dwaan moatte mei myn miening en dat is net de meast ynteressante, want ik ha Josse syn wurk noch net lêzen. Mar dat wol ik hjir best sizze. Is Josse de terjochte winner?
Ik wit it net. Dat is fansels net lekker tajaan, mar ik wol der ek net foar wei. Hjoed fûn ik wurden werom fan Wislawa Szymborska, yn har winnerstaspraak fan 7 desimber 1996, doe’t sy de Nobelpriis foar Literatuer krige: ‘Wat inspiratie ook is, haar bron is altijd een “Ik weet het niet”.’ Dus…
Ytsje Hoekstra:
Stom genôch ha ik mear oer Josse lêzen as fan him. Josse is in rebel, blykt dêrút. Ik kin Josse net persoanlik, mar as hy like rebellerich is as syn kollega priiswinner Louis LeRoy, dy’t sawat tagelyk de Gerrit Bennerpriis krijt, dan mei ik him grif lije, mar dat seit fansels
noch net of hy ‘de goeie’ winner is.Ik begie it ynheljen fan myn efterstân ynsake Frysk proaza by oaren: Koos Tiemersma, Jetske Bilker, Aggie van der Meer en in stikmannich tsjokke Durken. Van der Ploeg ja. En Eric Hoekstra, Henk Wolf, Jaap Krol…
Josse (en ek Trinus, al ha’k dy lang lyn wolris lêzen) lizze hjir noch netlêzen yn ’e kast, omdat ik by de Gysbertspekulaasjes net fuortendaliks oan Josse tocht. Ik hie it dochs op Durk, in oeuvrepriis. Of oars Tiemersma. Ik hope op in frou, Aggie?, mar dat soe dochs wol wer net.
Mar it is dus Josse en hie ik dat foarsizze kind, dan hie ’k grif better trochsetten yn beide boeken dy´t my resintelik troch de hannen giene. (Mar ja, ìk kin dy sjueryleden net!)
Piksjitten op Snyp moast al werom nei de byb om ’t in oar it opfrege en ik ha Feuilles Mortes no in wike as trije yn ’e hûs en bin trije kear op side 5 yn sliep tûmele. – DAT LEIT OAN MY, oan myn ûnfermogen kwa tiid managen en grif nèt oan Josse.
De priis is dus foar Josse syn krewearjen en oppenearjen yn de Fryske literatuer. Ik gun him dat fan herten, want Frysk skriuwe is hurd wurkjen foar gjin sinten. Ik sil wat hurder myn bêst dwaan syn wurk te lêzen en derby bin ik dan benijd of syn ynspiraasje ek fuortkaam út ferwûndering en “ik wit it net”.
Ik hoop dat de Gysbert him mear nije lêzers opsmyt. Of soe dàt de reden wêze dat wy mar gjin antwurd krije fan al dy oare skriuwers? Sitte se allegear earst drok NeeNeeNoNet te lêzen? Hawar: Josse, fan my nochris lokwinske!
Dit wie de stân fan saken, freeds om 18.00 oere. Dernei kamen noch yn:
Akky van der Veer:
De G.J.-priis foar Josse, dat is hartstikke moai foar him. En fierder wurd ik der hyt noch kâld fan. Oer de minsken fan de sjuery ha ‘k gjin miening, ik wit net iens wa’t dat binne. No sa.’
Jaap Krol:
Fansels is it skandalich dat ik de priis net krigen ha. Ik hie it prizenjild fuort weijûn oan in goed doel, dit kear oan stichting ‘Meer service voor de escortservice’. Dit is in stichting dy’t him ynset foar mear service foar en troch de eskortservice. Mar dat kin no dus net.
Josse de Haan is in eigensinnich, mar ek in belutsen skriuwer. Derom fertsjinnet er dizze priis. Hy is nammentlik al hiel lang in eigensinnich, belutsen skriuwer.’
Fan minsken as Piter Boersma, Aggie van der Meer, Meindert Bylsma, Arjan Hut, Koos Tiemersma, en in protte oaren kaam noch gjin reaksje. Komt dy nei, dan heakje we dat fansels noch ta. Yntusken kinne jo ek ûnder oan dit stik jo reaksje jaan.
It mat neffens my dochs efkes sein wurde… It wie dochs Joop Boomsma dy’t it nijs as earste brocht. Dus.
Ja, Cor, do hast gelyk, Joop Boomsma wie earst, dêr ha ik it lêzen.
Is oanpast
“Jetske Bilker sei earst dat se der mei oan’e slach soe, mar mailde freeds dat se dochs fan reaksje ôfseach, as LC-proazaresinsint èn sels ek proazaskriuwster.”
