Wicher de Wilde wenne op sângrûn. Dat wie mar goed ek. Stevige boaiem. Syn húske bestie út ien skoarstien dêr’t peallen tsjinoan setten wiene as in wigwam. Der wiene wylgetakken omhinne flochten en doe wie it ôfdutsen mei plaggen. It hie ien yngong, ien finster op it westen, ien kachel, ien tafel, ien stoel, ien bêd en altyd ien flesse âlde jenever foar de greep. Wicher wie der gelokkich mei en mear hie er net nedich. Hy wie ien mei de dingen.
Ik koe de Wilde fan de poelier. Ast dêr efterom giest, koest dyn wyld kwyt. Wicher kaam mei hazzen en fasanten. Ik brocht meast einen út ’e koai. Oertallige fangst, sis mar. De poelier fûn dat gjin probleem. Dy wist wêr’t it wei kaam. Wicher mocht altyd graach oer sok treffen en helle dan de flesse foar ’t ljocht. Hy stoppe in pypke. Wy namen in slok en wy seagen ta hoe’t de poelier syn wurk die.
Ik hie him in skoft net sjoen. Althusius frege oft Pier en ik mei giene. ‘Der binne tastannen by Wicher,’ sei er. Tastannen?
Doe’t wy der kamen wie it daliks te sjen. De skoarstien stie bryk en de helte fan it húske lei yn elkoar. It wie yn’e maitiid. Wicher wie der net.
Althusius fertelde: ‘Jim witte dat er in dochter hat? Sa moat it begûn wêze. Hy kaam geregeld by har. In simpele frou dy’t 24 oeren fersoarging nedich hie. In maatskiplik wurkster begûn har mei Wicher te bemuoien en sa kaam de Sosjale Tsjinst op syn paad.’
Wicher krige jild fan net ien en hy wie ek net fan doel om syn hân foar ien op te hâlden. Dat wie in ding wat wis wie. ‘Dy maatskiplik wurkster wist blykber de gemeente wiis te meitsjen dat er yn in ûntalitbere tastân libbe. Der moasten maatregels nommen wurde.’
Blykber hie Wicher wol wat nei har harke of de nije noarmen hiene yndruk op him makke. Betiid yn ’e maitiid gie er nei de gemeente om te melden dat er syn húske opknappe woe. De skoarstien lekte. It wie dochs eins wol in rikkerige hoale. Mar dy skoarstien droeg it hiele húske. Men hoechde gjin arsjitekt te wêzen om dat te sjen.
De gemeente of de Sosjale Tsjinst seach hjir de mooglikheid om Wicher oan’e leie te krijen. Hy krige in beheinde fergunning om te ferbouwen, mar hy mocht it úterlik fan it histoaryske monumint net oantaaste.
‘Hoe betinke se it!’ rôp Althusius.
Wicher wist hielendal neat fan ferbouwen. It die bliken dat de skoarstien net iens mei semint mitsele wie en al gau doe’t er úteinsette, stoarte de helte yn. Op dat stuit kaam de gemeente mei in buordsje syn hiem op en ferklearre de monumintale plaggehut ta ûnbewenbere wente. Wicher, no sûnder wen-en ferbliuwplak, waard opnommen yn in psychiatryske ynrjochting.
Althusius: ‘Ik ha syn diagnoaze lêzen en in protte ferbylding hoechst dêr net foar te ha. In man dy’t allinne it grutste part fan syn libben yn in rikkerige hoale wenne hat. Dat kenne se dêr net.’
Wichter wosk syn holle sa no en dan yn’e petgatten. Yn’e ynrjochting waard er foar it earst sûnt jierren hielendal wosken. Hy bekocht it hast mei de dea. Althusius hearde der fan en hy waard syn advokaat.
It wie mar goed dat Wicher op sângrûn wenne en om dy reden wie syn húske noch yn reedlike steat. De skoarstien lekte en moast ferstevige wurde. Dat wie it iennichste eins.
‘Foar sa’n putsje moatte wy Wite Willem ha,’ sei ik tsjin Althusius. ‘Dy ferbouwt syn kroech mei in stel swartwurkers yn ien nacht, fan in Switserkse skihut oant in Wyld West Saloon. Dy klearret it putsje yn ien dei. Plaggen kinst noch yn Drinte keapje.’
Willem stie by elk fan ús yn ’t kryt en Pier en ik sochten him op. Hy siet ek yn in rikkerige hoale, mar dan fan oriintaalske swietrook. Dochs snapte er de opdracht daliks. Gjin inkeld punt. Wy stelden mei-inoar fêst: dy hâldt it hert op it goede plak. Willem en syn maten regelden yn ien wykein it werbouwen. Pier en ik kochten de plaggen. De hut seach der itselde út, mar wie no goed isolearre, dûbele glêzen, dûbele foardoar. Der koe sa in modern enerzjylabel oan hongen wurde.
De feestlike iepening! It like wol in filmset út de studio’s yn Aalsmeer. Hy hat se allegearre útnoege. Alle streekstjoerders en de NOS binne der. Wicher sjocht der fersoarge út, hy stiet by syn opknapte hut. Althusius kreas yn’t pak. Hy nimt it wurd en hy praat mei de gewykstens fan dy Amsterdamse advokaat. Syn namme is my ûntsketten. Ek hat er dat kliemske dat al dy mediamike krûpbearen út ’e rânestêd ha. Hoe hjitte se ek al wer? Sa faak sjoch ik net nei de televyzje.
De boargemaster knipt it lint troch. Wichter giet de hut yn en komt grutsk wer nei bûten. Dan hellet Althusius de deade hazze, dy’t ik foar de gelegenheid strikt ha, oan’e earen út ’e hege hoed. De hazze hat in giroslûf yn’e bek. Hazze en slûf wurde oan de Wilde oerlange. Kamera’s yn oanslach.
Wicher hat in girorekken krigen mei dêrop syn efterstallige útkearing fan de ôfrûne jierren. In bedrach mei in protte nullen. Althusius hat syn bemiddeling mei stille krêft útfierd. Syn frou, de jonkfrou, ek. Letter sitte wy by har oan ’e tee. De Wilde mei syn flesse wie der ek! It die bliken dat har ûnsichtbere hân oant dy ynrjochting rikte. Sa goed en kwea as it gie hie se him troch dizze dagen hinne holpen. Se hâlde tafersjoch op syn dochter.
Wicher joech de flesse oan en sei tsjin my: ‘Do bedoelst dochs net dy Moskovitsch en dy van der Ende?’ De mûle foel my iepen. Dat er de dingen sa foar ’t ferstân hie, dat hie ik net fan dy Wilde ferwachte.