Uolf Candrian, André Looijenga

Schigitg ch’il pumer flurescha – Besprek ‘Salang’t de beam bloeit’

logo.ensafh

Uolf Candrian (oersetting: André Looijenga)

Schigitg ch’il pumer flurescha

Salang’t de beam bloeit fertelt yn it koart de skiednis fan de Fryske literatuer, en is ferskynd yn fjouwer ferskillende talen: Dútsk, Ingelsk, Nederlânsk en Frysk. It boek is krekt as it dialektferskaat fan de provinsje bûnt fan foarm; de kleuren wize it paad yn it boek, want de sidenûmers ferdwine suver yn ’e middentear. Dizze koarte Fryske literatuerskiednis yn hânsum formaat is ek gaadlik foar lêzers dy’t oant no ta nea yn de provinsje Fryslân west ha en hjir har fakânsje trochbringe.
It boek begjint mei de âldst bewarre skreaune teksten en Fryske runen, mar de fokus leit dúdlik op de 19e en 20e iuw.… Lês fierder

André Looijenga

Ynhâld + Redaksjoneel Ensafh 4, 2017

logo.ensafh

Redaksjoneel

It is noch simmer, wylst ik dit skriuw, mar de ekwinoks en de hjerst slûpe stadich neieroan. De sinne is noch wol fûl, mar moarns en yn it skaad is de lucht wer skrousk. De ierde rûkt fochtich en oerryp, de fruchten gêstje oan ’e tûken. In tiid fan en nei de rispinge, wat ekstra tiid. De natoer hat him deljûn, en rintenieret.

Ik toffelje myn boekekast op en del, de adrenaline fan kommende ferhuzerij hâldt my wekker yn ’e nacht. Ik karmasterje de opbringst fan jierren: wat sil mei, wat kin nei de kringloop, wat skatten lizze der yn rigen efter de rigen.… Lês fierder

Ernst Jandl, André Looijenga

rilke syn eagen / rilkes augen

logo.ensafh

 

rilke syn eagen

rilke die de eagen iepen
alles wie sichtber
neat wie ûnsichtber

rilke die de eagen ticht
neat wie sichtber
alles wie ûnsichtber

rilke die de eagen iepen
neat wie ûnsichtber
alles wie sichtber

rilke die de eagen ticht
neat wie sichtber
neat wie ûnsichtber

(Oersetting André Looijenga)

*

rilkes augen

rilke schlug die augen auf
alles war sichtbar
nichts war unsichtbar

rilke schloß die augen
nichts war sichtbar
alles war unsichtbar

rilke schlug die augen auf
nichts war unsichtbar
alles war sichtbar

rilke schloß die augen
nichts war sichtbar
nichts war unsichtbar… Lês fierder

André Looijenga

Ynhâld + Redaksjoneel Ensafh 3, 2017

logo.ensafh

Redaksjoneel

Op 28 july 2016 stie ik op it Drimon Festival yn Struga (yn Masedoanië). Yn in parkje op in kalme simmerjûn haw ik dêr yn it Ingelsk wat ferteld oer it Frysk en yn it Frysk in pear fan myn gedichten foardroegen. Letter op ’e jûn trede, ûnder deselde beammen en foar itselde publyk op noflike sitsekken oer, de Roemeenske dichter Denisa Duran (*1980) op. Se lies dêr gedichten foar út har bondel Sunt încă tânără (‘Ik bin noch jong’), ûnderstipe fan byld en muzyk. Ik wie fuort ûnder de yndruk fan har ynholden foardracht. Grûneftich klinkend Roemeensk, dat mei syn doffe î’s en ă’s en syn ús suver fertroude opgeande twalûden oa en ie, in hoedener, yntimer lûd hat as it Masedoanysk.… Lês fierder

André Looijenga

Ynhâld + Redaksjoneel Ensafh 2, 2017: ‘Malta’

logo.ensafh

‘It libben op elk eilân – lit it Malta wêze, Sint Helena of Madeira – streamt yn deftige ferwachting hinne. Dat hat syn skientme en syn ûngemak. Yn alle gefallen, elkenien is sûnder ophâlden dwaande, elk dimpt hiel licht de stim wat en is foar in oar oer in bytsje attinter as op it grutte fêstelân mei de wide jas fan syn wegen en syn ûntkennende frijheid.
De earskulp wurdt finer en krijt in nije rûning.’

Lês hjir fierder (pdf)… Lês fierder

André Looijenga

Ynhâld + Redaksjoneel Ensafh 1, 2017: ‘Éire’

logo.ensafh

Dit earste nûmer fan ensafh yn 2017 hat as tema: Éire. Friezen hawwe wol wat mei Ierlân. Op ien ferhaal en in resinsje nei, bestiet dit hiele nûmer út nije Ierske oersettings en Frysk wurk dat troch Ierlân ynspirearre is. Net om ’e nocht is Ierlân ferneamd om syn rike literêre erfskip. Der binne hiel wat (Ingelsktalige) Ierske skriuwers dy’t ta de klassikers fan de ynternasjonale moderne literatuer hearre, lykas W.B. Yeats, James Joyce, of Seamus Heaney. Oer harren wurk giet dit ensafh-nûmer lykwols net.

Klik hjir om fierder te lêzen (pdf)… Lês fierder

André Looijenga

Oprop: Skriuw mei oan ús temanûmer oer Malta

logo.ensafh

Malta! In eilânsteat midden yn de Middellânske See, fol jirpels en roomske tsjerken.

Takom jier sil Fryslân foar in jier in spesjale bân mei Malta hawwe, omdat dan tagelyk Ljouwert en dizze lytste lidsteat fan de EU de Kulturele Haadstêd fan Europa binne. Wy fan ensafh wolle dêr (op eigen manne- en frouweboet) uzes ta dwaan. Omdat wy de Maltezen, Malta en it Malteesk sels yntrinsyk nijsgjirrich en relevant fine.

Malta is in eigen lantsje, mar mei minder ynwenners as Fryslân. Mei syn hiel eigen taal – heal Arabysk, heal Italiaansk –, dêr’t sûnt de 19e ieu literatuer yn skreaun wurdt en dêr’t it plak fan Malta healweis Europa en Afrika yn elke sin yn werom te hearren is.… Lês fierder