Marcel Plaatsman

It akwarium

logo.ensafh

Foar it Biermuseum fan Alkmar oer, dêr’t ik wurkje, is in akwarium.
Dat akwarium is eins in kantoar. Ik neam it sa, omdat it gebou oan alle siden ruten hat, sûnder gerdinen of eat oars dat de eagen tsjinhâldt. Yn it akwarium wurket in tal famkes fan itselde type: ljocht hier, lange skonken, hege hakken – dat se moatte wol oannaam wêze troch ien mei krekt dy foarkar, allinnich sjoch ik dêr nea in fint.
Dy wurket net yn syn akwarium, fansels.

Dy hege hakken falle in oar net sa gau op, mar sels bin ik der tink ik wol gefoelich foar, en ik ha dy skuon ek fan tichterby sjoen.… Lês fierder

Gerbrich de Jong

Op syk nei Fryske boeken foar learlingen fan 12-15 jier

logo.ensafh

Dosinten wolle harren learlingen graach oan it lêzen krije. Miskien omdat se der sels fan hâlde en de learlingen deselde lêswille gunne. Mar grif ek omdat lêzen geunstige effekten hat. Yn de Leesmonitor, in magazine fan Stichting Lezen, wurdt ferslach dien fan wittenskiplik ûndersyk nei de effekten fan lêzen. In greep út de ûndersyksresultaten yn de meast resinte Leesmonitor (2017): lêzen fergruttet de wurdskat fan bern en hat in geunstich effekt op de skoalprestaasjes (Duursma 2011; Notten 2012); learlingen dy’t in soad lêze skoare heger op yntelliginsjetesten en ha bettere kânsen op de arbeidsmerk (Buisman e.o. 2013; Ritchie, Bates en Plomin 2015).… Lês fierder

Lomme Schokker

nei de dea de dream

logo.ensafh

nei de dea de dream
by de fiifde stjerdei fan tsjêbbe hettinga

it requiem fan de yn tiid kremearre dagen
skriuwsto yn it fers ‘dream en dea’ -side 94 it faderpaard– dat slacht op verdi syn messa da requiem in oerweldigjende skepping dat hiel sêft begjint mei in skruten fersyk om ivige rêst en ljocht requiem aeternam dona eis mar dêrnei mei in enoarme tongerslach op de grutte tromme orkestraal bolderjend fuortset ûnder in dûbeld koar dat ús oerfalt mei de wurden dies irae dei fan lilkens de dei dat de wrâld ta jiske fergean sil de dei dat al ús foarbije dagen opbaarnd binne de dei datsto yn it oansjen fan de dea wachtsje moatst op it ûnûntkomber oardiel oer dyn ûnheil dat heil wurde moat dat fansels dizze muzikale doem
spûket ûngrypber yn de spylhoalen fan it oantinken
man do wiest noch in tweintiger doe’tst dit skreaust wat koesto doe witte fan besiking en ferflokking en fan de ûntsachlike djipten fan minsklik leed wylst ik gjin dichter op dy âldens pierewaaide yn earste leafde en fêste baan en noch fan dea noch fan verdi noch fan dy wist yn in tiidrek dat wy beiden besochten lyk as
tûzen-en-ien-bern allegearre út deselde berne
as besibben betiisd en fol naïvens mei hoarten en stjitten in takomst foarm te jaan do tichter nei dyn dichterskip en ik beropskarriejouwer fan profesje dy’t dwaande wie test-en-ûntest oaren in bestimde rjochting te jaan op ûnbestindige wurkpaden en hooplik
binne geasten nea grut wurden sa’t de minsken my meitsje wolle
want wat heit mem omke master by it jongfolk meitsje wolle is faaks it betterwittend tekoart yn harren sels en dat makket wêrom’t ik lytsboargermantsje keunstnertsjoenders as verdi hettinga bach shakespeare dante en safolle oaren nedich haw ja do ek tsjêbbe omdatsto yn myn eigen taal my in skimme fan in djipgong joust dy’t ik fan myn libbensdagen net omskriuwe kin sa as
it requiem fan de yn romte fergongen lytsens hat gjin fêste oere of spyltyd
man hjir beneamst ûnder dizze ûnierdsk moaie en bytiden swiere muzyk myn ûnbenulligens net as in deltrape neatichheid mar as in lytsens mei in kearn mei in eigen romte dy’t bliuwe sil hoe fergonklik ek ûnder de benearing fan it rex tremendae ûnder it labindige lachrymosa ûnder it heldere sanctus ûnder de himmelske agnus dei en
hieltyd stilder en langer wurdt it sûnder de romte te berikken fan wissens en wierheid
want ek dyn klankspul fan rym en ritme jout my fers en foarm oan de ferstilling en de ynlikens en it fertrouwen yn it lêste libera me in gebed troch verdi de agnost sa yntins ta libben brocht dat sels wy dy’t leauwe yn in los-fan-god bestean hast in dizich ferheard wêzen gewaarwurde mar do âlde rot nochteren fries rebelske jongen ferwaaid yn de greiden do silst noch fjirtich jier trochgean mei it omdichtsjen fan wissen en wierheid en dochs en dochs komst no op dyn fiifentweintichste al rekwiemearjend mei in
rêst sêft myn dream
want sels de wichtigste fan dyn dreamen moat ris rêste wylst nije dreamen alweroan opbuorrelje en sa hiesto dyn dreamen en ik hie mines en verdi syn requiem dat ús frij makket fan de dea en dat requiem jout ta dyn dea út nije djippere dreamen do witst it
ik wit it myn âlde nêst is leech
sykjend om it ljocht bisto laitsjend fierder flein
(dit requiem is de songen dream efter de dea)
en dyn dreamen waarden wurden en dyn wurden wurde dreamen –et lux perpetua luceat eis–… Lês fierder

