Ha se jo the Secret al ferteld? It grutte geheim dat te krijen hat mei the Law of Attraction (LOA), dy’t seit dat wat jo sels oan tinzen (posityf of negatyf) formulearje, dat dat jo ek oerkomme sil? Binne jo al in leauwer yn dat geheim? Myn skepsis deroer wifelet, nei hieltyd mear moaiere tafallicheden yn myn rjochting. Dus hâld ik tsjintwurdich myn hert fêst, foaral as ik wer ris wat ûndogensk tink…
It wie altyd al sa: in wichtich barren as in nije trend pik ik altyd folle earder út it universum op as oaren. Wat sa’n trendwiersister as Lidewij Edelkoort docht kin ik dus ek. Mar dat wit gjinien, want trochstrings bin ’k snoad genôch en hâld it ûnder myn ûnbedutsen reade hier. Oant de massa it wit. Dan pas eamelje ik mei, want foarkennis kin jo tige fertocht meitsje.
Net dat it swijen my tafalt: benammen binnen de Fryske grinzen is it dreech sok ûnnoazeljen op te rêden, omdat it hjir sa oer-stadige-lang-duorret ear’t nijmoadrichheden trochkringe. Wis, betûfte ynternetbrûkers binne rap op ’e hichte, guon glossylêzende Fryske froulju ek, mar dan wit de grutte LC-folgjende meute it noch láng net. Lit stean de FD-getrouwen. Boppedat: glossys wurde hjir hast net mear lêzen, om’t Fryslân fan Wieke de Haan learde dat soks net Echt Moai is.
Dus ja, inkeld ferried ik myn meiwitten noch te gau oan in net-ynwijde. By in fersteurd enerzjynivo ûntkomt dy wolris wat. Faaks kin it wol wat lije, praatst der gau oer hinne en klear. Mar dan moatst net yn in bus stapt wêze, mei in klup kollega’s op reis oer de Fryske grins, en op ’e tekst reitsje oer leafde en trou. Healwei Súd-Limboarch floepte ik myn fierstentefoarlik witten oer de nijste moade yn leafde en relaasjes der samar út: polyamory minsken, monogaam libje is like passee as stikem frjemdgean. Ik ken dizze teory al in ivichheid, mar de Volkskrant Magazinelêzer wit it no ek, sûnt 12 april.
It wie it ferkearde selskip, de ferkearde bus. Wis, in protte fan myn kollega-dosinten lêze dy Volkskrant wol. Mar… dy sieten yn de oare bus. Dêryn alle froulju -min ien- en tafallich (?) wie dat ek de groep dy’t meiïnoar Hollânsk prate.
It wie perfoast gjin tafal, dat ik yn de bus siet mei inkeld manlju. Groepsfroulju binne my te mûtserich oan ’e kop. Plus: ik wie noch hiel hiel bot lilk op in oar frommes, gjin skoallekollega mar in dûmny út de polder.
Dêrom siet ik dus lekker by de jonges, tagelyk ek de Fryskpratende seleksje, mar dat hie ’k net achtslein by it ynstappen. Ik hie inkeld bedongen dat se net oer fuotbal prate soene, fierder alles bêst. Doe gie it ynienen wiidweidich oer it houlik. De jongste kollega, in echte jager (diplomearre) sil ynkoarten trouwe en wie it bokje. Humor dus.
Dat ferhipte frommis ek, dy dûmny. Har útsprutsen tinzen brochten myn universum yn ûnbalâns, by in brulloft trije dagen derfoar. Alles wie moai en leaf dy dei, op de preek nei. Dûmny sette harsels efkes moai del as in moderne frou fan dizze tiid – se die ek oan fitness! – en preke dêrnei fundamintalistysk salvjend oer leafde en trou op in wize dy’t my de strôt taknypte. In bibeltekst (Spreuken 3) hjitte dat jo leafde en trou om jo nekke wine moasten, foaral nét op eigen ynsicht steune koene en nét eigensinnich wêze mochten. En dernei – net te leauwen! – neamde se ek noch dat de breid ûntsach ha moat foar har man. Oarsom sei se dat net…
De oansteande brêgeman yn ’e bus waard fuorre troch de oare hearen –allegear al tige monogaam troud. ‘Bliksem, we lizze foar op skema hjoed. Aanst bist te betiid thús en leit dy oare fint dêr noch.’
‘No, dan is ’t gau klear, want dan pak ik myn gewear en sjit ik se beide oeral!’
It plofte my yn ’t ear en dus skeat ik werom: ‘O! Is sy fan dy dan? Wêrom kinst by thúskomst dan net gewoan oan har freegje of se derfan geniete hat – en bliid foar har wêze as se dêr ek ja op seit?’
En ik dosearde it ferskil tusken besitterich jaloersk wêzen en it ‘jalief-gevoel’ – dêr’t wy yn Fryslân fansels noch lang gjin Fryske Akademyske oersetting op klear ha.
‘Hea! Dus do sitst sa yninoar? Libbesto sa? Goh, dat hiene we fan dy net tocht!’
Op sa’n stuit hoechst net te besykjen in gystene bus fol giisgobjende manlju derfan te oertsjûgjen dat teoretysk (kosmysk?) witten net automatysk komt fan praktykûnderfining (yn dit libben). Myn reputaasje oan ’e kollegiale kofjetafel – fan braaf troud frommes – hie ’k hjirmei sels oan barrels sjitten. Foarkennis is ommers fertocht.
Dûmny, jo ek noch tige betanke!
Myn froulike dwersigens hold ik fierder foar mysels, wylst ik ûndogensk tocht: ‘No ha ’k de lêsten fan in minne reputaasje, en net iens it geniet hân fan de lusten derby. Jou my dan no de polyamoreuze praktykerfaring ek mar!’
‘Och,’ sei de altyd wat stillere kollega P. ynienen fan de efterbank, mei in fette knypeach nei syn buorman: ‘Ik fielde oars al in skoft oan dat der om har hinne in grut geheim hinget!’
Ha dy Friezen the Secret ek noch ûntdutsen.