Hmm… dy earste reden kin ik my noch wat by foarstelle, mar wêrom soene jo as kollega proazaskriuwer gjin reaksje jaan kinne? Ik nie begrijp nie.
No’t it swart op wyt stiet dat ik wol frege bin om myn miening mar fan ‘e gelegenheid gjin gebrûk makke ha (oan no ta) frege ik my ôf wêrom’t ik it wol dwaan soe.
Ik ha de gewoante om my by útferkiezings del te lizzen as it my net wat skele kin, ik it der mei iens bin, of der neat oer te sizzen ha. Dat lêste is it dus. Ik bin ien kear oan in boek fan Josse de Haan begûn (Piksjitte) en der kinne in stik of fiif redenen wêze wêrom’t ik dêr al ridlik gau my ophâlde. Te min grûn foar in stim yn in koar fan dissonanten.
Yn syn plak – mar wêr haw ik it oer -soe ik trouwens hiel benijd wêze mei en tefreden wêze oer alle sammele foars en tsjins dy’t je ta ynkear bringe kinne, of oan ‘e kant lizze foar mankelike of krekt blide tiden, dêr’t je yn alle gefallen wer in moaie tiid mei foarút kinne.
Aggie, tank foar jo kommentaar.
Ek fan Arjan Hut en Willem Schoorstra kamen noch reaksje. Ik ha wat technyske problemen en kin dit no net tafoegje ûnder it stik sels, sil dat asap dwaan.
De reaksje fan Arjan Hut:
‘Twa jier lyn waaide de wyn in oare kant út en fjouwer jier lyn begong foar myn gefoel alle gedonder. Hoe dan ek, it fielt hiel natuerlik dat Josse de Haan syn wurk mei de Gysbert bekroand is. Ik dûk fannejûn earst yn Elja, en dan op Nanette, foardat ik begjin te piksjitten. Libje goed, gjin sliep oant Boalsert!’
De reaksje fan Willem Schoorstra ‘Fernuveret my net, want nocht oan ûnnocht.’ is wat kryptysk mar is better te begripen mei syn weblog derbij:
http://willemschoorstra.web-log.nl/opium_foar_t_folk/2007/09/reaksjes_gysber.html
En niiskrekt ek noch reaksje fan Jouke Hylkema: ‘Ik sil it nije wurk fan Josse ris lêze, skandelik genôch haw ik Elja en al dat oare nije wurk fan Josse noch net lêzen; syn betide wurk haw ik ris nei in pear haadstikken oan ‘e kant lein om’t it fersoop yn it fan it gefjocht mei de hearskjende seksuele moraal. It is al lang lyn, en ik bin de titel fan it boek kwyt, eat mei spinreach op ‘e foarkant.Trinus Rimersma komt neffens my al earder yn oanmerking om’t er dingen skreaun hat dy’t my oan Kafka tinken dogge en tagelyk wat oan it absurdisme ‘Heerenleed’.
Mar as persoan dy’t altyd iepen stie foar nijichheden yn ‘e Fryske taal, gun ik it Josse ek fan herte.’
Josse draait noch hieltyd syn lytsboargerlike revolúsje ôf om fan de twang fan it “moai skriuwen” ôf te kommen en om de minsken te befrijen fan remmings en mienings dat it altyd beskaafd en netsjes moat. Hy is in protte dwaande mei de wrâldliteratuer, Pessoa, Rushdie eo.en lit dat yn syn wurk blike. Syn stelling libben is literatuer wjerhâldt him der net fan in gol en hertlik minske te wêzen.
Eindelijk functioneert Het Frask forum weer. Het si twee jaar angstig stil geweest in het land van de Friese letteren. Nu maar hopen dat de prijs van Josse het een en nader open gaat breken. De benauwde Friese spruitjeslucht van Cor van der Wal en Jabik Veenbaas en consorten lijkt soms heel de Friese literatuur in zijn greep te krijgen. Ramen open dus! Laat het mar eens goed tochten hier. Na het Kiestra-debat van twee jaar geleden is het hier flink gaan stinken. Hotel Fryslân is een aftands hotel geworden met slechte bedden die nauwelijks verschoond worden. Er hangt een muffe lucht op de kamers. Waneer wordt hier weer eens een echt debat georganiseerd. Vrijdag kreeg ik en mailtje van Abe de Vries die zich gestoord had aan een uitspraak van mij in het interview met Piet Breuker door Eeltsje Heetiga in het zojuist verschdnen numer van de Moanne. Het ging om de volgende uitspraak en Abe vroeg wat ik daarmee bedoeld had:
“Bij de discussie rond de omstreden en discutabele figuur Douwe Kiestra werd de globalisering niet aan de dynamiek van het modernisme en het postmodernisme gekoppeld, maar aan een oud etnisch denken uit de jaren dertig.”
