No en dan binne der wat krityske lûden oer it grutte oantal kollums hjoed-de-dei. Guon fine se te útsprutsen en foarsisber en ha it sels oer in wiere pleach. Ik net, want wat as bygelyks Sander Schimmelpenninck (Volkskrant) ynienen de loftrompet stekt oer Wilders en Caroline van der Plas? Of Youp van ’t Hek (NRC) ophâldt mei syn humoristyske en rake fegen út ’e panne nei alles en eltsenien dêr’t er him oan ergert? Nee, dan soe ik dy kollums net mear lêze. En dy yn oare kranten?
De Telegraaf leit altyd wol op de lêstafel yn ’e hoareka of by de kapper. Sa’n Wierd Duk draacht alles wat er fynt en benammen wat er net fynt tûk en útdaagjend út. Mar net op in wize dy’t my bot oansprekt, oaren no krekt wol. Elts hat sa syn eigen foarkar en kollums fan oarstinkenden jouwe earder argewaasje as twifel oan eigen sjenswize. Moai sa hâlde en bytiden flink oerdriuwe, dat mei, nee, dat móát yn kollums, dat hâldt de geast skerp!
Hugo Brandt Corstius syn resinte biografy hjit ‘Ik heb nog nooit gelogen’. As der ien wie dy’t fia syn alter ego’s Battus, Stoker, Jan Eter en Piet Grijs de minsken de earen wosk en de gerdinen ynjage, dan wie hy it wol.
Elco Brinkman wegere yn 1985 om him de P.C. Hooftpriis út te rikken, in hearlike rel!
Yn Vrij Nederland waarden Beatrix en Claus troch him by mûle fan Jan Eter ‘prinses Leegheid en prins Onbenul’ neamd. Hy koe fluitsje nei de heechste literêre ûnderskieding, dy’t er lykwols yn 1987 dochs noch krige.
Dat wiene nochris tiden! Miskien dat guon har ôffreegje, wêrom’t hy soks doe wol sizze mocht, wylst Wilders deroer kapittele wurdt. Mar dy is gjin kollumnist, dat is hiel wat oars as in politikus dy’t pretindearret út namme fan it hiele folk te sprekken. Dat jout in spesjale ferantwurdlikens, alteast, dat soe men tinke …
Yn de NRC stie koartlyn in kollum fan skriuwster Karin Amatmoekrim ûnder de titel ‘Voor altijd vast op het schoolplein’. Dat is net sa moai, mar se hat in frjemde, hieltyd weromkommende nachtmerje. Har middelbere skoalle-eksamen is noch net klear en se moat wer nei skoalle. Opluchte wurdt se wekker, want har diploma hat se ommers al en se hoecht hielendal net werom nei ’t skoalplein.
Neffens saakkundigen ha sokke dreamen gauris te krijen mei ûnrêst en soarch. Yn har gefal soe dat wolris de tanimmende eangst wêze kinne dat ‘de zogenaamde vrije wereld zal worden geleid door halve misdadigers en kwakzalvers’, tocht se ek sels.
O heden, ik hie koartlyn ek soksoarte dreamen. In nachtmerje is wat oerdreaun, want ik waard net baaiend yn ’t swit en mei bûnzjend hert wekker. Mar ik dreamde dat ik wer nei de hbs gie:
Omswalkjend tusken selsfersekere learlingen, bin ik it paad folslein bjuster yn in gebou, dat ik hielendal net werom ken. De hege gong, doarren, brede treppen … noait earder sjoen.
Nei hokker lokaal mei hokker les moat ik en ha ’k de goede boeken wol by my?
Dochs wat ferromme wekker wurden, wie myn earste gedachte: ‘Wêr slacht dit no op’, alhoewol’t it gebou wol wat tinken die oan de eartiidske Hearrenfeanster hbs, al lang lyn ôfbrutsen …
Miskien fergetten, weistoppe yn ’t ûnderbewuste, krekt as de folgjende fariant?
Yn in grutte, ûnbekende aula sit ik in dosintegearkomst foar. Yn relaasje mei myn wurksume libben is dat net sa frjemd. Mar yn myn dream ha ’k ek no gjin idee wêr’t ik bin en wêr’t it oer giet.
Ik baazje der út ’e losse pols mar wat op los. Se lústerje allegear wol, dat is al hielendal raar …
Ek hjir is foar safier’t ik neigean kin gjin sprake fan ien as oar traumaatsje, mar by’t wekker wurden likegoed wol in bytsje ‘pfff … lokkich mar in dream!’ Foer foar psychologen?
Of soe der krekt as by dy NRC-kollumnist in ûnbewuste link wêze mei it mear as driigjende tiidrek dêr’t we yn belânje? Oerlevere, sa liket it, oan macho-eftige wrâldlieders mei neat oars foar eagen as eigenbelang. Lit kollumnisten dêrom, al dan net út nachtlike dreamerij wei, foaral sizze wat se sizze wolle, ek al is it neffens Wilders ‘tuig van de richel’ dat it swijen oplein wurde moat.