Sil ik dy wat fertelle? 2021 sil in bûtengewoan goed boekjier wêze! Jawis, dit wurdt in poerbêst jier foar de kloft skriuwers, dichters, ferskemakkers en mearkefertellers dy’t de minsken allegear wat eigensinnichs te sizzen hawwe. Wolst gewoanwei net leauwe hoefolle literêre projekten oft op it punt steane fan publikaasje en útjefte. De ien nei de oare komt mei bysûnder wurk op ’e proppen. Sa wit ik fan in frou dy’t fan har libben amper trije boeken lêzen hat, mar yn dizze lêste lockdown wol moai de gânse Potterrige en de hiele Jean M Auel-syklus oan ien tried troch opfretten hat om ynspiraasje te finen foar in dystopyske saga fan net earder meimakke omfang.… Lês fierder
Schokker. Lomme
Kadootsjestiid
Ferline wike yn de Afûkwinkel mei Sjappy fan Sipke de Schiffart yn ’e hannen hearde ik in frouljuslûd dy’t myn namme neamde. Blykber wie de frou net hielendal wis oer wa’t ik wie, it fraachteken yn har stim bleau tusken ús hingjen. ‘Jierren santich?’ sei se foarsichtich freegjend, ‘Leejestrjitte?’ Doe wist ik it wer. Yn ’e fjouwer moanne dat ik doetiids yn Ljouwert staazje rûn siet Anja fan de beukerkweek yn de moaie grutte foarkeamer, wylst ik yn ’e túnkeamer nêst it smelle keukentsje húsmanne. Dat tanksij Anja altyd skjin en kreas opromme wie, sels jûns let koe se noch goed lyk gean.… Lês fierder
De skriuwer, it boek en de lêzer
Uteinlik tiisdeis nei fjouweren kin ik Passys fan Josse de Haan by Boekhannel Grimbergen yn Lisse ophelje. Wer thús blêdzje ik it boek earst ris troch om te priuwen wat my te wachtsjen stiet. Op de alderlêste side sjoch ik in rigele nammen fan skriuwers dêr’t Josse blykber ien of oar fragmint fan yn syn boek opnommen hat. Annie Ernaux sit der ek tusken, in skriuwster dy’t ik aardich heech ha. Trije dagen derfoar ha ik yn De Volkskrant noch in fiifstjerren resinsje lêzen fan har magnum opus De jierren. Tafal bestiet net, sizze se.
Foarearst beslút ik Josse syn boek oandachtiger troch te blêdzjen, om te sjen oft ik dat spesifyk fragmint fan Ernaux sa op it each trasearje kin.… Lês fierder
Relytivisme
‘Do wurdst hieltyd negativer,’ sei de frou in skoft lyn tsjin my. Dêr sit ik wakker mei, want hoe kin soks? No’t har oanmerking in setsje tusken ús yn leit te protteljen, liket it wol oft elkenien tsjintwurdich tryster, tsjusterder en negativer is. Utsein myn frou dan. By it minste sjoch ik guon daliks al klear stean om oaren it mannewaar op te sizzen of mei feninichheid goedbedoelenden de grûn yn te jeien. En dan sit ik sels noch net iens op sosjale netwurken as Facebook, Twitter, TikTok of Secondlife. Ik ha inkeld myn Ensafh en dat is my mear as genôch.… Lês fierder
Reizger om utens
‘It âlde stasjon fan It Hearrenfean ha ik goed kend. It wie treurich, funksjoneel en mâl, dat ik fûn it al lang prachtich.” Sa begûn Jan Blokker syn kollum yn De Volkskrant fan 27 july 1985. It stikje stiet yn de bondel Het station van Heerenveen, útjûn oktober 1986 (De Harmonie, Amsterdam; side 57). Fier nei 1989 moat ik dit boekje earne twaddehânsk kocht ha, want op it titelblêd stiet yn regelmjittige folpinneletters: Voor Gijs Vogelenzang, de 1e KERSTMIS 1989: in ons nieuwe huis! Dêrom mei ik graach in boek mei ynskripsje foar in my ûnbekende persoan thús in langer libben jaan, soms jout sa’n persoanlike opdracht my yn myn donkerste dagen sicht op in feal opljochtsjend perspektyf.… Lês fierder
Simmersliep
Tsjintwurdich dream ik fan bleate kapsters op stiletto’s mei izeren noazen midden yn in see fan donkerblauwe mûlemaskers. Ik dream oer in lange lege sikehûsgong ûnder wyt TL-ljocht mei doarren oan wjerskanten dy’t ik net iepenje doar. Dreamde oer ús heit yn syn populierenhouten deakiste sûnder deksel yn it ôfskiedshûs oan de Cissy fan Marxveldtleane.
En ik dream fan Tiny Mulder dy’t ik langút mei har skonken oan wjerskanten fan myn kroade útsutelje yn bûtenbuorren tusken Boazum en Boalsert. Se fertelt hoe’t se altyd al yn in hûs wenje woe mei de foardoar yn ’e midden en dan links in ljochtkeamer om te skriuwen en rjochts de pronkkeamer om op winterjûnen Skandinavyske skriuwers te ûnderfreegjen oer wat bern moarn te lêzen hawwe moatte.… Lês fierder
Wolken sûnder wyn
In moanne lyn kaam it my ynienen wer yn ’t sin: wat de âlde man dêr op it wetter te sizzen hie oer de wyn en de wolken. Ik bin nei boppen rûn en ha de papieren nochris opsocht.
Earst mar efkes it hoedatsa. In pear wike nei’t Crystal en ik yn septimber 1976 byinoar hokken op myn studintekeamer kaam berjocht dat har pake út Amearika nei ús ôfreizgje woe. Silst dy keure litte moatte, sei myn ferkearing, pake wol witte wat fleis ik yn ’e kûpe ha. Har heit út it Kanadeeske Kebek hie har mem sitte litten doe’t dy seis moanne swier wie, en de âldman woe perfoarst net ha dat er foar syn favorite pakesizzer no wer sa’n misslach yn taksaasje oer in frijer fan om utens meitsje soe.… Lês fierder