Ik heb Abe het volgende geantwoord:
Best Abe,
Ik merk dat ik nog een half uurtje de tijd, dus toch maar even korte deze reactie. Ik doel met bovengenoemde uitspraak op het artikel van jou in Hjir (dec 2004), waar alles destijds om begonnen was. Dat ‘koeienstaarten verhaal’. Ik heb de tekst hier niet bij de hand maar ik weet dat je in dat artikel een zeer wonderlijk beeld schetste van wat de globalisering voor de Friese literatuur kan betekenen. Ook later in de discussies, die op het (nadien verwijderde) Farsk-forum en op jouw weblog plaatsvonden, is de triade ‘Kiestra, etnisch denken en globalisering’ diverse malen aan de orde geweest. Daarin verschilden wij heel duidelijk van mening. Ik denk dat de bovengenoemde zin dat meningsverschil goed weergeeft. Het etnisch denken in relatie tot kunst en cultuur was in de jaren dertig wijd verbreid, daar ben ik inmiddels wel achter gekomen. Dat etnisch denken is ook na de oorlog in Friesland lang blijven bestaan. Ik zou graag het Kiestra-debat nog eens exact na willen lezen, want daar was het belangwekkend genoeg voor. Helaas zijn nogal wat stukken inmiddels verloren gegaan. Ook zou ik graag hierover met jou nog eens in debat willen gaan. Dat heb ik je ook letterlijk gezegd, toen ik je kwam feliciteren met je Gybert Japicxprijs. Als ik deze mail van jou nu als een bevestiging moet opvatten, dat je tot dit debat bereid bent, dan moeten we daar nog maar eens een vorm voor weten te vinden.
Met vriendelijke groet,
Huub
Misschien ligt hoer een schone taak weggelegd voor de redactie van Frask. Organiseer een debat over de volgende stelling.
‘In het denken over de Friese literatuur wordt de globalisering niet aan de dynamiek van het modernisme en het postmodernisme gekoppeld, maar aan een oud etnisch denken uit de jaren dertig.’
Dit debat zou n
In technyske beheining oan dit systeem fan Haloscan is dat it tal te brûken tekens yn in reaksje in grins hat. Ekskúses hear Mous, as hjir net alles ferskynd is wat jo skreaun hawwe. Dat is gjin sensuer fan ús kant wei.
** update 28 septimber, it systeem fan Haloscan wurdt hjir no net mear brûkt.
Er volgde nog één zinnetje. Het debat zou een eerbetoon kunnen zijn aan de nieuwe Gysbert Japicxwinnaar. Deuren open. FRISSE LOFT. Soksowat, no.
(Mooi die hypercorrecte censuurfobie van jullie. De tijden veranderen. Groet Huub Mous)
Dit begjint der op te lykjen: diskusje! Ik ferwiis earst eefkes nei myn reaksjes ûnder it earste teleksberjocht oer de Gysbert-winner. No liket it ommers krekt of wie ik ek ien fan de minsken dy’t net reagearje woe. Mar blykber wurde reaksjes op eardere berjochten net lêzen (ek net troch de redaksje?!). Hoe dan ek, ik bin it mei dhr. Mous iens dat it tiid wurdt om it publike debat wer mei-inoar oan te gean, ynstee fan mei modder te goaien op ús private webstekjes. En Farsk is fansels in prachtich poadium foar diskusje. Bring it on!
Nee, gjin sensuer hjirre, oars wie dat ‘hoer’ fan Mous grif fuorthelle…
En: ik mei út noch yn gjin sprútsjes!
L”HISTOIRE SE RÉPÈTE
Leeuwarden 15 september 2005
Inmiddels heb ik het reglement in handen gekregen van De Gysbert Japicxprijs. Dit werpt een verrassend nieuw licht op de zaak. Het reglement – dat overigens voor zeven provinciale prijzen geldt ( De Bernlefprijs, de Fedde Schurerprijs, De Fedde Schurer-publieksprijs, De Gysbert Japicxprijs, de Dr. Joast Halbertsmaprijs, de Dr. Obe Postmaprijs en de Pyt van der Zeeprijs) is vastgesteld op 23 april 2003. In artikel 5 van dit reglement wordt ingegaan op zaken die op de jury betrekking hebben. Dit artikel is echter zeer summier! Voor alle duidelijkheid citeer ik het hier volledig:
Kêst 5
1 Deputearre Staten kenne de oanbelangende priis ta op advys fan in dêrfoar ynstelde advyskommisje, neffens troch Deputearre Staten feststelde regels;