Cornelis van der Wal

Simke Kloosterman: De Nije Brieven. In Feuilleton (13)

logo.ensafh

Wy geane fierder mei de werjefte fan Arjen H.P. van Tuinen syn blogkes. Hoe’t it ek wer krekt sit mei dizze publikaasjes wurdt yn diel ien útlein. Cvdw

Kroantsjepinne yn it swit

Douwe krige gjin wink yn ’e eagen, syn wat rjappel-eftige antlit hie in pinige útdrukking, de koarts gisele troch it langliddich liif; hy trille en switte ûnder de tinne tekkens en smiet se op it lêst mar op ’e grûn, ek al wie it roetkâld yn syn Ljouwerter sliepkeammerke, dat nammentlik gjin eigen ferwaarming hie. Uteinlik gie er der mar ôf, bibbertoskjend joech er him del efter syn buro, no ja, eins wie it mar in skurf keukenstaffeltsje, in ôflizzerke fan syn mem, frou Sytske Schukking, dêr’t er noch by yn ’e hûs wenne, yn Huzum, by Ljouwert.… Lês fierder

Syds Wiersma

Tableaus fan rou

logo.ensafh

Yn ensafh nûmer 6 steane net allinnich bydragen dy’t mei de Baskyske literatuer te krijen hawwe, mar der is ek romte foar oarspronklik Frysk wurk.

Syds Wiersma skreau de prachtige fjouwerdielige syklus Tableaus fan Rou. Wiersma draacht hjir it foarste diel fan dizze syklus foar en jo kinne de tekst ek online neilêze.

Klik hjir foar de foardracht, klik hjir foar de tekst yn pdf.… Lês fierder

Henk Nijp

Daan R.

logo.ensafh

Ik ha him mar wer ris googele, Daan. Ik hie dat earder ek alris dien doe’t er mei de Ofslútdyk oan ’e gong woe. Ik kaam útsoarte ek op syn webside telâne. Dêr is it allinne mar feest! Ien en al jûchhei. Foar al syn projekten betinkt er prachtige en útwrydske nammen: Gates of Light, Van Gogh Path, Smog Free Project, Waterlicht en Folle net Genôch. (Dat lêste is gjín Roosegaarde-projekt.)
Icoon Afsluitdijk (Gates of Light) is neffens Daan ‘a design innovation program (…), which enhances the innovative character of the (…)dike whilst highlighting its key functions: water protection & heritage, energy and mobility as an exemplary model of a smart landscape for today and tomorrow.’Lês fierder

Foarpublikaasje Baukje Zijlstra ‘De koma-korrektor’

logo.ensafh

Krekt op it stuit dat Betty Vonk, korrektor by in krante, dwaande is in boek te skriuwen oer it Indië-ferline fan har heit Siemen Vonk, rekket er yn koma. Siemen hat him yn 1945 oanmelden as oarlochsfrijwilliger foar Indië, mar hat dêr tidens in aksje in befel wegere. Wylst Siemen – fertize yn hallusinaasjes – yn it sikehûs leit, giet Betty op ûndersyk út nei it wêrom fan dy wegering. Dêrfoar giet se ûnder oaren op besite by in âld kammeraat fan har heit, Jappy, dy’t mei him yn Indië sitten hat.

Wilens is der by de krante in reorganisaasje geande dy’t Betty twingt sels ek in kar te meitsjen.Lês fierder