III

Krekt foar Warkum begûn it te snijen. Ik koe it iis net sa goed mear sjen, dat ik ried yn in skuor en wankele gefaarlik. Krekt foardat ik falle soe, stuts Gabe my de hân ta. En dy hat er net mear loslitten. Ik tink net dat der oaren wienen dy’t it sa waarm hienen as ik op dat stuit! De wrâld like stil te stean. As sieten we yn in sniebal fan glês. It wie in mearke gelyk.
Allinnich sûnder in lang en lokkich ein. Hoe tichter we by Ljouwert kamen, wat drokker, wat mear minsken en wat ûnrêstiger Gabe waard. Doe’t der in oar op my botste en ik myn lykwicht ferlear en foel, rekken ús hannen los faninoar. Ik klaude oerein, mar koe him nearne mear fine. Ik haw der noch wol in oere omdangele, mar Gabe wie ik kwyt. Wêrom hienen we ek gjin efternammen brûkt? Hoe koe it dat we it dizze lange dei net ien kear oer syn wenplak hân hienen? Allinnich omdat ik him net yn ferlegenheid bringe woe?! Ik koe mysels wol foar de holle slaan. It dreechste fan de hiele tocht wie de weromreis nei hûs op ’e fyts. Ik kuolle ôf en koe it de earste dagen net mear waarm krije. Heit en mem sieten bot oer my yn. Dat it wie in hiele toer om harren te oertsjûgjen om it jier dêrnei wer meidwaan te meien. Ik moast harren tasizze dat ik it net wer sa fier komme litte soe.
Yn 1942 wie ik dus tige betiid yn Ljouwert, mar bin as lêste ôfset. Doe’t ik nei in oerke as twa noch gjin glimp fan Gabe opfongen hie, waarden de skonken my sa swier, dat ik net mear fierder koe. Ik koe myn belofte oan heit en mem dus wol neikomme en kaam betiid wer thús. Nei de oarloch haw ik noch besocht Gabe te finen. Mar der wie gjin begjinnen oan sûnder efternamme, sûnder plaknamme, sels syn foarnamme wie ik net wis fan. Dat soe ek in skûlnamme west hawwe kinnen, fansels. Dat ik bleau hoopjen dat er mý fine soe.
Fiif jier nei de oarloch bin ik troud mei Durk. In ferstannige man, in ferstannige kar. Hiel lang like it derop as soenen der gjin bern komme. Ik wie al 45 doe’t Famke kaam. Ik koe it hast net leauwe. In hearlikheid! En ik haw wier in hiel goed libben hân. En dochs… dochs besocht ik it eltse Alvestêdetocht op ’e nij. Durk koe dat net begripe. ‘Bist altyd samar wer werom Doetie en hast al in krúske, dêr hoechst it ek net mear foar te dwaan.’ Ik haw it him nea útlein. No is er al wer 22 jier wei. En ik bin te âld foar noch in tocht, sels al soe it dizze winter einlings wol wer ris oangean.
‘Mem, sil mem ek mei? It is hjir te kâld, hear.’ Famke fersteurt myn tinzen al fan it momint ôf dat se berne is. Ik jou in flau glimke en stap nei binnen ta. De gong troch, de lift yn, nei de twadde ferdjipping, in lêste doar troch. ‘Dit is no de earste dei fan de rest fan mem har libben, mem! No, wat fynt mem derfan?’ Yn gedachten neam ik it de Wachtkeamer. Mar dat sis ik net fansels. Ik sis dat ik it moai fyn, mar dat ik no wol hiel wurch bin. En dat ik my wol rêde sil. Doe haw ik har útswaaid. En no sit ik allinnich yn in de Wachtkeamer. Mýn keamer blykber. Ik werken in protte guod, mar it kloppet gewoan net. Alles stiet oars, de romte is oars, de rook is oars. Hjir gjin hier fan Gerbe, gjin kopkes of krûpkes of slikjen. Hjir gjin leafde. In iensume krysttiid. It bekrûpt my sa. Ik moat derút!