2 Wannear’t Deputearre Staeten fan betinken binne dat de priis net takend wurde kin, giet de takenning oer.
3. Gjin inkelde priis kin takend wurde oan ien of mear leden fan in advyskommisje as bedoeld in lid 1 fan dit kêst.
Met andere woorden: de samenstelling van de GJ-jury ligt besloten in de duistere spelonken van het Provinsjehûs. Het is niet duidelijk hoe GS de jury samenstelt. Ze kunnen hierbij een beroep doen op een andere interne adviescommissie, maar ook ad hoc op een externe – in het wild loslopende – deskundige. Het is dus niet meer zo dat GS advies hierover inwinnen bij de Fryske Akademy. Dit was tot begin jaren tachtig wèl het geval. GS heeft nu de handen helemaal vrij.
Opvallend is dat dit reglement veel soepeler is dan reglementen van andere provinciale prijzen die door externe instellingen – in opdracht van de Provincie – worden georganiseerd. Zo is bijvoorbeeld de voordracht van juryleden voor de jury van de Gerrit Bennerprijs onlangs nog strikt vastgelegd in het daartoe ingestelde reglement. Juryleden voor de Bennerprijs worden benoemd door G.S. op voordracht van het bestuur van Keunstwurk ( behoudens 1 jurylid dat wordt voorgedragen door het bestuur van het Fries Museum), waarbij in het reglement is aangegeven dat bestuursleden en medewerkers van Keunstwurk en het Fries Museum, alsook leden van de provinciale adviescommissie bk, medewerkers van de provincie en leden van de jury zelf zijn uitgesloten van deelname aan de prijs.
Bij de provinciale literatuurprijzen heerst er dus – wat de samenstelling van de jury’s betreft een grijs schemergebied waarbij allerlei onduidelijkheden kunnen bestaan. Om een paar voorbeelden te noemen.
GS vraagt zich af wie ze dit jaar nu een in de jury van de GJ-prijs willen benoemen. Er wordt gepolst bij de provinciale adviescommissie literatuur, er wordt gediscussieerd binnen de afdeling, maar de gedeputeerde is niet tevreden over het resultaat. Weer die geijkte namen! Is er dan niet een nieuwe persoon van buiten te bedenken? Een verrassende naam, iemand die de GJ-prijs wat meer gewicht zou kunnen geven. Hoe komen we aan zo’n naam? Op het Provinciehuis is creatief denken een hoogst uitzonderli
(VERVOLG L’HISTOIRE SE RéPÈTE)
Op het Provinciehuis is creatief denken een hoogst uitzonderlijke activiteit, dus wordt alras besloten om een extern advies in te winnen. Wie zullen we eens vragen om een mening. Nou Geart de Vries, roept iemand. Hij is voorzitter van de SLAL, en bovendien van onbesproken gedrag, die weet er toch alles van! Even bellen…Wat zeg je Geart? Michaël Zeeman? Wat een briljant idee! Maar die zit toch in Rome? Is daar best een mouw aan te passen, zeg je ? Oké vraag jij hem dan even wanneer hij hier in het land is, dan stemmen we de datum van de jurering af op zijn agenda….
En zo is het dus gekomen.
Maar is dat wel zo? Het kan ook heel anders zijn gegaan. Nog beroerder. Op de vraag van de gedeputeerde, wie in dit jaar in de jury moet zitten, riep een slimme ambtenaar: Laten we dat eens aan Abe de Vries vragen! Die zit als een spin in het web in de Friese literatuur en heeft ook een groot landelijk netwerk…… Zo zou het gebeurd kunnen zijn dat Abe de Vries als eerste, voordat de Provincie met een persbericht naar buiten trad, wist dat Zeeman in de jury zou komen ( Zie dit weblog van 28 januari 2005) .
Linksom of rechtsom, het is allemaal dus dat erger dan ik dacht. Het reglement van de GJ-prijs werkt malversaties in de hand. De schijn van vriendjespolitiek is nu niet meer weg te nemen. De hamvraag blijft: hoe wist Abe de Vries op 28 januari 2005 al dat Zeeman in de jury zat?
Abe, ben je er nog, kun je misschien hierop antwoorden, dat zou misschien veel vragen weg kunnen nemen. Zoniet dan blijft de verdenking bestaan dat hier iets raars aan de hand is. Iets dat niet deugt!
