Jelma Knol

Im grossen Schweigen

logo.ensafh

Wylst de Twadde Wrâldoarloch nei de ein rint skriuwt Matthijs Vermeulen (deiboek-brieven) oan syn sike frou Anny. Se wenje dan yn Noard-Frankryk. De toan is sa yntym en tear dat jo dizze teksten hast net lêze doare. Anny stjert en letter sneuvelet harren soan Josquin. De oankeap fan Het enige hart, de oangripende deiboeknotysjes fan komponist Matthijs Vermeulen tusken 1 septimber 1944 en 1 septimber 1945, datearret út in perioade dat ik drok dwaande wie mei Nederlânske komponisten.

No ja, dwaande, passyf dwaande dan. Ik mei graach nei muzyk harkje en deroer lêze. It is in belangstelling dy’t boppedat gjin grinzen kin: jo fine altiten wol wer in gebiet dat nij foar jo is en dêr’t jo dan wiidweidich yn omstrune kinne.… Lês fierder

Jelma Knol

Brieven oan ús mem

logo.ensafh

Brieven oan ús mem, is it lêste, autobiografyske boek fan Akky van der Veer. Se begjint it ferslach fan har jierren as fammensbern, yn in swier troch de oarloch tramtearre húshâlding, op de waarme, yntime toan dy’t de grutte kracht fan har skriuwerskip is. Meinimmend fertelt se oer har traumatisearre mem, grifformearde opfieding, de perioade dy’t se as tbc-pasjinte yn Sonnevanck trochbrocht en har houlik mei Henk Kuiper, de soan fan de bekende dûmny en KFFB-skriuwer.
Akky van der Veer wol har ferstoarne mem yn brieffoarm útlizze wêrom’t sy en Henk ôfskie namen fan al dy grifformearde wissichheden en se wol wat oerbringe fan har ûngerêstens oer wat der yn de wrâld fan no te rêden is: de stjerrende natoer, de privacy en frijheid fan de minske dy’t troch it digitale tydrek ferdwûn is.… Lês fierder

Jelma Knol

In sublym Artvark en in aventoerlike sopraan

logo.ensafh

Oait ûntdekte ik it Festival foar Alde Muzyk. Mei in recorder en kasettebantsjes yn de oanslach siet ik by Radio 4 om elk konsert op te nimmen dat útstjoerd waard. Handich dat de measte konserten foar it skoft sa’n 45 minuten duorren en nei it skoft op ’e nij en dat de ynliedings by de muzyk en it applaus nei ôfrin faak sa lang duorren dat ik presys in a- en b-kant mei allinne de muzykútfiering opnimme koe. Ik haw noch trije laden fol mei dy bantsjes en guonnent draai ik noch wolris. Wat moai wie waard einleas griis draaid. De foar my minder nijsgjirrige muzyk levere bantsjes op dy’t op ’e nij brûkt waarden.Lês fierder

Jelma Knol

Lang leve Neven

logo.ensafh

Wat hat dyn foarkar foar in sjongstim mei dyn seksuele aard te krijen?
Peter van der Lint skreau dêr ferline wike yn Trouw in bûtengewoan geastich stikje oer. Manlike homo’s hâlde fan glamoureuze operadiva’s, lesbo’s fan counter-tenors, ensafuorthinne.
Ja, it sit by ús thús wol goed, tige tank Peter. Wy witte wer even presys wat en wa wy binne. Man hâldt net fan gillende sopranen, ik bin gek op countertenors, mar wer net op dat izich hege stimke fan Dominique Wisse. Jou my James Bowman mar, fan wa’t ik oars ek net wit wat er is. Mar jou my fral Alfred Deller.… Lês fierder

Jelma Knol

In brún jaske

logo.ensafh

Sa’t de âlden songen, sa piipje de jongen. Even in brún hûntsje, fersûpe, de deule. It echte Frysk is it rûch yn de bek Frysk, sa spriek in jonge boufakker fannewike oan myn keukentafel en wy koene it skoander mei him lykfine, want dit wie in gewoane, earlike jonge. Gjin Fryske yntellektueel, potferjanhinnekont. In echte Fries is in ûnbesniene Filistijn, in rûchhouwer, in Marianne Vaatstramoardner, in Eije Wykstra, en hy hat altiten in drup oan de noas hingjen. En in brún jaske oan, fansels.
Jierrenlyn die eega in ûndersyk nei de útspraak fan beskate Fryske wurden, by trije ferskillende generaasjes út deselde famylje, dy’t lykwols noch altyd yn deselde hoeke fan Fryslân wennen en ek sosjaal net tefolle út inoar groeid wiene.… Lês fierder

Jelma Knol

Mear Frysk foar minder jild mei Ensafh

logo.ensafh

Yn dizze lift hearre jo Frysk, in treflik inisjatyf fan de PvdA en PVV: earste ferdjipping, twadde ferdjipping, ensafuorthinne. Mei acht ferdjippings komt dat op njoggen Fryske wurden. Foar it oanbringen fan dizze bysûndere tsjinst oan it Frysk hat de provinsje Fryslân 45.000 euro betelle. Per wurd is dat dus 5000 euro. Mar it giet om fjouwer liften, dus dat bringt it bedrach al wer nei ûnderen ta nei 1250 euro de lift. Per ferdjipping is it dan noch mar 156,25 euro it wurd. It falt wol wat ta mei de kosten foar it Frysk. Mar de útwreiding fan jo wurdskat wurdt net heger troch dit ferbale helpmiddel: dy bliuwt op njoggen stekken.… Lês fierder

Jelma Knol

Edelkitsj as stikeme lêshobby

logo.ensafh

Ik bin ferslave oan Downton Abbey sa’t ik dat ea oan Brideshead revisited wie. Ja, minsken, ik kom der no mar even earlik foar út. Edelkitsj fan de slimste soarte. Om jin dea te skamjen.
De dvd fan diel twa is noch mar krekt ferskynd en ik haw him alwer hielendal besjoen. Yn de tuskentiid moast ik my behelpe mei in oare aadlike húshâlding mei allegear probleemdochters: de beruchte Mitfordsisters. Dêrby ferlike binne de dochters fan Earl Grantham hiele nuete types.

Earst begûn ik mar werris mei de hast stikken lêzen paperbacks Hons and rebels en A fine old conflict fan myn favoryt, left wing Jessica.… Lês fierder