Noch in ynkommen reaksje fan Aukje-Tsjitske Hovinga:
‘De Haan syn roman “Feuilles Mortes” haw ik lêzen en myn miening dêroer stiet yn myn resinsje dêrfan op http://www.doar.nl. Fierder haw ik neat fan him lêzen, dat ik haw der dan ek gjin miening oer. At syn oare boeken te fergelykjen binne mei “Feuilles Mortes” kin ik wol sizze dat er net neffens myn smaak skriuwt, mar ja, dat seit net safolle op it nivo fan literêre krityk.
En fansels, yn it algemien, is it moai dat er dy priis krigen hat, liket my wol in grutte bekroaning op jins wurk.’
* Noat fan de red: ús technyske problemen binne noch net oer, dus de nije reaksjes komme hjirûnder en net ûnder artikel sels, werfoar ekskús.Dizze reaksje kaam op 18-09 yn, fan Hein-Jaap Hilarides:
‘Sorry! De mail wie my even ûntgien. Dit is myn reaksje:
Josse de Haan is foar my in ynspirearjende skriuwer. Meinammen troch de wrâld dy’t er yn Piksjitten op Snyp oproppet. De útslach, en de wurdearing, is folslein terjochte en hie alle folle earder komme moatten.’
Ik begjin mei wat sitaten fan myn eigen webloch:
In miening
Sunday, Sep 16, 2007
It is guon minsken faaks opfallen dat ik op sit plak neat oer de Gysbert-útslach sein ha. Dêr is in reden foar. Dizze webstek is yn ‘t foarste plak ornearre foar myn eigen skriuwerij en hat dêrneist wat in deiboek-funksje. Ik sis hjir dan ek net gau wat oer in oar syn of har skriuwsels, of it moat al wêze dat ik der posityf oer bin.
Dat wol fansels net sizze dat ik Josse de Haan net lokwinskje woe. Dat haw ik wol degelik dien… [by Farsk].
Ik ha der noch eefkes fierder oer neitocht en ik bin ta de foarlopige konklúzje kaam dat in webstek sa as mynt net in gaadlik plak is foar it fentilearjen fan krityske mieningen oer en/of it delsabeljen fan in oar syn literêr krewearjen. Der wurdt my earlik sein by oare ynternetskriuwers wolris wat tefolle op ‘e persoan spile.
Ik leau oan de oare kant wol dat der in plak foar diskusje, debat en sels polemyk wêze moat, mar ik fiel der mear foar om dat mei ús allen op in iepenbier poadium te dwaan. Iepen fizier en sa. En ja: ik wit wol dat dat yn it ferline behoarlik misgien is. Ik bin der ek fan oertsjûge dat guon lju dêrtroch behoarlik skansearre wurden binne, dus dy sille net stean te springen om de arena wer te betrêdzjen.
Mar op dit momint is it Fryske literêre klimaat gewoanwei net sûn. Der wurdt op de man (en frou) spile. Der wurdt mei modder goait. Der wurdt ûnder de gurl slein. It wurdt tiid om dat te trochbrekken. It wurdt tiid om wer te debattearjen en te argumintearjen. Miskien slagget dat … [by Farsk].
Soa, no haw ik foar de feroaring op dit plak dochs ris myn miening fentilearre. Sûnder op de persoan te spyljen, hoopje ik.
@ Ate,
Ik bin it mei dy iens, mar wol wol efkes kwyt dat myn webloch (soest dy bedoele) net sletten is omdat immen my mûldea makke hat. Ik bin stoppe (foar ûnbepaalde tiid) omdat der sa folle oar wurk is (Farsk bygelyks, noch altyd springlibjend, wat oaren ek roppe meie; tink der goed om, der komme allegear feroaringen oan). In dei hat te min oeren en dan moat in mins hjir en dêr in kar meitsje.
Nei twa jier jou ik it weblogstokje graach oan oaren lykas dy. Go for it! groetnis, Y.
Sjoch by Ate Grypstra:
http://www.freewebs.com/ategrijpstra/myblog.htm
Hoi Yva,
Tank foar de reaksje. Ik hie fansels sjoen datst in hiel oantal redenen oanjoechst foar it sluten fan dyn loch. At ik lykwols it lêste stikje derfan goed begrepen ha, dan sit de ‘diskusje’kultuer dy wol degelik dwers. Boppedat tink ik dat it sitaat fan l’Engle der ek net om ‘e nocht stiet…
No ja, we moatte ek net tefolle psychologysearje. Ik fyn it yn alle gefallen spitich datst ‘fan ‘e trie’ giest. Wer in posityf lûd minder… Tank foar de ôfrûne twa jier!